پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,999,290 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,674,599 |
زوال ولایت مهرجانقذق بر اساس متون تاریخی و دادههای باستانشناسی | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 6، دوره 4، شماره 2، آذر 1393، صفحه 85-102 اصل مقاله (508.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2015.56682 | ||
| نویسندگان | ||
| خداکرم مظاهری1؛ محسن زینیوند2؛ بهرام کریمی3 | ||
| 1استادیار دانشگاه آزاد اسلامی ایلام | ||
| 2دانشجوی دکتری رشتۀ باستانشناسی دانشگاه هنر اصفهان | ||
| 3کارشناس ارشد تاریخ ایران | ||
| چکیده | ||
| بررسی متون تاریخی و دادههای باستانشناسی حاکی از آن است که ولایت مهرجانقذق یکی از مناطق مهم ایران بوده که در محدودۀ شهرستان درهشهر، به‌ویژه درۀ سیمره، شکل گرفته و تاریخ حیات آن به دورۀ اشکانی بر‌می‌گردد. دادههای باستانشناسی در تأیید متون تاریخی، هم توالی استقرار از دورۀ اشکانی تا قرن 4 هجری در درۀ سیمره را نشان میدهد و هم بیانگر آن هستند که این منطقه طی قرون 3 و 4 هجری بیش از سایر دورهها رونق داشته است. نمونههای سفالی کشف‌شده در جریان مطالعات باستانشناسی از نظر گاهنگاری از قرن 4 هجری جلوتر نمیرود. لذا می‌توان گفت که ولایت مهرجانقذق در همین قرن 4 هجری متروکه شده است. این زمان با گزارشهای تاریخی همخوانی دارد که به رخداد زلزله، شیوع وبا و وقوع سیل در این قرن اشاره میکنند. از سوی دیگر، متون تاریخی، دادههای باستانشناسی و موقعیت و وسعت شهر تاریخی درهشهر حاکی از این است که این محوطۀ باستانی همان شهر سیمره، مرکز ولایت مهرجانقذق، است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کاوش‌های باستانشناسی؛ جغرافیای تاریخی؛ مهرجانقذق؛ درۀ سیمره؛ درهشهر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The fall of Mehrjanqadhaq on the Basis of Historical Texts and Archaeological Data | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Khodakaram Mazaheri1؛ Mohsen Zeynivand2؛ Bahram Karimi3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Archaeology, Islamic Azad University of Elam | ||
| 2Ph. D. Student in Archaeology, Department of Archaeology, University of the Arts, Isfahan | ||
| 3M. A. in History of Iran, Department of Theology, Elam University | ||
| چکیده [English] | ||
| An Examination of historical text and archaeological data show that Mehrjanqadhaq was one of the important states of western Iran which had been founded and formed in a region now known as Darreshsher or more exactly in Saimara valley. The history of the state goes back to Parthian era. Archaeological data in confirmation of historical texts both indicate settlement sequence form Parthian era to fourth century A.H. in Saimara valley and show that this region flourished especially at third and fourth century A.H. Ceramic samples, which discovered in the course of archaeological excavations, chronologically, do not go forward then fourth century A.H. Therefore, we can say that Merhrjanqadhaq was deserted at fourth century A.H, which is also confirmed with historical records, which point to earthquake and flood occurrence as well as cholera epidemy at this century. On the other hand, the same historical and archaeological data and the situations and extent of ancient Darreshahr suggest that this site is the same as Saimara city, center of Mehrjanqadhaq state. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Archaeological excavations, Historical geography, Mehrjanqadhaq, Saimara valley, Darreshahr | ||
| مراجع | ||
|
ابن اثیر، عزالدین (1382). تاریخ کامل، جلدهای 9 ، 10، 12، ترجمۀ حمید آژیر، تهران، اساطیر. ابن حوقل (1345). صورة الارض، ترجمۀ جعفر شعار، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. ابن خردادبه (1370). المسالک و الممالک، ترجمۀ حسین قرهچانلو، تهران، چاپخانۀ مهارت. ابن فقیه همدانی (1349). مختصر البلدان، بخش مربوط به ایران، ترجمۀ ح. مسعود، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. ابوالفداء (1349). تقویم البلدان، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. ابودلف الخزرجی، مسعربن مهلهل (1342). سفرنامۀ ابودلف در ایران در سال 341 ﻫ.ق، با تعلیقات و تحقیقات ولادیمیر مینورسکی، ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی، تهران، فرهنگ ایران زمین. اشمیت، اریک (1376). پرواز بر فراز شهرهای باستانی ایران، ترجمۀ آرمان شیشه‌گر، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور. اصطخری، ابواسحق ابراهیم (1368). مسالک و ممالک، تصحیح ایرج افشار، تهران، بنیاد موقوفات افشار. امبر سز، ن.؛ ملویل، چ. پ. (1370). تاریخ زمین لرزه‌های ایران، ترجمۀ ابوالحسن رده، تهران، آگاه. انصاری دمشقی (1357). نخبه الدهر فی عجائب البر و البحر، ترجمۀ سید حمید طبیبیان، تهران، فرهنگستان ادب و هنر ایران. بلاذری، احمد بن یحیی (1367). فتوح البلدان، ترجمه و مقدمه محمد توکل، تهران، نقره. جیهانی، ابوالقاسم (1368). اشکال العالم، ترجمۀ علی بن عبدالسلام کاتب، مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری، مشهد، آستان قدس رضوی. خسروزاده، علیرضا، عالی، ابوالفضل (1383). توصیف، طبقهبندی و تحلیل گونهشناختی سفالهای دوران اشکانی و ساسانی منطقۀ ماه نشان، مجموعه مقالات همایش بینالمللی باستانشناسی ایران: حوزۀ شمال غرب، به کوشش مسعود آذرنوش، سازمان میراث فرهنگی، 45-70. دومرگان، ژاک (1339). جغرافیای غرب ایران، ترجمه و توضیح کاظم ودیعی، تبریز، چهر. دینوری، ابوحنیفه (1384). اخبار الطّوال، ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی، تهران، نی. راولینسون، هنری (1362). سفرنامه راولینسون، ترجمۀ سکندر امان اللّهی بهاروند، تهران، آگاه. شهبازی، سیاوش (1385). گزارش فصل اول بررسی و شناسایی باستانشناسی شهرستان درهشهر، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام (گزارش منتشر نشده). (1391). تبیین گاهنگاری پیش از تاریخ دشت سیمره، گزارشهای باستانشناسی 8، (ویژه‌نامۀ مجموعه مقالات همایش بینالمللی باستانشناسی ایران: حوزۀ غرب، کرمانشاه، آبان 1385)، تهران، میراث فرهنگی، 69-106. طبری، محمد بن جریر (1368). تاریخ طبری (تاریخ الرسل والملوک)، جلد 15، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر. (1384). تاریخ الرسل والملوک (بخش ایران از آغاز تا سال 31هجری)، ترجمۀ صادق نشأت، تهران، علمی و فرهنگی. علیبیگی، سجاد (1391). آیا شی‌ء گچی مکشوفه از محوطه چم‌نمشت نشان از یک آتشکدۀ دورۀ ساسانی دارد؟، پژوهشهای باستانشناسی مدرس، س چهارم، ش 8، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، 196-202. قدامة بن جعفر (1370). الخراج، ترجمۀ حسین قرهچانلو، تهران، البرز. کامبخشفرد، سیف‌االله (1368). درهشهر، در محمدیوسف کیانی، مجموعه مقالات شهرهای ایران، جلد 3، تهران، جهاد دانشگاهی، 34-65. گراوند، مرتضی؛ زینیوند، محسن (1392). پیشنهادی برای محل شهر ساسانی سیمره بر اساس متون تاریخی و مدارک باستانشناختی، ارائه شده در مجموعه مقالات همایش بینالمللی باستان‌شناسان جوان، دانشگاه تهران، آبان 1392، 473-484. لسترنج، گای (1383). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمۀی محمود عرفان، تهران علمی و فرهنگی. لشگری، آرش و دیگران (1390). کاوش نجاتبخشی محوطۀ برزقواله لرستان، حوضۀ سد سیمره، تهران، آرشیو پژوهشکده باستانشناسی (گزارش منتشر‌نشده). لکپور، سیمین (1389). کاوشها و پژوهشهای باستانشناسی درهشهر (سیمره)، تهران، پازینه. (1378). معرفی خانۀ اربابی، در مجموعه مقالات دومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم، جلد1، به کوشش باقر آیتااللهزاده شیرازی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، 187-218. محمدیفر، یعقوب؛ طهماسبی، الناز (1393). طبقهبندی سفال ساسانی درۀ سیمره؛ مطالعۀ موردی قلعۀ سمیرم شاه، پژوهشهای باستانشناسی ایران، دورۀ 4، ش 7، 133-152. محمدیفر، یعقوب؛ مترجم، عباس (1390). جولیان، آتشکدۀ نویافتۀ ساسانی در آبدانان ایلام، باغ نظر، س هشتم، ش 19، تهران، مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، 77-87. مرادی، ابراهیم (1389). بررسی و تحلیل شهرها و آبادیهای ناشناختۀ شهرستان آبدانان در قرون اولیۀ اسلامی، فقه و تاریخ تمدن، س ششم، ش 23، 84-112. مستوفی قزوینی، حمداالله (1362). نزهة القلوب، به اهتمام گای لسترنج، تهران، دنیای کتاب. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (1378). مروجالذهب، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی. (1381). التنبیه و الاشراف، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی. مظاهری، خداکرم (1385). گزارش فصل دوم بررسی و شناسایی باستانشناسی دره سیمره،3 جلد، جهاد دانشگاهی واحد استان ایلام (گزارش منتشر‌نشده). (1391). متون کهن و ایالت ماسبذان در قرون اولیۀ اسلامی، در مجموعه مقالات اولین کنگره بزرگداشت امامزاده علی صالح (س)، ادارۀ کل اوقاف و امور خیریۀ استان ایلام و دانشگاه آزاد اسلامی ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی ایلام، 59- 69 . مقدسی، ابوعبداالله (1361). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمۀ علینقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران. یاقوت، حموی (1362). برگزیدۀ مشترک یاقوت حموی، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران، امیرکبیر. یعقوبی، ابن واضح (1347). البلدان، ترجمۀ محمد ابراهیم آیتی، تهران، علمی و فرهنگی. (1378). تاریخ یعقوبی، ترجمۀ محمد ابراهیم آیتی، تهران، علمی و فرهنگی.
Harrison, J. V. 1946. South west Persia- a survey of Pish-i- Kuh in Luristan, Geographical Journal, CVIII: 55 -71.
Stine, S. O. 1940. Old routs in western Iran, New York, Green Wood Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,782 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,626 |
||