پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,484 |
| تعداد مقالات | 70,042 |
| تعداد مشاهده مقاله | 123,037,729 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,273,123 |
مبانی قاعده نفی اختلال نظام در فقه اسلامی و حقوق موضوعه | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| مقاله 7، دوره 49، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 83-104 اصل مقاله (253.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2016.60144 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدعلی خورسندیان* 1؛ الهام شراعی2 | ||
| 1دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه شیراز | ||
| 2مربی گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز | ||
| چکیده | ||
| این تحقیق نفی اختلال نظام را به عنوان یک قاعده اصطیادی در فقه اسلامی مورد مطالعه قرار می‌دهد. مفهوم قاعده این است که در تشریع احکام، هیچ حکمی که برهم زننده نظام‌های حاکم بر زندگی مردم باشد، وضع نشده است. تحقیق حاضر که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، سنت، حکم عقل و بنای عقلا را به عنوان مبانی اصلی این قاعده دانسته، جایگاه آن را در فقه مقاصدی و فقه حکومتی مطرح؛ سپس به بیان شرایط و آثار اجرای این قاعده می‌پردازد. در نهایت، برای نخستین بار با روش استقرایی به جستجوی موارد کاربرد این اصل در فقه اسلامی می‌پردازد و با توجه به ادله و فتاوی متعدد اثبات می‌کند که این قاعده را می‌توان به عنوان یکی از قواعد مسلم حاکم بر فقه اجتماعی اسلام پذیرفت و به آن استناد کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اختلال نظام؛ فقه حکومتی؛ مقاصد شریعت؛ نظم عمومی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The origins of the Rule: Negation of System Disorder in Islamic and Iranian Legal System | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ali Khorsandian1؛ ELHAM SHARAEI2 | ||
| چکیده [English] | ||
| This Islamic rule is one of the most important rules in order to protect legal system and prevent it from disorder in social human life. The meaning of this rule is that, there is no law devised that violates the order of human life. The most important evidences for the validity of this rule are Islamic tradition and wisdom. This article shows the status of this subject in purposive and governmental jurisprudence and explains its conditions and the effects of its application in Islamic law. Finally, for the first time it seeks with inductive method for the application of this principle in Islamic law and with regard to many evidences and by considering scholars’ opinions (fatāwā) proves that we could consider this rule as an indispensable rule governing social Islamic law and rely on it. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| disorder in legal system, secondary judgment, Public Order, state jurisprudence, intentions of Islamic law | ||
| مراجع | ||
|
[1]. آشتیانی. میرزا محمد حسن (1425ه.ق). کتاب القضا، ج1، چاپ اول، قم. انتشارات زهیر. [2]. آملی. میرزا هاشم (1395ه.ق). مجمع الافکار، چاپ اول، قم، المطبعه‌العلمیه. [3]. ابن‌منظور. محمد بن مکرم (1408ه.ق). لسان العرب، چاپ اول، بیروت، داراحیاء التراث. [4]. احمدی‌واستانی. عبدالغنی (1341ه.ش). نظم‌عمومی در حقوق‌خصوصی، چاپ اول، تهران، ابن‌سینا. [5]. ارفع‌نیا. بهشید (1372). حقوق بین‌الملل خصوصیچاپ دوم، تهران، انتشارات آگاه. [6]. اسماعیل‌پور قمشه‌ای، محمد علی (بی‌تا). البراهین الواضحات، چاپ اول، قم، بی‌نا. [7]. اسماعیلی، محسن (1379). «امنیت و شریعت ـ نظم عمومی در قواعد و احکام فقهی»، کتاب نقد، قم، ش14ـ15، ص14. [8]. اصفهانی. محمدباقر بن محمد تقی (1404ه.ق). مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، چاپ دوم، تهران، دارالکتب‌الاسلامیه. [9]. انصاری شیخ مرتضی(1415ه.ق). المکاسب، چاپ اول، قم. کنگره بزرگداشت شیخ انصاری. [10]. ــــــــ (بی‌تا). فرائدالاصول، چاپ اول، قم. دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین قم. [11]. بجنوردی، سیدحسن (1419ه.ق). القواعدالفقهیه، چاپ اول، قم. نشر الهادی. [12]. بحرالعلوم، محمدبن‌محمدتقی (1403ه.ق). بلغةالفقیه، چاپ چهارم، تهران. منشورات مکتبه‌الصادق. [13]. بن عاشور. محمد‌طاهر (1421ه.ق). مقاصدالشریعه‌الاسلامیه، چاپ دوم، عمان. دارالنفاس. [14]. بهرامی‌احمدی. حمید (1389). قاعده لاضرر، چاپ اول، تهران. انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). [15]. تبریزی. موسی‌بن‌جعفر (1369ه.ق). أوثق الوسائل، چاپ اول، قم. کتابفروشی کتبی نجفی. [16]. جعفری‌لنگرودی. محمد‌جعفر (1387). مسبوط در ترمینولوژی حقوق، چاپ اول، تهران. گنج دانش. [17]. حر عاملی. محمد‌بن‌حسن (1409ه.ق). وسائل‌الشیعه، چاپ اول، بیروت. موسسه آل‌البیت. [18]. حسنی. اسماعیل (1383). مقاصدالشریعه از نگاه ابن عاشور، ترجمه مهریزی. مهدی، چاپ اول. تهران. صحیفه خرد. [19]. حسینی روحانی. سید محمد(1413ه.ق). منتقی الاصول، چاپ اول، قم. چاپخانه امیر. [20]. حسینی روحانی، سیدمحمدصادق (1387). منهاج الفقاهه ج6، چاپ اول، قم، انوارالهدی. [21]. حسینی شیرازی، سیدمحمد (بی‌تا). ایصال الطالب الی المکاسب، چاپ اول، تهران. منشورات اعلمی. [22]. حکمت‌نیا. محمود (تابستان 1385). «مذاق شریعت»، مجله فقه و حقوق، سال 3، شماره9، صص 11ـ28. [23]. حکیم. محمدتقی(1919م). الاصول‌العامه‌للفقه‌المقارن، چاپ‌دوم، بیروت. موسسه‌آل‌البیت. [24]. حلی. حسین‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر (1413ه.ق). مختلف‌الشیعه فی احکام‌الشریعه، چاپ دوم، قم. دفتر انتشارات اسلامی. [25]. خراسانی. محمدکاظم(1363). کفایه الاصول، چاپ اول، تهران. موسسه علمیه اسلامیه. [26]. خمینی. امام سیدروح‌اله موسوی (بی‌تا). انوار الهدایه، چاپ اول، قم. موسسه تنظیم و نشر آثار. [27]. ـــــــــــــــ (بی‌تا). تهذیب الاصول، چاپ اول، قم. مکتبه المحمدیه. [28]. ـــــــــــــــ (1368). الرسائل، چاپ سوم، قم. موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. [29]. ـــــــــــــــ (1378). صحیفه امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار. [30]. ــــــــــــــــ (1381). مکاسب محرمه، جلد دوم، چاپ اول، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار. [31]. ـــــــــــــــ (1384). تحریر الوسیله، چاپ اول، قم. موسسه مطبوعاتی دار العلم. [32]. ـــــــــــــــ (1421ه.ق). کتاب البیع، چاپ اول، قم. موسسه تنظیم و نشر آثار. [33]. ــــــــــــــ (1423ه.ق). ولایت فقیه، چاپ دوازدهم، تهران. موسسه تنظیم و نشر آثار. [34]. خمینی، سیدمصطفی (بی‌تا). الخیارات، چاپ اول، تهران. موسسه تنظیم و نشر آثار. [35]. خوانساری. سیداحمد، (1405ه.ق). جامع المدارک ، چاپ دوم، قم. موسسه اسماعیلیان. [36]. خویی. سید ابوالقاسم (1427ه.ق). مصباح الاصول، چاپ پنجم، قم. کتابفروشی داوری. [37]. ـــــــــــــــ (1411ه.ق). فقه الشیعه ـ الاجتهاد و التقلید، چاپ سوم، قم. چاپخانه نوظهور. [38]. ــــــــــــ (1410ه.ق). التنقیح فی شرح العروه الوثقی(الاجتهاد و التقلید)، چاپ سوم، قم، دارالهادی. [39]. ذاکرصالحی. غلامرضا (1388). مبانی قراردادهای نامعین، چاپ اول، تهران. انتشارات میزان. [40]. رحمانی، محمد (1386). «حکم حکومتی در فقه علوی»، فقه اهل‌بیت، ش28، صص106ـ131. [41]. رشتی گیلانی، میرزا حبیب‌اله (1401ه.ق). کتاب القضاء ، چاپ اول، قم. دارالقرآن‌الکریم. [42]. ساکت. محمدحسین (1387). دیباچه‌ای بر دانش حقوق، چاپ اول، تهران. نشر نخست. [43]. سروش محلاتی، محمد (1380). «آیا ارتداد کیفر حدّ دارد؟ (تأملی بر ماهیت کیفر ارتداد)»، حکومت اسلامی، ش19ص15. [44]. السیوری حلی. مقداد بن عبداله (بی‌تا). کنز العرفان فی فقه القرآن، چاپ اول، قم. بی‌نا. [45]. شربیانی. عبدالحمید (1374). الاحکام الاولیه و الثانویه و دور الزمان و المکان، مجموعۀ مقالات کنگره بررسی مبانی فقهی امام خمینی، جلد نهم، چاپ دوم، تهران. موسسه تنظیم و نشر آثار. [46]. شهابی خراسانی. محمود (1417ه.ق). ادوار فقه، چاپ پنجم، تهران. سازمان چاپ و انتشارات. [47]. صدر. سید محمد باقر (1417ه.ق). اقتصادنا، چاپ اول، قم. دفتر تبلیغات اسلامی. [48]. صفایی، سیدحسین (1351). دوره مقدماتی حقوق مدنی، چاپ اول، تهران. موسسه عالی حسابداری. [49]. عاملی. سیدمحمدجوادحسینی (1419ه.ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد للعلامه، چاپ اول، قم. دفتر انتشارات اسلامی. [50]. عاملی. محمد بن مکی (1410ه.ق). اللمعه‌الدمشقیه، چاپ اول، بیروت. دار التراث. [51]. عبدالرحمن عبدالمنعم محمود (1999م). معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، قاهره، دارالفضیله. [52]. عراقی. ضیاءالدین (بی‌تا). نهایه الافکار، چاپ اول، قم. دفتر انتشارات اسلامی. [53]. علوی. سید علی بن‌حسین (بی‌تا). القول الرشید فی‌الاجتهاد والتقلید، چاپ اول، قم. بی‌نا. [54]. عمید. حسن (1389). فرهنگ عمیدچاپ اول، تهران، راه رشد. [55]. عمیدزنجانی. عباسعلی (1421ه.ق). فقه سیاسی، چاپ چهارم، تهران. انتشارات امیرکبیر. [56]. العوجی، مصطفی (1995). القانون‌المدنی، الطبعه‌الاولی، بیروت، موسسه بحسون. [57]. الفاسی، علال (1978). مقاصدالشریعه‌الاسلامیه و مکارمها، ، الطبعة الاولی، دارالبیضاء، منشورات مکتبة الوحدة الوطنیة. [58]. فاضل‌لنکرانی. محمد موحدی(1425ه.ق). ثلاث‌رسائل، چاپ اول، قم. مرکز فقهی ائمه‌اطهار. [59]. فیاض، محمداسحاق(1369). محاضرات فی‌اصول‌الفقه(تقریر درس آیه‌اله خویی)، چاپ اول، قم، دارالهدی. [60]. فیروزآبادی. سیدمرتضی‌حسینی‌یزدی (1400 ه.ق): عنایةالاصول، چاپ چهارم، قم. کتابفروشی فیروز آبادی. [61]. کاتوزیان. ناصر، (1371). قواعد عمومی قراردادها، چاپ سوم، تهران. انتشارات بهنشر. [62]. کاشف‌الغطاء نجفی. عباس‌بن‌علی (بی‌تا). المعاملات‌المصرفیه، چاپ اول، قم. موسسه کاشف‌الغطاء. [63]. کلانتری. علی‌اکبر (1387) حکم ثانوی در تشریع اسلامی، چاپ اول، تهران. مرکز انتشارات تبلیغات اسلامی. [64]. کلی. جان (1388). تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ، چاپ دوم، تهران، طرح نو. [65]. کلینی. محمدبن‌یعقوب (1429ه.ق). الکافی، چاپ اول، قم. دارالحدیث للطباعه و النشر. [66]. گلپایگانی. سیدمحمدرضا موسوی (بی‌تا). القواعدالفقهیه(افاضه العوائد)، چاپ سنگی، قم. بی‌نا. [67]. مازندرانی. علی‌اکبر سیفی (بی‌تا). مبانی فقه‌الفعال فی‌القواعد‌الفقهیه‌الاساسیه، چاپ اول، قم. بی‌نا. [68]. مجاهد‌طباطبایی‌حائری. سیدمحمد (1396ه.ق). مفاتیح‌الأصول، چاپ اول، قم. موسسه‌آل‌البیت. [69]. محقق داماد. سیدمصطفی (1383). قواعد فقه، ج3، چاپ دوازدهم، تهران. مرکز نشر علوم اسلامی. [70]. ـــــــــــ (1391). قواعد فقه، بخش جزایی، چاپ 20، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی. [71]. مراغی، سیدمیرعبدالفتاح‌حسینی(1417ه.ق). العناوین‌الفقهیه، چاپ اول، قم. دفتر انتشارات اسلامی. [72]. مشکینی، میرزاعلی (1416ه.ق). اصطلاحات‌الاصول و معظم ابحاثها، چاپ ششم، قم. نشرالهادی. [73]. مظفر. محمدرضا (1388ه.ق). المنطق، چاپ سوم، نجف. موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. [74]. ــــــــــــ (بی‌تا). اصول‌الفقه، چاپ اول، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. [75]. معین. محمد (1380). فرهنگ فارسی معین، جاپ هفدهم، تهران. انتشارات امیرکبیر. [76]. مکارم‌شیرازی، ناصر (1424ه.ق). انوار‌الفقاهه ـ کتاب‌النکاح، چاپ اول، قم. انتشارات مدرسه امیرالمومنین. [77]. ـــــــــــــــ (1426ه.ق). انوار الفقاهه، کتاب التجاره، چاپ اول، قم، انتشارات مدرسه امیرالمومنین. [78]. ـــــــــــــــ (1411ه.ق). القواعد الفقهیه، چاپ سوم، قم، انتشارات مدرسه امیرالمومنین. [79]. ملک‌افضلی‌اردکانی. محسن، حائری. محمدحسن، فخلعی. محمدتقی، ارسطا. محمدجواد (1391). «مفهوم نظام و کاربردهای آن در فقه و اصول»، فقه و اصول دانشگاه فردوسی مشهد، دوره : 44، شماره 8، صفحه: 125ـ150. [80]. منتظری. حسینعلی (1409ه.ق). مبانی فقهی حکومت اسلامی، چاپ اول، قم. موسسه کیهان. [81]. ـــــــــــــــ (1429ه.ق). حکومت دینی و حقوق انسان، چاپ اول، قم. ارغوان دانش. [82]. ـــــــــــــــ (بی‌تا). استفتائات، چاپ اول، قم. بی‌نا. [83]. ـــــــــــــــ (بی‌تا). دراسات فی‌ولایه‌الفقیه و فقه‌الدوله‌الاسلامیه، چاپ اول، قم. منشورات المرکز‌العالمی للدراسات‌الاسلامیه. [84]. مهریزی. مهدی، (1379). فقه پژوهی، تهران. انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [85]. نائینی. محمدحسین (1417ه.ق). فوائدالاصول، چاپ ششم، قم. دفتر انتشارات اسلامی. [86]. ـــــــــــــــ (1352ه.ش). اجود التقریرات، چاپ اول. مطعبه العرفان. [87]. نجفی تبریزی، راضی‌بن‌محمدحسین (1413ه.ق). تحلیل‌الکلام فی فقه‌الاسلام، چاپ اول، تهران. امیرقلم. [88]. نجفی. محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت داراحیاءالتراث‌العربی. [89]. نراقی. مولی‌احمدبن‌محمد‌مهدی (1417ه.ق). عوائدالایام فی بیان قواعدالاحکام، چاپ اول، قم. دفتر تبلیغات اسلامی. [90]. وطنی. امیر (تابستان 1381). «بررسی فقهی اضطرارو ضرورت»، مقالات و بررسی‌ها، تهران، دوره 35، شماره 71، صص187ـ207. [91]. ویسی. زاهد (پاییز 1386). «نظریه مقاصدالشریعه یا اهداف دین، راهی برای گذار از آفات و آسیب‌های دین ورزی و دین پژوهی»، کتاب نقد، قم، شماره 44، صص85ـ108. [92]. هاشمی‌شاهرودی. سیدمحمود (1417ه.ق). بحوث فی علم‌الاصول، چاپ پنجم، قم، موسسه دائره‌المعارف فقه فارسی بر مذهب اهل بیت. [93]. همدانی. محمدرضا (بی‌تا). فوائدالرضویه، قابل دسترسی در نرم افزار مکتبه النور ـ اصول فقه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,097 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,523 |
||