سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,228
تعداد مقالات67,750
تعداد مشاهده مقاله115,080,439
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,818,813
وطن, حسین, فرهودی, رحمت الله, اخباری, محمد, سرور, رحیم. (1396). تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر. , 5(1), 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062
حسین وطن; رحمت الله فرهودی; محمد اخباری; رحیم سرور. "تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر". , 5, 1, 1396, 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062
وطن, حسین, فرهودی, رحمت الله, اخباری, محمد, سرور, رحیم. (1396). 'تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر', , 5(1), pp. 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062
وطن, حسین, فرهودی, رحمت الله, اخباری, محمد, سرور, رحیم. تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر. , 1396; 5(1): 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062

تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر

پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری
مقاله 4، دوره 5، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 35-52    اصل مقاله (1.07 M)
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2017.63062
نویسندگان
حسین وطن1؛ رحمت الله فرهودی* 2؛ محمد اخباری3؛ رحیم سرور4
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
2عضو هیات علمی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
3عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
4عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
چکیده
با وجود استقرار بیش از نیمی از جمعیت جهان در نواحی ساحلی، این مناطق در مقابل بحران‌های طبیعی و انسانی ازقبیل نوسان سطح آب، فرسایش، آلودگی، بهره‌برداری فزاینده از منابع، افزایش شتابان جمعیت و گسترش اراضی ساخته‌شده جزو اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر به شمار می‌روند. منطقۀ ساحلی دریای خزر در سه استان گیلان و مازندران و گلستان، در چند دهۀ اخیر به‌شدت در معرض بسیاری از این بحران‌های طبیعی و انسانی و به‌طور خاص افزایش شتابان جمعیت و گسترش فزایندۀ اراضی ساخته‌شده، قرار داشته است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر بررسی تحولات فضایی-زمانی پوشش اراضی و پدیدۀ پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر در فاصلۀ سال‌های 1364تا1394 است. داده‌های استفاده‌شده در تحقیق حاضر شامل نتایج حاصل از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن و تصاویر ماهواره‌ای لندست است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تغییرات فضایی-زمانی پوشش زمین در نوار ساحلی دریای خزر حکایت از افزایش بی‌رویۀ اراضی ساخته‌شده در مقابل کاهش فزایندۀ پوشش گیاهی دارد؛ به‌ طوری‌ که مساحت اراضی ساخته‌شده با میزان رشد سالانۀ 2/3درصد از 1158کیلومتر مربع در سال 1364، به بیش از 3162کیلومتر مربع در سال 1394 افزایش یافته است. علاوه بر این، الگوی غالب رشد اراضی ساخته‌شده به‌صورت رشد پراکنده بوده است؛ به طوری که ارزش شاخص پراکنده‌رویی در سی سال اخیر برابر 8/4 است. نتایج حاصل از تحلیل متریک‌های فضایی نیز گذار از لکه‌های شهری و روستایی کوچک و متفرق را به‌سمت لکه‌های بزرگ‌تر، نزدیک‌تر و فراوان‌تر نشان می‌دهد. بر این اساس، منطقۀ ساحلی دریای خزر در چند دهۀ اخیر به‌ سبب رشد شتابان و بدون برنامۀ جمعیت و به دنبال آن تغییرات فضایی- زمانی پوشش زمین در قالب گسترش بی‌رویۀ اراضی ساخته‌شده به‌صورت پراکنده و متفرق، دچار بحران فضایی و ازهم‌گسیختگی سیمای سرزمین شده است. 
کلیدواژه‌ها
پراکنده رویی؛ پوشش اراضی؛ دریای خزر؛ متریکهای فضایی؛ مناطق ساحلی
عنوان مقاله [English]
Spatio-temporal analysis of sprawl in coastal areas of Caspian Sea
نویسندگان [English]
Hossein Vatan1؛ Rahmatollah Farhoodi2؛ Mohammad Akhbari3؛ Rahim Sarvar4
1PhD candidate in geography and urban planning, Islamic Azad University, Science and Research branch, Tehran
2Professor of geography and urban planning, Islamic Azad University, Science and Research branch, Tehran
3Assistant professor of geography and urban planning, Islamic Azad University, Central Tehran
4Assistant professor of geography and urban planning, Islamic Azad University, Central Tehran
چکیده [English]
Introduction
There are long coastlines on the northern and southern regions of Iran. The length of the coastline in the northern strip is 890 km and in the south it is about 4900 km. Among the Iranian coastal areas, coastal zone of the Caspian Sea due to the boom in tourism activities, agriculture, fisheries, port activities, favorable conditions for natural resources such as forest and fertile soil, good rainfall and access to surface water is one of the most densely populated areas of Iran. In contrast, the Caspian Sea level fluctuations, improper utilization of resources, erosion, high seismicity, lack of proper wastewater treatment systems for domestic, industrial and agricultural activities, lack of suitable land for waste disposal due to high groundwater level, and privacy in coast faced this region with serious challenges. Of all the challenges, rapid changes in land use and land cover due to urban sprawl, faced coastal zone of the Caspian Sea with complex spatial crisis. The first step to overcome the current situation, identify the trends in land use and land cover in the coastal zone of the Caspian Sea. We are to provide the basis for understanding the past and present spatial changes and the possibility of adopting necessary measures to improve the future status of the region. The aim of this study is to analyze the spatio-temporal changes in population and land cover in the coastal zone of the Caspian Sea. The urban sprawl as a major factor in the formation of spatial crisis has been quantized and spatio-temporal characteristics of sprawl have also been detected.
 
Methodology
In order to analyze demographic trends in the Caspian Sea coastal region, we have used the results of the General Population and Housing Census of Iran. To represent a clear picture of demographic trends in the region in 55 years, the absolute changes in population, the annual growth rate of population, urban primacy index, rank-size rule and some spatial statistical techniques such as elliptic standard deviation were used. To study the spatio-temporal changes in land cover, we have also used satellite imagery in the coastal strip of the Caspian Sea. After pre-processing of data, using object-oriented classification and eCognition software, land cover maps in the periods 1985, 2000 and 2015 were prepared. Maps we have produced are consisted of four classes of land covers including built-up land, water bodies, vegetation and bare land. Google Earth software has also been used to verify the classification results.
 
Results and discussion
One of the most important factors driving spatio-temporal changes in land cover is population and relevant changes. Caspian Sea coastal population in the period from 1956 to 2011 has experienced significant changes. The annual growth rate of 23.2% with the approximately 15.2 million in 1956 has increased to more than 33.7 million people in 2011. With the increasing population in the coastal strip of the Caspian Sea, the region with the relative density of over 126 inhabitants per square kilometer has become one of the densest regions of Iran. In addition, over time, the distribution of population in the coastal zone of the Caspian Sea has been more diffused. Urban primacy index was significantly reduced at 55 years and the results of elliptical space-based standard deviation confirm the concentration of population in the wider zone compared with 1956. Following demographic trends and the increasing population in the coastal areas of the Caspian Sea, obvious changes have occurred in land cover and land use. Most of the changes belong to the land of cities and villages that has increased with annual growth rates of 2.3% from 1158 hectares in 1985 to more than 3162 hectares in 2015. An increase of about 2 thousand hectares of built up land have been occurred mainly by changes in vegetation covers from agricultural land, forests and pastures to urban lands. The main point in Spatio-Temporal urban land changes in the coastal strip of the Caspian Sea is pattern changes. The results of the analysis of growth patterns in urban lands using sprawl index showed that the growth pattern of urban land in the study area has been urban sprawl or dispersed growth. In this situation, sprawl index, or the ratio between the growth rates of urban land to the population growth rate in the period 1985 to 2015 in the coastal strip of the Caspian Sea is 4.7. This indicates the existence and dominance the sprawl phenomenon in the study area.
 
Conclusion
In general, the increasing population, followed by spatio-temporal changes in land cover in the coastal strip of the Caspian Sea, can lead to urban land expansion and sprawl and unplanned growth, the coastal zone the area is faced with the spatial crisis. As the situation is continued in the region, the coastal region will be faced with a spatial crisis and fragmentation of landscape.
کلیدواژه‌ها [English]
Land cover, Sprawl, Spatial Metrics, Coastal Regions, Caspian Sea
مراجع
  1. منصوریان، حسین (1393)، «تبیین الگوهای رشد شهری در منطقۀ کلان‌شهری تهران»، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، دانشکدۀ جغرافیا.

 

  1. Barbier, E. B., Koch, E. W., Silliman, B. R., Hacker, S. D., Wolanski, E., Primavera, J., et al. (2008), “Coastal ecosystem-based management with nonlinear ecological functions and values”. Science, 319: 321–323.
 

  1. Bertolo, L. S., Lima G.T.N.P., Santos, R. F. (2012), “Identifying change trajectories and evolutive phases on coastal landscapes. Case study: Sao Sebastiao Island, Brazil”. Landscape and Urban Planning, 106: 115– 123.
 

  1. Bhatta, B., Saraswati, S., Bandyopadhyay, D. (2010), “Urban sprawl measurement from remote sensing data”. Applied Geography, 30(4): 731–740.
 

  1. Burak, S., Dogan, E., Gazioglu, C. (2004), “Impact of urbanization and tourism on coastal environment”. Ocean Coastal Management, 47 (9-10): 515-527.
 

  1. Davis, C., Schaub, T. (2005), “A transboundary study of urban sprawl in the Pacific Coast region of North America: The benefits of multiple measurement methods”. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 7: 268–283.
 

  1. Everard, M., Jha, R.R.S., Russell, S. (2014), “The benefits of fringing mangrove systems to Mumbai”. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems, 24: 256–274.
 

  1. Friess, D.A., Richards, D.R., Phang, V.X.H. (2016), “Mangrove forests store high densities of carbon across the tropical urban landscape of Singapore”. Urban Ecosystems, 19 (2): 795–810.
 

  1. Gao, B., Huang, Q., He, Ch., Sun, Z., Zhang, D. (2016), “How does sprawl differ across cities in China? A multi-scale investigation using night-time light and census data”. Landscape and Urban Planning, 148: 89–98.     
 

  1. Jaeger, J.A.G., Bertiller, R., Schwick, Ch., Kienast, F. (2010), “Suitability criteria for measures of urban sprawl”. Ecological Indicators, 10: 397–406.
 

  1. Jaeger, J.A.G., Schwick, C. (2014), “Improving the measurement of urban sprawl: Weighted Urban Proliferation (WUP) and its application to Switzerland”. Ecological Indicators, 38: 294–308.
 

  1. Lin, T., Xue, X.Z., Shi, L.Y., Gao, L.J. (2013), “Urban spatial expansion and its impacts on island ecosystem services and landscape pattern: a case study of the island city of Xiamen, Southeast China”. Ocean Coastal Management. 81: 90–96.
 

 

  1. Nazarnia, N., Schwick, Ch., Jaeger, J. A.G. (2016), “Accelerated urban sprawl in Montreal, Quebec City, and Zurich: Investigating the differences using time series 1951–2011”. Ecological Indicators, 60: 1229–1251.  
 

  1. Ngorana, S. D., Xue, X. (2015), “Addressing urban sprawl in Douala, Cameroon: Lessons from Xiamen integrated coastal management”. Journal of Urban Management, 4: 53–72.
 

  1. Patz, J. A., & Norris, D. E. (2004), “Land use change and human health. In R. S. DeFries, G. P. Asner, & R. A. Houghton (Eds.)”, Ecosystems and land use change. Washington: American Geophysical Union.
 

  1. Qureshi, S., Haase, D. (2014), “Compact, eco-, hybrid or tele connected? Novel aspects of urban ecological research seeking compatible solutions to socio-ecological complexities«. Ecological Indicators, 42: 1–5.
 

  1. Razin, E., Rosentraub, M. (2000), “Are fragmentation and sprawl interlinked? North American evidence”. Urban Affairs Review, 35 (6): 821–836.
 

  1. Xu, X., Li, X., Chen, M., Li, X., Duan, X., Zhu, G., Feng, Zh., Ma, Zh. (2016), “Land-ocean-human interactions in intensively developing coastal zone: Demonstration of case studies”. Ocean & Coastal Management, 133: 28-36.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 600
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,242


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب