پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,992,264 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,661,203 |
تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و خدمات شهری از منظر عدالت اجتماعی با استفاده از روش ترکیبی (مطالعۀ موردی: شهر بناب) | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 6، دوره 4، شماره 2، تیر 1395، صفحه 241-260 اصل مقاله (888.45 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2016.59162 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن اسماعیل زاده* 1؛ پوران کرباسی2؛ جابر روی دل3؛ معین افضلی3؛ زهرا افضلی4 | ||
| 1استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، ایران | ||
| 3دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 4کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف از این پژوهش، ارزیابی میزان هماهنگی در پراکندگی جمعیت و توزیع خدمات در نواحی شهر بناب و ارائة راهکاری برای نیل به توزیع متعادل خدمات در سطح نواحی شهر، به‌منظور بهره‌مندی همة شهروندان از خدمات شهری مناسب است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است .گردآوری داده‌ها به شیوة کتابخانه‌ای انجام شده است. در تحلیل داده‌ها از مدل‌های Topsis، Vikor، SARو روش ترکیبی (ادغام)، برای بررسی چگونگی توزیع خدمات شهری در سطح نواحی شهر بناب بهره گرفته شد. برای بررسی میزان تعادل در توزیع جمعیت در نواحی شهر، از ضریب آنتروپی شانون استفاده شد. جامعة آماری تحقیق شامل نواحی پنج‌گانة شهر بناب بر اساس طرح جامع پیشنهادی شهر است که هشت شاخصِ خدمات شهری ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پراکندگی جمعیت در نواحی شهر متعادل است، اما جمعیت نواحی شهر بناب از خدمات و امکانات شهری متعادل بهره‌مند نیست. همچنین، حدود 20 درصد از کل جمعیت در شرایط متعادل و تقریباً 80 درصد باقی‌مانده در شرایط نامتعادل بهره‌مندی از خدمات شهری به‌سر می‌برد. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن بین پراکندگی جمعیت و توزیع خدمات در نواحی شهر، نشانگر نبود رابطة معنادار بین دو متغیر است. بنابراین، افزایش شاخص‌های خدمات شهری سطح نواحی و رساندن این خدمات به حد متعادل در نواحی شهر بناب ضروری به‌نظر می‌رسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بناب؛ پراکندگی جمعیت؛ عدالت فضایی؛ SAR؛ TOPSIS؛ Vikor | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Spatial analysis about distribution of population and urban services according to social justice using synthetic model (Case study: Bonab City) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Esmaeilzadeh1؛ Pooran Karbasi2؛ Jaber Roy Del3؛ Moein Afzali3؛ zahra Afzali4 | ||
| 1Assistant Professor in Human Geography, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran | ||
| 2M.A. in Geography and Urban Planning, University of Maragheh, Iran | ||
| 3M.A. in Geography and Urban Planning, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran | ||
| 4M.A. in Geography and Urban Planning, University of Maragheh, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Nowadays, urbanization is growing increasingly in the world. This situation has affected life quality because of unbalanced growth in some regions. Population growth has many negative consequences such as discordant physical distribution of cities, extension of informal settlements, poverty, decreasing life standards, lack of service centers, and finally inequity in accessibility for services. These circumstances have been exacerbated in developing countries. One of sustainable development dimensions, as the main slogan of third millennium, is satisfaction of urban dwellers. Indeed, urban managers can sustain cities by attention to population demands and using their participation. Balanced spatial organization in cities, kind of urban sustainability and its execution needs to create harmony between population and service distribution. Therefore, proper distribution of social, economic, cultural and hygienic services among regions is one of most important factors to prevent inequity and proper spatial distribution of population in the regions. This has been examined in Bonab city in East Azerbaijan province. It has tried to describe spatial distribution of population and services in that city, then has characterized relationship of population and service distribution; finally some solutions have been arranged. Methodology This research has descriptive- analytical method. Data has been gathered by library style using statistics of East Azerbaijan province (2011), comprehensive project, and updating the information by field survey. Case study is 5 regions of Bonab, according to proposal comprehensive project. Research indicators are didactic land use per capita, cultural and religious land use per capita, sporty land use per capita, administrative land use per capita, installations land use per capita, commercial land use per capita, green space land use per capita, and remedial land use per capita. Analysis of information has been done using Entropy (for getting spatial distribution of population), VIKOR, TOPSIS, SAR and synthetic models for ranking regions of Bonab. Finally, correlation coefficient between population and urban services has been examined using Spearman test in SPSS software. Results and Discussion Results of Entropy examination show that there is balanced distribution of population in Bonab city (with coefficient -1.5671). Mean of density is 64.8 people in hectare on Bonab. Region 4 by 111.3 people and region 1 by 49.2 person are the most and the least density regions of the city. Result of Entropy examination about getting indicators weight shows that didactic, administrative and cultural land use have obtained the highest weights. Results of TOPSIS model calculations show that regions 4, 1 and 5 have been situated in top grades. Also, development situation of the regions examined by VIKOR model show that the regions 4, 1 and 5 are recurred again. Then, this study has been done using SAR model, and results show that regions 4, 1 and 5 are repeated in third stage. Finally, we used synthetic method for least examination and results show that Bonab regions have been ranked by sequence as regions of 4, 1, 5, 2 and 3. Table 1. Ranking of Bonab Regions using TOPSIS, VIKOR, SAR and Synthetic Models Final rank Mean 3 models Rank TOPSIS Rank VIKOR Rank SAR Regions 2 0.370991 2 0.390152 2 0.659283 2 0.382106 Region 1 4 0.167936 5 0.217059 5 1 4 0.286749 Region 2 5 0.151890 4 0.225031 4 0.989806 5 0.220448 Region 3 1 0.714494 1 0.718916 1 0 1 0.424565 Region 4 3 0.248144 3 0.318579 3 0.894884 3 0.320738 Region 5 Afterwards, the regions of Bonab have been categorized in 3 clusters. Region 1 has been situated in cluster 1 as balanced region, and other regions have been situated in cluster 3 as unbalanced regions. Relationship examination between population and service distribution using spearman test shows that there isn't any scientific correlation between them. Namely, population growth hasn't played any role in distribution of urban services. Afterwards, the regions of Bonab have been categorized in 3 clusters. Region 1 has been situated in cluster 1 as balanced region and other regions have been situated in cluster 3 as unbalanced regions. Relationship examination between population and services dispersion using spearman test shows that there isn't any scientific correlation between them. Namely, population growth hasn't any role in distribution of urban services. Conclusion In developing countries, urbanization process has been faced with uncontrolled city growth because of lack of service balance and population dispersion, in way that resulted unsustainability from this unbalanced growth has been appeared as lack of social and spatial unbalances with existing urban poverty, residency and informal employment, weakness of local government and environmental pollution. Therefore, sustainability in cities is fulfills when proper distribution of services and facilities in cities are due to the needs of population. The purpose of this research has been identification of urban services and facilities distribution in five areas of Bonab city and evaluation of social justice in this city. In all the five areas of this city, amount of enjoyment from the elected services of development have seen different. Given service enjoyment, only four areas have been in full unbalanced state of services and regions of 1, 2, 3 and 5 have been recognized as the most imbalanced areas. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bonab, population distribution, SAR, spatial justice, TOPSIS, Vikor | ||
| مراجع | ||
|
- اس، ام، ویلر، تی، بتلی(1384). نوشتارهایی درباره توسعه شهری پایدار. ترجمۀ کیانوش ذاکر حقیقف مرکز مطالعات تحقیقات شهرسازی. - اسماعیل‌زاده، حسن؛ کفاش، اعظم؛ حیدری، سمیرا و روی‌دل، جابر (1393). تحلیل عدالت فضایی برخورداری از خدمات حمل‌ونقل و ارتباطات در جغرافیای استان‌های مرزی (مطالعة موردی: شهرستان‌های استان خراسان شمالی). فصلنامة جغرافیایی سرزمین. دورة 11، شمارة 4 (پیاپی 44(. - بخشی، علی؛ دانشور کاخکی، محمود و مقدسی، رضا (1390). کاربرد مدل برنامه‌ریزی مثبت به منظور تحلیل اثرات سیاست‌های جایگزین قیمت گذاری آب در دشت مشهد. نشریۀ اقتصاد و توسعۀ کشاورزی، جلد 25، شمارۀ 3، ص 294-284. - تقوایی، مسعو27 د و کیومرثی، حسین (1390). سطح‌بندی محلات شهری بر اساس میزان بهره‌مندی از امکانات و خدمات شهری، مجلة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال دوم، شمارة 5. - تقوایی، مسعود و صالحی، مریم (1392). سنجش سطوح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان همدان (با تأکید بر رویکرد تحلیل منطقه‌ای). فصلنامة علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای. سال سوم. شمارة 11. - پاگ، سدریک (1383). شهرهای پایدار در کشورهای در حال توسعه، ترجمة ناصرمحرم‌نژاد، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری ایران، تهران. - جعفری، محمد؛ سیفی، حسن و جعفری، علی (1393). سنجش میزان توسعه‌یافتگی بخش بهداشتی و درمانی شهرستان‌های استان زنجان به روش تاکسونومی عددی در سال 1390. فصلنامة مدیریت بهداشت و درمان. شمارة 4. - حاتمی‌نژاد، حسین (1387). تحلیل نابرابری‌های اجتماعی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری، مجلة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 65. - حکمت‌نیا، حسن و گیوه‌چی، سعید (1390). تحلیل توزیع فضایی خدمات عمومی شهری با استفاده از روش استانداردسازی داده‌ها، مجلة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 7. - خوش روی، قهرمان (1385). عدالت اجتماعی و فضای شهر، اولین همایش ملی عمران شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. - داداش‌پور، هاشم و رستمی، فرامرز (1390). بررسی و تحلیل نحوة توزیع خدمات عمومی شهری از دیگاه عدالت فضایی، فصلنامة جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شمارة 16. - زیاری، کرامت‌الله؛ زنجیرچی، سیدمحمود؛ سرخ کمال، کبری (1389). بررسی و رتبه‌بندی درجة توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان خراسان رضوی، با استفاده از تکنیک تاپسیس. فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای انسانی. شمارة 72. - شیخ‌بیگلو، رعنا و تقوایی، مسعود (1392). ارزیابی سطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های کشور با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه. فصلنامة جغرافیا. سال یازدهم. شمارة 39. - صالحی، رحمان و منصوررضا، علی (1383). ساماندهی فضایی مکان‌های آموزشی، مجلة پژوهش‌های جغرافیایی، شمارة 52. - صراف، مظفر (1375). توسعة پایدار و مسئولیت برنامه‌ریزان شهری. فصلنامة معماری وشهرسازی، شمارة 35. - عبدی دانشپور، زهره (1387)، تحلیل عدم تعادل فضایی در شهرها، مجلۀ صفه، دانشگاه شهید بهشتی تهران، سال نهم، شمارۀ 29. - ملکی، سعید (1382). شهر پایدار و توسعة پایدار شهری. فصلنامة مسکن و انقلاب، شمارة 102. - مهندسین مشاور (1385). طرح جامع شهر بناب، سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان شرقی. - واستیوا، گوستا (1377). توسعه: در نگاهی نو به مفاهیم توسعه، ترجمة فریده فرهی و وحید بزرگی، انتشارات نشر مرکز، تهران. - ولی‌بیگی، حسن (1385). اولویت‌بندی بازارهای هدف صادراتی و موانع حضور در آن‌ها. فصلنامة پژوهشنامة بازرگانی، شمارة 41. - هاروی، دیوید (1379). عدالت اجتماعی و شهر. ترجمة فرخ حسامیان و همکاران، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، وابسته به شهرداری تهران. - هادی‌پور، حلیمه‌خاتون، رحمت اله فرهودی و احمد پور احمد (1385). معیارهای مؤثر در مرزبندی نواحی مناطق شهر. فصلنامة پژوهش‌های جغرافیایی، شمارة 56. صص 111-93. - Chen, Yanguag (2008). A wava-spectrum Analysis of Urban Population Density: Entropy, fractal.
- Drakakis, S.D. (2000). Third World Cities: Second Edition, Routledge, London.
- Geldermann, J. and Rentz, O. (2002). Bridging the Gap between American and European MADM-Approaches? French-German Institute for Environmental Research (DFIU), University of Karlsruhe (TH).
- Geldermann, J.; Zhang, K. and Rentz, O. (2003). Multi-criteria group decision support for integrated technique assessment, French-German Institute for Environmental Research (DFIU).
- Marcotullio, P.J. (2001). Asian Urban Sustainability in the era of Globalization United Nation University, Institute of Advanced Studies, Tokyo, Japan.
- Miller, D. (1999). Principles of Social Justice, Harvard College, USA.
- Runciman, W.G. (1966). Relative Deprivation and social justice, London.
- Opricovic, S, Tzeng, G.H.,2004. Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS, Euro. J. Oper. Res. 156 (2) , pp. 445–455.
- Tasi, Yn Hsin (2005). Quantifing urban from compactness versus sprawal, urban studies, Vo1 42, No 1.
- Vinoth Kumar, Antony and Pathan, S.K. (2007). Spatio-temporal analysis for monitoring urban G rowth a- case study of Indore city. Journal of the Indian society of remote sensing, Vol 35, No 1.
WCED (1987). Our common future, Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,373 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,165 |
||