پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,708 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,012,528 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,696,071 |
تحلیل و بازشناسی نمادگرایانۀ نقوش مشترک منسوجات ساسانی و آل‌بویه | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 11، دوره 22، شماره 2، تیر 1396، صفحه 103-116 اصل مقاله (1.6 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2017.62406 | ||
| نویسنده | ||
| ابوالفضل صادقپور فیروزآباد* | ||
| عضو هیئت علمی گروه موزه، دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| استفاده از نقوش و نمادها در هنر ایران که پیش از دورۀ ساسانیان نیز جایگاه والایی داشته است، تا پس از حکومت ساسانیان و در تمدن و هنر اسلامی ایران نیز در بیان هنری کاربرد بسیاری یافت. این نقوش دربردارندۀ تجارب اجتماعی، فرهنگی و معتقدات مذهبی دوران خود هستند؛ لذا به فهم بهتر سیر تحول اندیشه‌های مردم دوران خود کمک می‌کنند. یکی از شاخصه‌های مهم منسوجات ساسانی، نقوش تزیینی به‌کاررفته در آن است که تأثیر عمیقی بر هنر دوره‌های مختلف تاریخی بعد از خود گذاشته است. از این جمله می‌توان به دورۀ سامانی، آل‌بویه و... اشاره کرد. روش تحقیق در این پژوهش به‌صورت توصیفی– تحلیلی است و سعی شده تا علاوه بر معرفی نقوش و عناصر تزیینی مشترک به‌کاررفته در منسوجات دورۀ ساسانی و آل‌بویه، به شناسایی و تحلیل نمادگرایانۀ نقوش مشترک منسوجات در این دو دوره پرداخته شود. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین مضامین و نقوشی که به‌عنوان نقوش تزیینی در منسوجات دورۀ آل‌بویه استفاده شده‌اند، درواقع همان نقوش دورۀ ساسانی است که با کیفیات فرمی و محتوایی متفاوتی به کار رفته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آل‌بویه؛ ساسانی؛ منسوجات؛ نقوش؛ نمادگرایانه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A symbolic analysis of common textile motifs of Sasanid and Buwayhid periods | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abolfazl Sadeghpour Firouzabad | ||
| Faculty Member, Shiraz University of Arts, Shiraz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The use of motifs and Iranian artistic symbols of pre-Sassanid era continued to exist during the Sassanid dynasty and even thereafter, in Islamic art and civilization. These motifs can be perceived as the expression of social and cultural experience and religious beliefs of their time. Hence, they are great help to better understand the history of evolution of the peoples’ ideas. Following the conquest of Iran by Muslims and the Iranian’s conversion to Islam, under the influence of Islamic teachings, art and culture found significant changes. However, a lot of concepts and artistic traditions and customs of pre-Islamic Persia continue to exist with new values of the religious community. One of the most important characteristics of Sassanid textiles is their wide use of decorative motifs with a profound influence on later artistic works of the later historical periods including Samanid and Buwayhid. The research applied a qualitative method and tried to introduce the common motifs and decorative elements used in textiles of Sassanid and Buwayhid periods. Also, it presented a symbolic analysis to identify common patterns of textiles in the eras. The findings of this study showed that most of the themes and decorative motifs, with different qualities of form and content, in textiles of the Buwayhid period originated from the Sassanid’s. It also showed that symbolic textiles of Sassanid motifs on textiles Buwayhid showed continuity of cultural and artistic traditions and the National Iranian beliefs in the creation and processing of works of art of this periodThe most important trends in textiles of Buwayhid period revealed the increasing prevalence of inscriptions in Arabic. Thus, fabrics were decorated with the prayers and the rulers’ names and titles in Kufic style. Among the common motifs, the tree of life was the most widely used embracing symbolic meaning. Many animal motifs used as decorative elements in Buwayhid textiles can be traced back to the shapes and designs of the Sassanid era. In addition, the use of natural elements in Buwayhid textiles was more prominent, more dynamic and more realistic than the Sassanid era. Among the Sassanid textile designs image, animal motifs were more common. Most of the motifs, moreover, were repetitive and placed in circular frames. It can be concluded that the motifs followed the designs of the previous eras. Research Questions: 1. what were the most important themes and motifs transferred from the Sassanid to Buwayhid textiles? 2. what were the most important motifes in the transmission of symbols and motifs of textiles from Sassanid to Buwayhid? Research Hypothesis: 1. It seems that the most important themes and motifs transferred from the Sassanid to Buwayhid include natural and plant motifs such as lotus tree of life, animal motifs such as Phoenix, eagles, peacocks, lions, horses, role angels and humans. 2. It seems that the most important factors in the transmission of visual symbols and themes of Sassanid art to Buwayhid’s were Buwayhi’s sense of affinity to Sassanid rulers to create an integrated power and give rise to the restoration of the historical identity of Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Buwayhid, paintings, Sassanid, symbolic analysis, Textiles | ||
| مراجع | ||
|
اتینگهاوزن، ریچارد؛ الگ گرابار (1384)، هنر و معماری اسلامی (1)، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: سمت. اشپولر، برتولد (1379)، تاریخ مغول در ایران، ترجمۀ محمود میرآفتاب، تهران: بنگاه چاپ و نشر. الیاده، میرچا (1372)، رسالۀ در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: نشر سروش. برزین، پروین (1346)، «پارچه‌های قدیم ایران»، نشریۀ هنر و مردم، شمارۀ 95، صص44-39. بورکهارت، تیتوس (1385)، مبانی هنر اسلامی، ترجمۀ محمود بینای مطلق، تهران: انتشارات هرمس. بهار، مهرداد (1378)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: انتشارات آگه. بهنسی، عفیف (1385)، هنر اسلامی، ترجمۀ محمودپورآقاسی، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، تهران: سورۀ مهر. بیات، عزیزالله (1356)، تاریخ ایران از ظهور اسلام تا دیالمه، تهران: دانشگاه ملی ایران. پوپ، آرتور اپهام (1380)، شاهکارهای هنر ایران، اقتباس و نگارش پرویز ناتل خانلری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. پوپ، آرتور اپهام (1387)، سیری در هنر ایران، ترجمۀ نجف دریابندی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. پورخالقی، مه‌دخت (1381)، «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها»، مجلۀ مطالعات ایرانی، سال اول، شمارۀ 1، صص 126-89. پیرنیا، حسن (1358)، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان، تهران: کتابخانۀ خیام. پیگولوسکایا، دن و دیگران (1363)، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده 18 میلادی، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: انتشارات پیام. دادور، ابوالقاسم و الناز حدیدی (1393)، «بررسی منسوجات قرون اولیۀ اسلامی»، نشریۀ جلوۀ هنر، شمارۀ 6، صص 22- 15. دوبوکور، مونیک (1373)، رمزهای زندۀ جان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: نشر مرکز. رضی، هاشم (1371)، آئین مهر (میترائیسم)، تهران: نشر بهجت. روح‌فر، زهره (1380)، نگاهی بر پارچه‌بافی دوران اسلامی، تهران: انتشارت سمت. روح‌فر، زهره (1367)، نقش عقاب بر کفن‌های آل‌بویه؛ باستان‌شناسی و تاریخ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ریاضی، محمدرضا (1382)، طرح‌ها و نقوش لباس‌ها و بافته‌های ساسانی، تهران: گنجینۀ هنر. سودآور، ابوالعلاء (1384)، فره ایزدی در آیین پادشاهی ایران باستان، تهران: نشر نی. طالب‌پور، فریده و سوسن خطایی (1390)، «بررسی تصویر انسان در ابریشمینه‌های آل‌بویه و سلجوقی»، نشریۀ هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، شمارۀ 46، صص54- 47. طاهری، علی‌رضا (1388)، «تأثیر تصویر سیمرغ بر روی هنر اسلامی، بیزانس و مسیحی»، نشریۀ هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، شمارۀ 38، صص24- 15. فتحی، لیدا (1386)، «خط‌نوشته‌ها روی پارچه‌های دورۀ اسلامی»، دوفصلنامۀ مدرس هنر، دورۀ 2، شمارۀ 2، صص75-63. فتحی، لیدا و فریناز فربود (1388)، «سیر تحول نقوش پرنده و موجودات اساطیری بال‌دار در منسوجات آل‌بویه و سلجوقی»، نشریۀ نگره، شمارۀ 12، صص51- 41. فربود، فریناز و محمدرضا پورجعفر (1386)، «بررسی منسوجات ایران ساسانی و روم شرقی (بیزانس)»، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 31، صص 76- 65. کوپر، جی سی (1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران: انتشارات فرشاد. گروسه رنه (1368)، امپراطوری صحرانوردان، ترجمۀ عبدالحسین میکده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. گیرشمن، رمان (1370)، هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی، ترجمۀ بهرام فره‌وشی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. محمدحسن، زکی (1363)، تاریخ صنایع ایران بعد از اسلام، ترجمۀ محمد علی خلیلی، نشر اقبال، تهران. مک داول، ج.الگرو (1374)، نساجی در هنرهای ایران، ترجمۀ پرویز مرزبان، تهران: نشر فرزان. مقدسی، ابوعبدالله (1361)، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمۀ علی‌نقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان. نامجو، عباس و سیدمهدی فروزانی (1392)، «مطالعۀ نمادشناسانه و تطبیقی عناصر نقوش منسوجات صفوی و ساسانی»، فصلنامۀ هنر، علم و فرهنگ، شمارۀ 1، صص42- 21. نفیسی، سعید (1383)، تاریخ تمدن ایران ساسانی، با اهتمام امیرحسین جربزه‌دار، تهران: انتشارات اساطیر. یاحقی، محمدجعفر (1388)، فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: نشر فرهنگ معاصر. هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ مصور. هیلنز، جان (1382)، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: نشر چشمه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,200 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,442 |
||