پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,696,499 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,926,748 |
بررسی کتیبۀ کاشی‌های زرین‌فام مزار حضرت فاطمه معصومه(س) در قم | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 9، دوره 22، شماره 2، تیر 1396، صفحه 77-88 اصل مقاله (1.69 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2017.62403 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن قانونی* 1؛ سمانه صادقی مهر2 | ||
| 1کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی، موزۀ آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س)، قم، ایران | ||
| 2کارشناس ارشد پژوهش هنر، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| هنر سفالگری ایران، از دیرباز به‌عنوان قدیمی‌ترین نمونۀ آثار تولیدی، مهم‌ترین شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری ایران را بازنمود ساخته است. در این میان، شیوۀ سفالگری زرین‌فام، نقطۀ اوج سفالگری اسلامی در ایران است. در اوج دوران تولید سفالینه‌های زرین‌فام در سدۀ هفتم هجری قمری، هنرمندان ایرانی به‌خصوص خاندان‌های صنعتگر و هنرمند مانند خاندان طاهر کاشانی، با توسعۀ روش‌های ساخت آثار زرین‌فام به چنان توانایی در این عرصه دست یافتند که این فن را در کتیبه‌کاشی‌ها و محراب مهم‌ترین اماکن مقدس ایران به کار بستند. این مقاله در بستری تاریخی و تطبیقی، به بررسی نمونه‌های موجود در مزار حضرت فاطمه معصومه(س) و چگونگی رابطۀ آنها با نمونه‌های دیگر در ایران پرداخته است. بر این اساس، همکاری خاندان ابی طاهر به‌صورت خاص «محمد بن ابی طاهر» و «علی بن محمد» و شخص «ابوزید» در تولید این آثار بر اساس رقم‌های موجود، مشهود است. اهمیت آثار به حدی است که رقم «ابوزید» را در دو کتیبۀ مجزا می‌توان مشاهده کرد. همچنین تاریخ 602 ه.ق و رقم بانیان کاشی‌ها میتواند آنها را قدیمی‌ترین نمونۀ کتیبه‌کاشی‌های موجود در این سرزمین معرفی کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابوزید؛ خاندان طاهر کاشانی؛ زرین‌فام؛ سدۀ هفتم ه.ق؛ کتیبه‌کاشی؛ مزار حضرت فاطمه معصومه(س) | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation of Lustre Tiles of Fatemeh-Masumeh Holy Shrine in Qom | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Ghanooni1؛ Samaneh Sadeghimehr2 | ||
| 1MA of Conservation of Cultural Properties, Astaneh Museum, Qom, Iran | ||
| 2MA of Art Studies, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Since a long time ago, the Iranian pottery has been the oldest method of production and this art work has presented the most important cultural, social and artistic characteristics of Iranian people. Meanwhile, the method of lustre pottery, as the Islamic climax of pottery, includes numerous characteristics in the field of Iranian art. In the 7th century AH., the golden time of lustre pottery production, Iranian artists and industrialists such as Taher Kashani family developed production of lustre pottery and gained mastery in this field, they also used this technique in the inscriptions and sanctuaries of the most important holy places in Iran. This article studies some existing types of the lustre tiles in Fatemeh-Masumeh’s tomb in Qom and their relationship with other types in Iran. Regarding the signatures on the inscriptions, we can find the oldest lustre tile. The Islamic Iranian pottery improved significantly in different cities of Iran by the development of the science, culture and civilization. From the 5th century AH onward, a style has been grown according to Iranian national and religious concepts that the best ones can be sought in 7th century AH. The technical and artistic complexity and glory in the development of the methods of the lustre tiles were presented in the inscriptions of lustre tiles in the early 7th century AH. By the support of some founders of that time, some artists like “Abu Zeid” and “Taher Kashani” families could tie the lustre tiles to the body of Fatemeh-Masumeh’s tomb for the first time. The work finished in 602 AH., and it was the first work that included all the artistic and historical features in itself. Perhaps the work of the lustre tiles of Fatemeh-Masumeh’s holy shrine and Imam Reza’s holy shrine which were done in 612 AH. by these groups of artists were the last attempts and works in Kharazmshahian era and before the Mogul invasion to Iran. The name of “Muhammad Ibn Abi Taher” is written on the inscriptions as the manufacturer and calligrapher. In this work like the other works, “Abu Zeid” had done the decoration of the tiles. The name of “Abu Zeid” was written on two separate tiles. Also, in the following decades and probably in 663 AH., “Ali Ibn Muhamad” the son of the “Muhammad Ibn Abi Taher” installed the tiles with different designs and techniques in the tomb. The name of its founder “Muzafar Ibn Ahmad Ibn Ismael” and its installer who was one of the Kharazmshahi rulers were written on the inscription. This collection is a precious and national work and it also shows the religious respect of its creators to it. It has been an artistic indicator and one of the prominent and oldest examples in the terms of pottery and ceramic. “Caiger-Smith” believes that the lustre tiles innovation was the most important achievement of Muslims in the field of ceramic. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Fatemeh-Masumeh Tomb, Luster Glaze, 7th AH (13th AD) Century, Taher Kashani family, Abuzeid | ||
| مراجع | ||
|
منابع اکبری، عباس (1387)، «نقد نظریۀ تطبیقی نقوش «الیور واتسون» در انتساب ابداع لعاب زرین‌فام به مصر»، دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی هنرهای تجسمی نقش‌مایه»، سال دوم، شمارۀ چهارم، پاییز و زمستان، 35-44. بلر، شیلا (1391)، «جست‌وجوی ابوزید کاشانی در میان کتیبه‌ها»، ترجمۀ صفورا فضل‌اللهی، پیام بهارستان، پاییز، دورۀ دوم، سال پنجم، شمارۀ 17، 388- 413. بهرامی، مهدی (1327)، صنایع ایران: ظروف سفالین، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. پوپ، آرتر آپم (1387)، سیری در هنر ایران، جلد چهارم: سفالگری، خوش‌نویسی، کتیبه‌نگاری، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. حموی بغدادی، یاقوت (1977)، معجم البلدان، جلد چهارم، در صادر، چاپ بیروت. ستوده، منوچهر (1375)، کتابه‌های حرم مطهر حضرت معصومه(س) و حظیره‌های اطراف آن، قم: نشر کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی. ستوده، منوچهر (1353)، «کتیبه‌های آستانۀ مقدسۀ قم»، معارف اسلامی، شمارۀ 16، 32-38. فغفوری، ربابه و بلخاری قهی، حسن (1393)، «تجلی حکمت اسلامی در ساختار و مضامین محراب زرین‌فام حرم مطهر رضوی»، نقش جهان، سال چهارم، شمارۀ 1، 7-15. فیض، عباس، (1349)، گنجینۀ آثار قم، قم: مهر استوار. کاشانی، ابوالقاسم عبدالله (1345)، عرایس الجواهر و نفایس الاطایب، به کوشش ایرج افشار، تهران: نشر انجمن آثار ملی. مدرسی طباطبایی، حسین (1353)، تربت پاکان، قم: مهر. معتقدی، کیانوش (1393)، خاندان طاهر کاشانی (گلستان هنر شمارۀ 9)، تهران: پیکره. نراقی، ملا احمد (1308)، خزائن، تهران: نشر کنگرۀ محققان نراقی.
Bahrami, Mehdi(1944), A Master-Potter of Kashan, Transactions of the Oriental Ceramic Society, No 20, pp.35-40
Blair, Sheila S (2008), A Brief سرگذشت of Abu Zayd, Muqarnas, No 25, Essays in Celebration of Oleg Grabar's Eightieth Birthday, Boston, pp.155-176.
Caiger-Smith, Alan (1985), Lustre Pottery: Technique, Tradition and Innovation in Islam and the Western World, Faber and Faber press, London.
Carboni, Stefano (1993), Persian Tiles, the Metropolitan Museum of Art, New York.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,047 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,154 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب