سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,525
تعداد مقالات70,444
تعداد مشاهده مقاله123,994,109
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,114,810
محمدرضایی, علی رضا, حسینی, راضیه السادات. (1394). بین الجرجانی وهالیدی فی التقدیم والتأخیر والبنیة النصیة. , 11(3), 533-553. doi: 10.22059/jal-lq.2015.56980
علی رضا محمدرضایی; راضیه السادات حسینی. "بین الجرجانی وهالیدی فی التقدیم والتأخیر والبنیة النصیة". , 11, 3, 1394, 533-553. doi: 10.22059/jal-lq.2015.56980
محمدرضایی, علی رضا, حسینی, راضیه السادات. (1394). 'بین الجرجانی وهالیدی فی التقدیم والتأخیر والبنیة النصیة', , 11(3), pp. 533-553. doi: 10.22059/jal-lq.2015.56980
محمدرضایی, علی رضا, حسینی, راضیه السادات. بین الجرجانی وهالیدی فی التقدیم والتأخیر والبنیة النصیة. , 1394; 11(3): 533-553. doi: 10.22059/jal-lq.2015.56980

بین الجرجانی وهالیدی فی التقدیم والتأخیر والبنیة النصیة

مجلة اللغة العربیة وآدابها
مقاله 8، دوره 11، شماره 3، دی 2015، صفحه 533-553    اصل مقاله (658.44 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jal-lq.2015.56980
نویسندگان
علی رضا محمدرضایی1؛ راضیه السادات حسینی* 2
1أستاذ مشارک، قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة طهران، فردیس الفارابی
2دکتوراه فی اللغة العربیة وآدابها
چکیده
البنیة النصیة من إحدى البنى التی یکون لها دورها الأبرز والأظهر فی الإیصال الى المعنى لأنها مع العنایة بحال المتکلم والمخاطب ترتّب وتنسّق بین معلومات البنى الأخرى تحت مجهر العوامل البنیویة وغیر البنیویة. نشاهد هذا الاهتمام بالبنیة النصیة ومکوّناتها (منها البنیة التقدمیة- التأخریة والبنیة المعلوماتیة) عند عبد القاهر الجرجانی رائد علم المعانی ومنظّره حیثما یدرس بنیة النص بالنسبة الى ترتیب عناصرها وتقدمها وتأخرها فی باب من أبواب کتابه المسمّى بـ(التقدیم والتأخیر). فهو فی هذا الباب بعنایته الکبیرة بسیاق الحال وعناصرها کحال المتکلم والمخاطب یؤکد تأکیداً شدیداً على مکانة المتکلم والسامع ودورهما فی تقدیم کلمة وتأخیر أخرى تحت أسالیب مختلفة کالاستفهام والنفی والخبر فی الکلام. حاولنا فی هذا المقال، ضمن المنهج الفنی، أن نقارن بین آراء عبد القاهر وهلیدی فی البنیة النصیة ومکونتیها لکی نبیّن کیفیة تعامل علمائنا القدامى مع اللغة ووحداتها کالجمل والنصوص وکیفیة إدخالهم العناصر الخارجة عن اللغة لتحلیلها؛ الکیفیة التی قد وصل إلیها الغربیون المعاصرون بالجهد والممارسة ووسّعوها ونسّقوها حالما نحن المسلمین مع وجود هذه الأرضیة المثمرة المسبقة قد أغفلنا عنها. نرید أیضاً تطبیق منهج هلیدی فی تطرّقه الى البنیة النصیة ومصطلحاته وبعض أصوله على أمثلة الجرجانی فی باب التقدیم والتأخیر لکی نعطیها صبغة جدیدة أکثر نظماً واتساماً بالسمات والمصطلحات الحدیثة. تشیر النتائج الى أن هناک مفارقات بین آراء الجرجانی وهالیدای من جملتها: 1. افتقار نظریة عبدالقاهر الى تلک المصطلحات الدقیقة والتنظیمات الموجودة فی نظریة هلیدی. 2. عدم تحدید عبدالقاهر وحدته المدروسة کتحدید هلیدی؛ لأن الوحدة المدروسة عند هلیدی هی النص والفقرة.
کلیدواژه‌ها
البنیة التقدمیة- التأخریة؛ البنیة المعلوماتیة؛ البنیة النصّیة؛ حال المتکلم والمخاطب؛ عبد القاهر الجرجانی؛ مایکل هلیدی
عنوان مقاله [English]
A Comparative Look at Al-Jurjani and Holliday Works Concerning Anteriority and Posteriori Discourse and Text Structure
نویسندگان [English]
AliRedha MohammadRedhaei1؛ Radhieh al-ssadat Hossaini2
1Associated Professor - University of Tehran, Farabi College
2PHD in Arabic Language & Literature
چکیده [English]
Text structure, is a structure that has an outstanding role in conveying message. The reason is that, the text, considering the state of the addresser and addressee, harmonizes the information relating to microscopic structural and non-structural elements and other structures. We observe that Abd al-Qahir al-Jurjani, the pioneer and theorist of rhetoric, has noticed the structure and components of the text. He considers the textual structure and paying attention to the anteriority and posteriority of the constructing elements of the text, dedicates a special chapter in his book with the title Al-Taghdim va al-Takhir (Anteriority and Posteriori). In this chapter, he studies the structure of the text regarding the anteriority and posteriori of the terms and compounds with respect to the ordering and arrangement of the constructing components of the text, the role of state, situation, situational context, and the addresser and addressee status. This paper, descriptively and analytically, attempts to compare the views of Abd al-Qahir al-Jurjani with those of Holliday pertaining to the textual structure and components. It also analyzes the rhetorical evidences on the basis of text structure and its relevant expressions.
کلیدواژه‌ها [English]
Key words: Abd al-Qahir al-Jurjani, Holliday, textual elements, state, situation
مراجع
  1. ابن ظافر الشهری، عبد الهادی (2004م). استراتیجیات الخطاب. بیروت: دار الکتاب الجدید المتحدة.
  2. إسماعیل نعیم، مزید (1999م). سیبویه البصری. دمشق؛ بیروت: دار ابن کثیر.
  3. اعلایی؛ مریم (1388هـ). بررسی کتاب‌های علوم انسانی (سازمان سمت) در چارچوب دستور نظام مند نقشگرای هلیدی از منظر فرانقش متنی وبینافردی، پایان نامه دکتری زبان شناسی همگانی، طهران: جامعة تربیت مدرس.
  4. بدوی، أحمد (دون تا). عبدالقاهر الجرجانی وجهوده فی البلاغة العربیة. ط 2، القاهرة: مکتبة مصر.
  5. الجرجانی، عبدالقاهر (1984م). دلائل الإعجاز. القاهرة: مکتبة الخانجی.
  6. حرّی، أبوالفضل (1388هـ). کارکرد تصریف در دو سوره قرآنی ناظر به داستان آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی. مجله پژوهش زبان‌های خارجی، العدد 55، الشتاء.
  7. حسان، تمام (1973م). اللغة العربیة معناها ومبناها. القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتب.
  8. حسن أحمد، نوزاد (1996م). المنهج الوصفی فی کتاب سیبویه. بنغازی: منشورات جامعة قاریونس.
  9. سادات حسینی، راضیة سادات (1389هـ). دراسة فی جذور آراء نحاة البصرة على ضوء المدارس اللغویة (الشکلیة- الوظیفیة). رسالة الماجیستر، طهران: جامعة العلامة الطباطبائی.
  10. سیبویه، عمرو بن عثمان (1990م). الکتاب. ط 3، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  11. القفطی، جمال الدین (1952م). إنباه الرواة على أنباه النحاة. القاهرة: دار الکتب المصریة.
  12. مدرسی، بهرام (1386هـ). ساخت اطلاع وبازنمایی آن در زبان فارسی. پایان نامه دکتری زبانشناسی همگانی، طهران: جامعة تربیت مدرس.
  13. مهاجر، مهران؛ ونبوی، محمد (1376هـ). به سوی زبانشناسی شعر. طهران: نشر مرکز.
  14. نبی فر، لیلا (1383هـ). کاربردهای را در زبان فارسی امروز. پایان نامه کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، طهران: جامعة العلامة الطباطبائی.
  15. الهاشمی، أحمد (1386هـ). جواهر البلاغة. قم: انتشارات دار الفکر.
  16. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1389هـ). همبستگی سطوح روایت وفرا کارکردهای هلیدی در داستان حسنک وزیر. مجله أدب پژوهی، العدد 12، الصیف.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,605
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 912


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب