پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,754 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,089,213 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,831,128 |
اسرار بلاغی استفهام در قرآن کریم | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 4، دوره 7، شماره 2، اسفند 1394، صفحه 61-80 اصل مقاله (1003.32 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2016.58082 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن رضایی هفتادر* 1؛ روح الله شهیدی2؛ سیده راضیه توسل3؛ زینب روستایی4 | ||
| 1دانشیار دانشگاه تهران | ||
| 2استادیار دانشگاه تهران | ||
| 3کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث | ||
| 4استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم | ||
| چکیده | ||
| بلاغت، به معنای مطابقت کلام با مقتضای حال مخاطب، هماره به عنوان یکی از جلوههای اعجاز و هماورد ناپذیری قرآن، مطرح بوده است. علم معانی، در جهت شناخت دقیق ابعاد مختلف بلاغت کلام به صورت عام و کلام الهی به صورت خاص، پدید آمده است. این علم، کلام را به لحاظ افادۀ معانی ثانوی و تبعی، موضوع خود قرار داده و برای این هدف، انواع مختلف کلام، چه خبر و چه انشاء را بررسی می‌کند. در این میان، انشاء بر این اساس که آیا برای یافتن مطلوبی القا می‌شود یا نه، به انشای طلبی و غیر طلبی تقسیم می‌گردد. انشاءهای طلبی، به دلیل افادۀ معانی ثانوی، در علم معانی از اهمیت بالایی برخوردارند. استفهام یکی از اقسام پرکاربرد این انشاء است که در قرآن نیز فراوان یافت می‌شود و بررسی معانی ثانوی آن بی شک در آشکار نمودن بلاغت و اعجاز قرآن اثرگذار است. بررسی مهمترین جملههای استفهامی قرآن، روشن می‌سازد که تنها نوزده مورد از استفهام‌های قرآن در معنای حقیقی، یعنی طلب علم، به کار رفته و بیشتر آن‌ها در معانی مجازیی چون انکار ابطالی، انکار توبیخی، تقریر، نفی، تعجب، ترغیب و تسویه کاربرد داشته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بلاغت؛ انشاء طلبی؛ استفهام؛ اغراض ثانوی؛ اعجاز قرآن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Rhetorical Mysteries of Interrogation in the Noble Quran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Rezaee Haftador1؛ Roohollah Shaheedee2؛ Sayyedeh Razeeyeh Tawassol3؛ Zeynab Roostayee4 | ||
| چکیده [English] | ||
| Rhetoric – which means correspondence of discourse to the conditions of the audience – has always been considered as the manifestation of the Quran’s inimitability and matchlessness. Accordingly, semantics has been invented to obtain an exact understanding of the different dimensions of rhetoric in discourse in general, and in the Divine Word in particular. This science sets out to inspect discourse since it conveys a connotative and implicational meaning. To this end, it addresses different kinds of discourse, including statement and composition. The latter can be divided into purposive and non-purposive branches, based on the point that if it is uttered to attain a purpose or not. The purposive compositions are highly important in semantics since they convey connotative meanings. Interrogation is one of the most useful types of this composition, which can be frequently found in the Quran, and examination of its connotative meaning is certainly effective on illumination of the Quran’s rhetoric and inimitability. Investigation of the interrogative sentences of the Quran reveals that only 19 Quranic interrogations have been used in their real meanings, i.e. to know the answer. The remaining majority of the interrogative sentences have been intended to convey figurative meanings like refutation, admonitory denial, tacit approval, rejection, surprise, persuasion, and equalization. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rhetoric, Purposive composition, interrogation, Connotative meanings, Inimitability of the Quran | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید، ترجمة ناصر مکارم شیرازی الآلوسی، سید محمود، روح الـمعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع الـمثانی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415ق. ابن عاشور، محمد طاهر، التحریر و التنویر، بی جا، موسسة التاریخ، بی تا. ابن عطیة الأندلسی، عبد الـحق، الـمحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1422ق. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، قم، نشر أدب الـحوزة، 1363ش. ابن هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، تحقیق: أبو عبدالله علی عاشور الـجنوبی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1421ق. أبوحیان الأندلسی، محمد بن یوسف، البحر الـمحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، 1420ق. أبو السعود، محمد بن محمد، تفسیر أبی السعود، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی تا. البلاغی، مـحمد جواد، آلاء الرحـمن فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة البعثة، 1420هـ. البیضاوی، عبدلله بن عمر، أنوار التنزیل وأسرار التأویل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1418ق. التفتازانی، سعد الدین، المطول، بی جا، دار الکوخ، 1387ش. ــــــــــــــــــــــــــ ، مـختصر الـمعانی، قم، دار الذخائر، 1414ق. الجرجانی، حسین بن حسن، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1377ش. الجرجانی، علی بن محمد، معجم التعریفات، تحقیق: محمد صدیق منشاوی، القاهرة، دار الفضیلة، بی تا. حسن، عباس، النحو الوافی مع ربطه بالاسالیب الرفیعة والـحیاة اللغویة الـمتجددة، تهران، حسین، عبد القادر، فن البلاغة، بیروت، عالم الکتب، 1405ق. الحسینی، سید جعفر، أسالیب الـمعانی فی القرآن، قم، موسسة بوستان کتاب، 1388ش. الخطیب القزوینی، جلال‌الدین، الإیضاح فی علوم البلاغة الـمعانی و البیان و البدیع، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی تا. الدرویش، مـحیی الدین، إعراب القرآن و بیانه، دمشق، دار الإرشاد، 1415ق. الرازی، فخرالدین، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1420ق. رجائی، محمد خلیل، معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع، شیراز، دانشگاه شیراز، 1379ش. الزمـخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1407ق. السیوطی، جلال‌الدین عبد الرحمن، الإتقان فی علوم القرآن، بیروت، دار الکتاب العربی، 1421ق. شمیسا، سیروس، بیان و معانی، تهران، انتشارات فردوس، 1379ش. صافی، محمود، الـجدول فی إعراب القرآن، بیروت، دار الرشید، 1418ق. الطباطبایی، سید مـحمد حسین، الـمیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزة علمیة قم، 1417ق. الطبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1377ش. ـــــــــــــــــــــ ، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372ش. العسکری، أبوهلال حسن بن عبدالله، الصناعتین، الکتابة و الشعر، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1989م. قرشی، سید على اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، 1377ش. الـمدرس الأفغانی، مـحمد علی، الـمدرس الأفضل فیما یرمز ویشار إلیه فی الـمطول، قم، دار الکتاب الـجزائری، 1410ق. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1374ش. المطعنی، عبدالعظیم ابراهیم، التفسیر البلاغی للإستفهام فی القرآن الکریم، القاهرة، مکتبة وهبة، 1420ق. نصیریان، یدالله، علوم بلاغت و اعجاز قرآن، قم، انتشارات سمت، 1386ش. الواحدی، علی بن احمد، أسباب نزول القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1411ق. هارون، عبدالسلام محمد، الأسالیب الأنشائیة فی النحو العربی، بیروت، دار الجیل، 1410ق. الـهاشـمی، أحمد، جواهر البلاغة فی الـمعانی و البیان و البدیع، بیروت، الـمکتبة العصریة، 1999م. یوسف، عبدالکریم محمود، أسلوب الاستفهام فی القرآن الکریم(غرضه- إعرابه)، دمشق، توزیع | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,859 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,585 |
||