پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,116,992 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,221,812 |
ارزیابی تطبیقی شاخص‌های کیفیت زندگی در محلات مسکونی (مطالعۀ موردی: شهر کامیاران) | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 2، دوره 4، شماره 4، دی 1395، صفحه 519-548 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2016.62193 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد پوراحمد* 1؛ رامین قربانی2؛ ابراهیم فرهادی3؛ عباس درودی‌نیا3 | ||
| 1استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| کیفیت زندگی یا کیفیت زیست، مفهومی پویا و چندبعدی است که ناظر بر همۀ جنبه‌های عینی و غیرعینی زندگی است. از نخستین روزگار تاریخ تا به امروز، ابناء بشر همواره در تکاپوی ساختن زندگی متعالی و مطلوب خود بوده‌اند. گذار از گیرودار تاریخ و زمان، تا به امروز، این بوده است که چگونه می‌توان زندگی مطلوب و آرمانی ساخت و آیا اساساً راهی برای کشف و شناسایی آن وجود دارد؟! نکتۀ درخور تأمل در بررسی کیفیت زندگی این است که احساس رضایتمندی یا خوشبختی و نمود عینی آن به شکل توسعۀ گسترده و همه‌جانبه باید وجود داشته باشد. به‌عبارتی، توسعه و کیفیت مطلوب باید قابل دیدن، قابل اندازه‌گیری و قابل قیاس باشد.آنچه در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، شناخت دقیق مفهوم کیفیت زندگی و سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از این مقوله در محلات شهر کامیاران است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی‌تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها ابتدا به‌صورت کتابخانهای و اسنادی بود و بعد از طراحی پرسش‌نامه و محاسبۀ جامعۀ آماری از طریق فرمول کوکران، 381 پرسش‌نامه پیش‌بینی و از طریق پیمایشی تکمیل شد. سپس در فرایند تحلیل از تکنیک وایکور به‌منظور تعیین سلسله‌مراتب کیفیت زندگی محلات استفاده شده است. نتایج نشان میدهد بین ابعاد مطالعه‌شده، بعد اجتماعی با گویۀ بافت اجتماعی منسجم و ریشه‌دار دارای بیشترین اهمیت است و محلات پیرمحمد 1 و پیرمحمد 2، به‌ترتیب با مقادیر 06212/0=1Qو 08303/0=2Q،از محلات مرکزی شهر، به‌عنوان برترین محلات انتخاب شدند. بدیهی است در انتخاب این محلات، عواملی همچون مرکز ثقل توسعۀ شهر، دسترسی آسان، تمرکز فعالیت‌های اقتصادی، وجود بازار، بافت سنتی و تاریخی، دسترسی و برخورداری از اماکن مذهبی، توپوگرافی و وجود مناظر دیدنی و مشرف به شهر و سرمایۀ اجتماعی مناسب دخیل بوده‌اند. محلۀ شهرک بعثت با فازهای3،2،1، علی‌رغم برخورداری در ابعاد اقتصادی و کالبدی، در مرتبۀ آخر رضایتمندی قرار گرفتند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آنتروپی شانون؛ تکنیک VIKOR؛ ساخت شهری؛ کامیاران؛ کیفیت زندگی شهری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Evaluation of Life Quality in Residential Neighborhoods, (Case Study: Kamyaran City) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Pour Ahmad1؛ Ramin Ghorbani2؛ Ebrahim Farhadi3؛ Abbas Doorudinia3 | ||
| 1Full professor of Geography and Urban Planning, University of Tehran, Iran | ||
| 2M.A. Student in Spatial Planning, University of Tehran, Iran | ||
| 3M.A. Student in Geography and Urban Planning, University of Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Nowadays, on the beginning of the third millennium, the settlement of human beings as a dominant phenomenon is growing in a way that urban revolution has appeared as a recent topic. It is predicted that future population growth will mainly occur in urban areas particularly urban areas in developing countries. Although cities and urbanism are one of the most important indicators of welfare and socio-economic development, the rapid growth of such a phenomenon can reduce the per capita possession of many social and economic facilities. This might lead to a decrease in life quality in different urban areas. For example, in many urban areas of the developing countries, unemployment and social issues are growing while the environment and health situations are in decline. Similarly, inequalities in income and access to public services are growing and more poverty, vulnerability, and despair have started to be observed among urban residents. Thus, the issue of urban life quality was one of the first topics that attracted the attention of urban experts during the 1930s. As a result, more efforts were made to improve the quality of human life. The sudden growth of cities in Iran had caused different problems in cities that have experienced large influenced urban life quality in different ways. Kamyaran city is not an exception to the rule as life quality has undergone different changes in this city, as well. Therefore, in this study, we tried to investigate life quality in Kamyaran city using VIKOR technique. Accordingly, it was tried to answer the following questions: (1) Is the economic indicator more effective in improving the life quality of Kamyaran residents? (2) Are life quality measures in a desirable state in Kamyaran City? Methodology This article in terms of target is applied-developmental and in terms of method is descriptive– analytical. The theoretical framework using documentary method, library and review of the literature related to the quality of life in its different aspects and factors affecting the quality of urban life. We designed questionnaire in both subjective and objective, with economic, social and physical indicators and a total of 15 items to measure the quality of life. In the second part, using Cochran sampling frame, and random quota sample of 381 items, we calculated the population from the ages 22 to 54 years old. The people were collected and distributed and Cronbach's alpha coefficient was introduced in SPSS. The reliability alpha was 0.713 that confirms the reliability of the questionnaire. Then, survey method was used to complete the information. To provide economic information with the statements of income, household expenses, rent and land prices in addition to the questionnaire, interview technique was used and the same people are asked to enter numbers. The next step is to complete the information and calculate the physical neighborhoods; the study was a comprehensive plan for the all of the city. The data from this information and questionnaire were averaged to be considered as the primary matrix. Finally, we used Vikor techniques to determine the weights and dimensions used by entropy method and to determine the final ranking of quality of life in city neighborhoods. Discussion and Results In VIKOR technique, based on the calculated Qi values, options and result decision-making, there are some differences between neighborhoods. It is notable that in Vikor technique no matter how much Qi is less than the number of components. It is one of the major differences between these models with other models in the ranking. The following table shows the results of ranking places in the Kamyaran city. The results show that Pir Mohammad 1 neighborhood has the best situation of life quality and Shahrake-Be’ssat ph.2 has the worst situation based on the comparatives. Table 1. Kamyaran City neighborhoods VIKOR ranking Neighborhoods Qi VIKOR Ranking Shahre-Bazi 0.15817 4 Masjed Jame’e 0.13609 3 20 metry 0.25587 6 Balaye-Kamarbandi 0.61634 8 Pir Mohammad 2 0.08303 2 Pir Mohammad 1 0.06212 1 Shahrake-Emam Khomeyni 0.069724 9 Shahrake-Elahyeh 0.31941 7 Shahrake-Be’ssat ph.1 0.80394 11 Shahrake-Be’ssat ph.2 0.88456 12 Shahrake-Be’ssat ph.3 0.79215 10 Kamyaran-e ghadim 0.16863 5 Conclusions Life quality is one of the basic indicators to express and represent major development in every society and country. Awareness of the quality and quantity of life for community planners and politicians can contribute to revision and improvement in a variety of designs and development programs. Knowledge, study and comparison of life quality indicates, measures and comparative over time in any society whether living conditions improved over time or is depressed. This is one of the most important criteria in assessing the situation using the multi-criteria decision-making models and techniques (MCDM). In order to improve the quality of life in the Kamyaran city, we presented the following suggestions: In the economic dimensions: - Rely on the abilities and talents in economic urban areas by the public and private sectors; - Orientation, socio-economic development plans to solve the problem of unemployment and creating new employment opportunities; - Identify and make planning for deployment of human and material resources as well as their qualitative and quantitative improvement; - Optimal management and regulation of urban lands and housing and also prevent speculation; In the Physical dimensions: - Use the views of citizens in the city of plans and programs; - Fix problems, and distribution facilities in the city; - Create and manage city streets by the people themselves; - Develop green spaces and improve the quality of urban parks; - Strengthen the network of relationships, trust and a sense of reciprocity in order to facilitate individual activities or social collaboration based on real relationships, shared norms or values; In the Social dimensions: - Targeted action at policies promoting and social capital; - provide further context, to social participation of citizens in the realization of urban development plans; - Analyze and identify segregation of minority groups to better understand Characteristics of ethnic, religious, linguistic and social behavior. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Kamyaran City, quality of urban life, Shannon’s entropy, Urban Fabric, VIKOR Techniques | ||
| مراجع | ||
|
1. ابراهیم‌زاده، عیسی و همکاران (1393)، «تحلیل کیفیت زندگی در دو بافت قدیم و جدید شهر مراغه با بهره‌گیری از مدل‌های آنتروپی و الکتره»، فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ هفتم، شمارۀ 26، صص 18-1. 2. آخوندی، عباس احمد و همکاران (1393)، «سنجش کیفیت زندگی شهری در کلان‌شهر تهران»، نشریۀ هنرهای زیبا، دورۀ نوزدهم، شمارۀ 2، صص 22-5. 3. اصغری زمانی، اکبر و همکاران (1391)، «ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مناطق حاشیه‌نشین با استفاده از مدل تحلیل عاملی (مطالعۀ موردی: مناطق حاشیه‌نشین شمال تبریز)»، فصلنامۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، سال چهارم، شمارۀ 11، صص 86-69. 4. حاتمی‌نژاد، حسین و همکاران (1392)، «تحلیل مکانی شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر تهران»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورۀ 45، شمارۀ 4، صص 56-29. 5. حسین‌زاده، علی‌حسین و همکاران (1393)، «بررسی رابطۀ بین احساس امنیت، پایگاه اجتماعی اقتصادی باکیفیت زندگی افراد (موردمطالعه: جامعۀ شهری اهواز)»، فصلنامۀ توسعۀ اجتماعی (توسعۀ انسانی سابق)، دورۀ نهم، شمارۀ 1، صص 134-111. 6. حسینی، سیدهادی؛ باقریان، خدیجه (1393)، «تحلیلی بر مؤلفه‌های سازندۀ کیفیت زندگی در شهر نوشهر»، فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ هفتم، شمارۀ 27، صص 78-57. 7. خادم‌الحسینی، احمد و همکاران (1389)، «سنجش کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعۀ موردی: شهر نورآباد استان لرستان)»، فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شمارۀ 3، صص 60-45. 8. خالو‌باقری، مهدیه (1391)، «رویارویی با نابرابری فضایی ضمن به‌کارگیری برنامه‌ریزی مبتنی بر ارتقای کیفیت زندگی (موردمطالعه: منطقۀ 13 شهر تهران)»، فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، دورۀ اول، شمارۀ 1، صص 67-49. 9. خوش‌فر، غلامرضا و همکاری (1392)، «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعۀ موردی: نواحی شهری گرگان)»، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شمارۀ 9، صص 179-151. 10. ربانی خوراسگانی، علی و کیان‌پور، مسعود (1386). مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه خوارزمی)، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 58-59 (ویژه‌نامه علوم اجتماعی 4)، صص 108-67. 11. رضوانی، محمدرضا؛ منصوریان، حسین (1387)، «سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخص‌ها، مدل‌ها و ارائۀ مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی»، روستا و توسعه، دورۀ 11، شمارۀ 3، صص 26-1. 12. رضوانی، محمدرضا و همکاران (1388)، «توسعه و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی شهری (مطالعۀ موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)»، مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، دورۀ 1، شمارۀ 2، صص 110-87. 13. سیف‌الدینی، فرانک (1381)، فرهنگ واژگان برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، چاپ دوم، دانشگاه شیراز. 14. شیخ‌الاسلامی، علیرضا؛ خوشبین، نجمه (1391)، «سنجش کیفیت زندگی (مطالعۀ موردی: ناحیۀ یک شهر بهشهر)»، فصلنامۀ جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، دورۀ 4 ، شمارۀ 14، صص 114-99. 15. علی‌اکبری، اسماعیل؛ امینی، مهدی (1389)، «کیفیت زندگی شهری در ایران (1385-1365)»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال دهم، شمارۀ 36، صص 148-121. 16. عنابستانی، علی‌اکبر؛ عنابستانی، زهرا (1391)، «تأثیر عملکرد مدیریت شهری بر ارتقای کیفیت زندگی شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر جدید گل‌بهار)»، مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، سال چهارم، شمارۀ 4، صص 34-23. 17. کرد زنگنه، جعفر (1385)، «بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سالمندان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعۀ موردی: شهر رامهرمز)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران. 18. کوکبی، افشین (1386)، «معیارهای ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری»، مجلۀ هویت شهر، شمارۀ 1، صص 87-75. 19. لطفی، صدیقه (1388)، «مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه‌ریزی شهری»، فصلنامۀ جغرافیای انسانی، سال اول، شمارۀ 4، صص 80-65. 20. مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال‌های: 1355، 1365، 1375، 1385 و 1390، قابل دسترسی از طریق سایت: www.amar.org.ir 21. ملکی، سعید و همکاران (1393)، «تحلیل کیفیت زندگی شهری در بافت فرسوده (مطالعۀ موردی: منطقۀ 9 شهر تهران)»، فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، سال سوم، شمارۀ 12، صص 34-19. 22. مهندسین مشاور نقش پیراوش (1387)، «طرح جامع کامیاران»، وزارت مسکن و شهرسازی، انتشاریافته بر روی سامانۀ جامع مدیریت اسناد الکترونیکی و آرشیو دیجیتال شورای عالی شهرسازی و معماری ایران. 23. نظریان، اصغر (1389)، پویایی نظام شهری ایران، چاپ دوم، تهران: مبتکران.
24- Aghajani Bazzazi, A., Osanloo, M. and Karimi, B. (2011). Deriving preference order of open pit mines equipment through MADM methods: Application of modified VIKOR method, Expert Systems with Applications, Vol 38, No 3, pp 2550-2556. 25- Baldwin,S., Godfrey, Ch., and Propper,C.,(1990) Quality of life: perspectives and policies, Publisher: Routledge, New York. 26- Baycan-Levent, T. & Nijkamp, P. (2006). Quality of Urban Life: a Taxonomic Perspective. Journal of Studies in Regional Science. Vol. 36. No. 2, pp. 269-281. 27- Chua, Mei-Tai., Shyua, Joseph., b, Gwo-Hshiung Tzenga & Rajiv Khosla, (2006), Comparison among three analytical methods for knowledge communities group-decision analysis, Expert Systems with Applications, Vol 33, No 4, pp 1011–1024. 28- Cramer, Victoria, Seven Torgersen and Einar Kringlen, (2004), Quality of Life in a City: The Effect of Population Density, Social Indicators Research, Vol 69, No 1, pp 103-116. 29- Epley. R, Donald and Menon, Mohan. (2008), A Method of Assembling Cross-sectional Indicators into a Community Quality of Life, Social Indicators Research, Vol 88, No 2, pp 281-296. 30- George, L. K. and Bearon, L. B. (1980), Quality of Life in Older Persons. Meaning and Measurement. New York: Human Sciences Press. 31- Kamp, I., K, Van, Leidelmeijer, K., Marsman, G. and de Hollander, A., (2003), Urban environmental quality and human wellbeing: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study, Landscape and Urban Planning, Volume 65, No 1–2, pp 5–18. 32- Lotfi, Sedigheh., Karim, Solaimani, (2009),An assessment of Urban Quality of Life by Using Analytic Hierarchy Process Approach (Case study: Comparative Study of Quality of Life in the North of Iran), Department of Urban Planning, Journal of Social Sciences. Vol 5, No 2. pp 123-133. 33- Massam, b.h., (2002). Quality of life: public planning and private. Progress in planning, Volume 58, No 3, pp 141–227. 34- Mc crea, Rod, Tung-Kai Shyy & Robert Stimson (2004): Modelling Urban Quality of Life in South East Queensland by linking subjective and objective indicators, 28th Australian and New Zealand regional Science Association International annual Conference, Wollongong. 35- Morais, P., Camanho, A.s (2010), Evaluation of performance of European cities with the aim to promote quality of life improvements, Omega, Vol 39, No 4, pp 398–409. 36- Pal, A.K.Kumar,U.C. (2005): Quality of Life Concept for the evalution of Societal Development of rural Community in west Bangal, Journal Asia-Pacific Journal of Rural Development, Vol. 15, No. 2 pp. 83-93. 37- Santos, L. and Martins, I., (2007), Monitoring Urban Quality of Life: The Porto experience, Social Indicators Research, Vol. 80, No. 2, pp 411-425. 38- Schyns, Peggy & Jeroen Boelhouwer (2004), Measuring Quality Of Life in Amsredam from the viewpoint of participation, The Amsterdam bureau for Research an statistics/ Social and Cultural Planning Office, pp 1-20. 39- Ulengin, B. Ulengin, F. Guvenc, U. (2001). A multidimensional approach to urban quality of life: The case of Istanbul. European Journal of Operational Research, Vol 130, No 2, pp 361–374. 40- Wu, J.G; Jenerette, G. D; Buyantuyev, A; Redman, C. L; (2010). Quantifying spatiotemporal patterns of urbanization: The case of the two fastest growing metropolitan regions in the United States, Ecological Complexity, doi:10.1016/j.ecocom.2010.03.002. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,776 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,870 |
||