پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,477 |
| تعداد مقالات | 70,011 |
| تعداد مشاهده مقاله | 122,906,867 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,117,376 |
امام خمینی(ره) و برساخت هویت زنانه در انقلاب اسلامی چگونگی واسازی گفتمان پهلوی دوم و هژمونی معنایی امام خمینی(ره) | ||
| زن در توسعه و سیاست | ||
| مقاله 4، دوره 15، شماره 3، مهر 1396، صفحه 327-357 اصل مقاله (936.2 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2017.219672.1007085 | ||
| نویسندگان | ||
| مسعود کوثری1؛ امیرعلی تفرشی* 2؛ معصومه سادات علوی نکو3 | ||
| 1دانشیار ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری تخصصی علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| 3کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان ظهور و بروز یک تحول گفتمانی در جامعۀ ایران قابل شناسایی است. این انقلاب نه‌تنها در وضعیت جامعۀ ایران بیان‌گر تحولی گفتمانی و معنایی بود، بلکه در چارچوب گفتمان‌های جهانی نیز توانست ایجاد یک پیوند نشانه و معنای جدیدی را به منصۀ ظهور گذارد؛ بدین‌گونه است که فوکو نیز از این انقلاب به‌‌منزلۀ «روح یک جهان بی‌روح» نام می‌برد. پژوهش حاضر در راستای شناخت مشخصه‌های این تحول گفتمانی، به مطالعۀ مؤثرترین نظریه‌پرداز آن، یعنی امام خمینی(ره)، بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، اقدام کرده است. با توجه به لزوم ایجاد حدود و ثغور برای مطالعۀ تحلیل گفتمان، یکی از نظم‌های پر‌مناقشۀ گفتمانی، یعنی نظم گفتمانی هویت زنانه، برای مطالعه در این گفتمان انتخاب شد. در ادامه، با توجه به دید کلان‌نگر و ایجاد نقشه‌های انتزاعی از مفصل‌بندی‌های گفتمانی، توسط رویکرد لاکلا و موف، این نظریه و روش برای تحلیل گفتمان سخنان امام خمینی(ره) انتخاب شد. طبق یافته‌های به‌دست‌آمده، دال مرکزی این گفتمان «حفظ عفت و دینداری» است و با وجود همسانیِ نشانه‌ایِ بعضی از دال‌های این گفتمان با گفتمان‌های هژمونیک‌شده در دنیای غرب، مانند «فعالیت اجتماعی» و «آزادی»، اما همین دال‌ها نیز در حول محوریت «حفظ عفت و دینداری» در این گفتمان تعریف می‌شود و معنایی دیگر و متفاوت با گفتمان‌های رقیب از آن‌ها خلق می‌شود. این گفتمان، که در نزاعی آشکار با گفتمان پهلوی دوم ظهور پیدا می‌کند، به شکل جدی به واسازی گفتمان متخاصم خود می‌پردازد. گفتمانِ امام خمینی(ره)، گفتمان پهلوی را با «خارجی‌بودن»، «قائل به شیء بودن زنان»، «موافقت با فحشا» و بالاخص به‌عنوان گفتمانی که «عفت و دینداری زن را در حاشیه قرار داده»، معرفی می‌کند و معتقد است گفتمان پهلوی با طرح شعارهایی چون «حرکت به سوی ترقی و پیشرفت»، «طرفداری از آزادی زنان»، «احترام برای زنان»، «برابری زنان و مردان» و «تمدن‌مدار بودن» تلاش دارد زنان را سوژۀ گفتمان خود کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام خمینی؛ انقلاب اسلامی؛ تحلیل گفتمان؛ لاکلا و موف؛ هویت زنانه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Imam Khomeini and the construction of a female identity in the Islamic Revolution | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Masoud Kosari1؛ Amirali Tafreshi2؛ Masoumeh Sadat Alavi Nekoo3 | ||
| 1Associate Professor, Social Communication Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2PhD Student, Social Communication Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3. MA, Social Communication Sciences, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Islamic Revolution of Iran can be identified as the emergence of a discursive transformation in Iranian society. This revolution, not only was indicative of a discursive and semantic transformation in the context of the Iranian society, but also it was able to create a new sign and a new meaning within the context of global discourses; thus, Foucault also mentioned this revolution as "the soul of a world repulsions." The present study for understanding the characteristics of this discursive evolution, aimed to study its most influential theorist, Imam Khomeini, the founder of the Islamic Revolution. Given the necessity of creating boundaries for the study of discourse analysis, one of the most controversial discourse disciplines, that is, the discursive order of female identity, was chosen for study in this discourse. At the next phase, according to the macro view and the abstract mapping of discursive articulation, using Laclau and Mouffe's approach, this theory and method was chosen for analyzing the discourse of Imam Khomeini's speeches. According to the findings, the central sign of this discourse is "preservation of chastity and religiosity" and despite the conformity of some of the signs of this discourse with hegemonic discourses in the Western world, such as "social activity" and "freedom," all this is defined around "The preservation of chastity and religiosity" in this discourse, and a meaning different from other discourses is created. This discourse, which emerges in the apparent controversy with the second Pahlavi’s discourse, is also seriously deconstructing its hostile discourse-especially in the case of removing the shame from society- and attempts to marginalize it. Among epistemes that these two conflicting discourses have used to marginalize their rival discourse, are " being foreign", "seeing women as objects", "ignorance", " negligence" and " "approval of prostitution." On the contrary, the well-known fundamental epistemes that these two discourses have used for their hegemony in the Discursive Order of feminine identity include: "belief in progress", "support of freedom", "respect for women", "belief in equality of women and men" and "being civilized". | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic Revolution, Imam Khomeini, women's identity, Discourse analysis, Laclau and Mouffe's | ||
| مراجع | ||
|
[1] حاجی‌یوسفی، امیرمحمد؛ عارف‌نژاد، ابولقاسم (1390). «نشانه‌شناسی گفتمان در اسلام سیاسی و مردم‌سالار آیت‌الله سیستانی»، فصل‌نامۀ پژوهش‌نامۀ علوم سیاسی، ش24، ص 41ـ74. [2] حسینی پاکدهی، علیرضا؛ زردار، زرین (1390). «بازنمایی مفهوم شهروندی در مطبوعات ایران تحلیل گفتمان انتقادی سرمقاله‌های روزنامه‌های کیهان، ایران، رسالت، اعتماد، شرق و آفتاب یزد»، فصل‌نامۀ علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبایی)، ش 53، ص 93ـ134. [3] حسینی سروری، نجمه؛ طالبیان، حامد (1392). «بازنمایی هویت طبقۀ متوسط مدرن شهری در آثار مصطفی مستور (تحلیل گفتمان رمان‌های استخوان خوک و دست‌های جذامی و من گنجشک نیستم)»، فصل‌نامۀ مطالعات فرهنگ و ارتباطات، س 14، ش 53، ص 179ـ214. [4] دانایی‌فرد، حسن؛ نوری، علی (1390). «گفتمانی بر تحلیل گفتمان در مطالعات سازمانی: تأملی بر مبانی نظری و اسلوب اجرا»، فصل‌نامۀ روش‌شناسی علوم انسانی، س 17، ش 69، ص 163ـ192. [5] رحمتی، حسینعلی (1386). «کرامت زن در اسلام و غرب مورد پژوهی تطبیقی امام خمینی و فمنیسم»، فصل‌نامۀ علمى پژوهشى متین، دورۀ 9، ش 36، ص 71ـ95. [6] ساروخانی، باقر؛ رفعت‌جاه، مریم (1383). «عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در بازتعریف هویت اجتماعی زنان»، فصل‌نامۀ پژوهش زنان، دورۀ 2، ش اول، ص 71ـ91. [7] سلطانی، سید علی‌اصغر (1391). قدرت، گفتمان و زبان (سازو‌کارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران)، تهران: نی. [8] صالحی‌زاده، عبدالهادی (1390). «درآمدی بر تحلیل گفتمان میشل فوکو؛ روش‌های تحقیق کیفی»، فصل‌نامۀ معرفت فرهنگی اجتماعی، س 2، ش 3، ص 113ـ141. [9] فرانکفورد، چاوا؛ نچمیاس، دیوید (1381). «روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی»، ترجمۀ باقر ساروخانی، فاضل لاریجانی و رضا فاضلی، تهران: سروش. [10] فوزی، یحیی (1387). «زنان و حکومت دینی در ایران؛ بررسی پیامدهای گفتمان انقلاب اسلامی در مورد جایگاه سیاسی‌ـ اجتماعی زنان در ایران»، فصل‌نامۀ علمى پژوهشى متین، ش 39، ص 47ـ60. [11] قاسمی، زهرا و دیگران (1395). «تأثیر عفاف در قدرت‌یابی زنان در جامعۀ سیاسی ایران (با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران)»، فصل‌نامۀ زن و جامعه، دورۀ 7، ویژه‌نامه، ص 43ـ54. [12] کدیور، جمیله (1387). «بررسی گفتمان امام خمینی در مورد زنان»، فصل‌نامۀ علمى پژوهشى متین، ش 39، ص 61ـ76. [13] کسرایی، محمد‌سالار؛ پوزش شیرازی، علی (1388). «نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی»، فصل‌نامۀ سیاست، دورۀ 39، ش 3، ص 339ـ360. [14] کلانتری، عبدالحسین (1390). تحلیل گفتمان از سه منظر زبان‌شناختی، فلسفی و جامعه‌شناختی، تهران: جامعه‌شناسان. [15] کوثری، مسعود؛ تفرشی، امیرعلی (1396). «هویت زنانه در گفتمان پهلوی دوم؛ مطالعۀ موردی مجلۀ زن روز و سخنرانی‌های محمدرضا شاه دربارۀ زنان»، فصل‌نامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، در حال انتشار. [16] لکلائو، ارنستو؛ موفه، شانتال (1392). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی؛ به‌سوی سیاست دموکراتیک رادیکال، ترجمۀ محمد رضایی، تهران: ثالث. [17] مصلی‌نژاد، عباس (1387). «تحلیل فرهنگ سیاسی در ایران معاصر بر‌اساس رهیافت گفتمانی»، فصل‌نامۀ مطالعات سیاسی، دورۀ 1، ش 1، ص 1ـ16. [18] میرزایی، حسین؛ پروین، امین (1389). «نمایش دیگری جایگاه غرب در سفرنامه‌های دورة ظهور مشروطیت»، فصل‌نامۀ تحقیقات فرهنگی، ش 9، ص 77ـ106. [19] نیکخواه قمصری، نرگس؛ صادقی فسائی، سهیلا (1391). «زنان فراتر از نقش‌های سنتی: بررسی جایگاه زن در کلام امام خمینی(ره)»، فصل‌نامۀ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 4، ش 2، ص 5ـ24. [20] ویمر، راجر دی؛ دومینیک، جوزف آر. (1389). تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمۀ کاووس سید امامی، تهران: سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای. [21] هوارث، دیوید (1377). «نظریۀ گفتمان»، فصل‌نامۀ علوم سیاسی، ترجمۀ سید علی‌اصغر سلطانی، ش 2، ص 156ـ182. [22] یورگنسن، ماریانه؛ فیلیپس، لوئیز ج. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی. [23] Addie ,Elizabeth & Brownlow, Charlotte. (2014). "Deficit and asset identity constructions of single women without children living in Australia: An analysis of discourse". Feminism Psychology, 24, PP 423-439. [24] M. Mazid, Bahaa-eddin. (2008). "Cowboy and misanthrope: a critical (discourse) analysis of Bush and bin Laden cartoons". Discourse & Communication, 2(4), PP 433-457. [25] Niklander, Stefanie & Other. (2015). "Female gender representations in digital mass media via discourse analysis: A case study". in the Articles collection 10th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI 2015), PP 1458-1463. [26] Paul Gee, James. (1999). "Discourse Analysis, Theory and Method". New York and London: Routledge. [27] Peled-Elhanan, Nurit. (2010). "Legitimation of massacres in Israeli school history books". Discourse & Society, 21(4), PP 377-404. [28] Wodak, Ruth. (2010). "The glocalization of politics in television: Fiction or reality?". European Journal of Cultural Studies, 13(1), PP 43-62. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 823 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,384 |
||