1استاد گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
2دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه اصفهان
چکیده
این مقاله در پی بررسی و مطالعه در زمینۀ مبانی فکری و اندیشهای جریان اصل‌گرایی اسلامی است. تکیه بر شریعت به‌عنوان منبع اصیل معرفت، تأکید بر تکلیف، اعتقاد به سیاست بر مبنای فقه و موضع‌گیری علیه دستاوردهای تمدن غرب در حوزۀ اندیشۀ اجتماعی به‌ترتیب مبانی معرفتشناختی، انسان‌شناختی، رهیافت سیاسی و رویکرد غرب‌اندیشانۀ جریان اصل‌گرایی اسلامی را شکل می‌دهند. تجزیه‌وتحلیل مبانی مذکور با تکیه بر آرا، عقاید و اندیشههای فداییان اسلام به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین و رادیکال‌ترین مصادیق اصل‌گرایی اسلامی در ایران معاصر وضوح بیشتری به منطق این نوع اندیشهورزی بخشیده است. روش تحقیق مورد استفاده نیز عبارت است از روش توصیف نظری و تفسیر متون مرتبط با موضوع از طریق مراجعه به سخنان، نوشته‌ها و مواضع و اعلامیه‌های جمعیت فداییان اسلام.
The Theoretical Basics of Islamic Fundamentalism in Contemporary Iran:
The Case Study of the Devotees of Islam (Fada'iyan-e Islam)
نویسندگان [English]
Fardin Ghoreishi1؛ Hadi Davoudi Zavareh2
1Professor; Social Sciences Department, University of Tabriz
2M.A in Political Science; University of Tabriz
چکیده [English]
This article seeks to reveal the theoretical basics of Islabmic Fundamentalism. Precedence of religion over reason in epistemology, emphasize on human being duties in anthropology, Government on the base of jurisprudence in political approach, and criticizing the western civilization, are the theoretical indicators of Islamic Fundamentalism. The Devotees of Islam (Fada'iyan-e Islam) as an important Islamic Fundamentalist group in Iranian contemporary history has been considered as the case study. Theoretical description and hermeneutics has been used as methods of research in this regard.
کلیدواژه‌ها [English]
Islamic Fundamentalism, Traditional Epistemology, Traditional Anthropology, Political Jurisprudence, Devotees of Islam (Fada'iyan-e Islam), Islamic
مراجع
آبراهامیان، یرواند (1383). ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی، چ دهم.
افراسیابی، بهنام (1360). مصدق و تاریخ، تهران، انتشارات نیلوفر، چاپ اول.
امینی، داوود (1381). جمعیت فداییان اسلام و نقش آن در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران، ج اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
بدیع، برتران (1380). دو دولت: قدرت و جامعه در غرب و در سرزمین‌های اسلامی، ترجمۀ احمد نقیب‌زاده، تهران، انتشارات باز، چ اول.
تربتی سنجابی، محمود (1375). قربانیان باور و احزاب سیاسی ایران، بیجا، انتشارات آسیا.
جعفریان، رسول(1381). جریانها و جنبشهای مذهبی-سیاسی در ایران 57-1320، تهران، نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، چ دوم.
حداد عادل، فریدالدین (1383). نقد و بررسی کتاب راهنمای حقایق به‌عنوان مانیفست گروه فداییان اسلام، ماهنامۀ اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، سال سوم، ش 24.
حسین‌زاده، محمد (1384). درآمدی بر مبانی معرفتشناسی و مبانی معرفت دینی، قم، مرکز انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
حسینی‌زاده، محمدعلی (1386). اسلام سیاسی در ایران، قم، انتشارات دانشگاه مفید، چ اول.
خسروشاهی، هادی(1379). فداییان اسلام: تاریخ، عملکرد و اندیشه، تهران، اطلاعات، چ دوم.
رزاق پور، صادق(1381). فداییان اسلام: معرفی عناصر اصلی، اندیشههای سیاسی و عملکردها، ماهنامۀ رواق اندیشه، ش 13.
علی احمدی، علیرضا و وفا غفاریان (1382). اصول شناخت و روش تحقیق مطالعات تاریخی، سال سیزدهم، ش 46 و 47، فصلنامۀ علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س).
عنایت، حمید (1372). اندیشۀ سیاسی در اسلام معاصر، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران، خوارزمی.
فراتی، عبدالوهاب (1382). رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر: شهید نواب صفوی و جمعیت فداییان اسلام، نشریۀ 15 خرداد، دورۀ سوم، سال اول، ش 2.
فوزی، یحیی، مبانی اندیشهای گروههای اسلامگرا در ایران قبل از انقلاب، قسمت اول، پژوهشنامۀ متین. ش 23 و 24.
فیرحی، داوود (1389). سیمای عمومی فقه سیاسی، در میراحمدی، منصور و دیگران(1389) درس گفتارهایی در فقه سیاسی، قم، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
قریشی، فردین (1388). تقریرات درس افکار سیاسی در اسلام و ایران، دورۀ کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تبریز.
_________(1393). مبانی معرفتشناسانه اندیشهورزی اجتماعی در ایران، تهران، جامعه‌شناسان
کاظمآبادی، اکرم کفاشی (1387). مبناهای کلامی و اندیشههای سیاسی در گفتمان روشنفکران سکولار مسلمان در ایران بعد از انقلاب اسلامی، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، سال هفتم، ش چهاردهم.
مطهری، مرتضی (1386). مسئلۀ شناخت، تهران، صدرا، چ بیستم.
ملاییتوانی، علیرضا (بیتا). آسیبشناسی یک جنبش: تأملی در اندیشه و عمل جمعیت فداییان اسلام، در http://www.noormags.com
منظورالاجداد، سید محمدحسین (بیتا). فداییان اسلام، ویژه‌نامۀ اسلام سیاسی مجلۀ گفتگو، به نقل از http://www.noormags.com.
میرموسوی، سید علی(1389). اعتبار و قلمرو فقه سیاسی، در میر احمدی و دیگران (1389)، درس گفتارهایی در فقه سیاسی، قم، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چ اول.
نواب صفوی، مجتبی (1357). رهنمای حقایق: جامعه و حکومت اسلامی، تهران، بینا.
واعظی، احمد (1388). ابعاد معرفتشناختی فلسفۀ سیاسی، فصلنامۀ علوم سیاسی، سال دوازدهم، ش 48.
هابرماس، یورگن (1384). دین در عرصۀ عمومی، بخش اول، ترجمه توسط مجلۀ چشم‌انداز ایران، در http://www.maghal.com
همایون کاتوزیان، محمدعلی(1372). مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، نشر مرکز، چ اول.
