پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,092,565 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,196,546 |
جایگاه مفهوم فطرت در منازعات دینی-اجتماعی دورۀ پهلوی دوم | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 3، دوره 6، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 79-57 اصل مقاله (420.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2017.63562 | ||
| نویسندگان | ||
| علی محمد حاضری* 1؛ محمد ملاعباسی2 | ||
| 1دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشجوی دکترا در دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| مفهوم فطرت پیش از دوران پهلویِ دوم، در کتاب‌ها و روزنامه‌های مذهبی، بسیار به ندرت به کار رفته است. اما بعد از شهریور 1320 و آغاز سلطنت محمدرضا شاه، استفاده از این مفهوم و نظریه‌پردازی دربارۀ آن، در مجلات و روزنامه‌هایی که نشر و تبلیغِ مسائل دینی را هدفِ خود قرار داده بودند، افزایش می‌یابد. فطرت، رفته رفته از سویی، به مفهومی کلیدی برای دفاع از دین در برابر مارکسیست‌ها یا دیگر منتقدانِ دین تبدیل می‌شود و از سوی دیگر، برای نقدِ دین‌داریِ متحجرانه و خرافی به کار می‌رود. بدین ترتیب، فطرت به چنان ابزار مهمی برای مبارزات دینی-اجتماعی مبدل می‌شود که در آستانۀ انقلاب اسلامی، استاد مرتضی مطهری آن را «ام‌المسائل» دین اسلام می‌نامد. اما پس از انقلاب اسلامی، این موج فروکش کرده و با بلاموضوع‌شدنِ کارکردهای این مفهوم در دورۀ پیش از انقلاب، بار دیگر به حاشیه رانده می‌شود. این مقاله کارکردهای اجتماعی فطرت در دورۀ پهلوی دوم را بررسی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فطرت؛ گفتمان‌های دینی دورۀ پهلوی دوم؛ تبلیغ؛ محمدعلی شاه‌آبادی؛ سیدمحمود طالقانی؛ مرتضی مطهری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Locating Fitrah Concept in Socio-Religious Debates during the Second Pahlavi Era | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Mohammad Hazeri1؛ mohammad mollaabbasi2 | ||
| 1Tarbiat Modares University | ||
| چکیده [English] | ||
| Before the coronation of the Second Pahlavi, religious literature rarely noted the concept of Fitrah. After coronation of Mohammad Reza Pahlavi in September 1941, however, the term and its theorizations found wider recognition in those magazines and newspapers aimed at promoting religious ideas. Gradually, Fitrah became a key concept in two significant ways: making a case for religion against criticisms raised by Marxists and secular critics of religion on one hand, and criticizing reactionary and superstitious interpretations of the religion on the other. Hence, Fitrah became so significant a tool in socio-religious struggles that it was called “the mother of all problems” of Islam by Morteza Motahari right before the Islamic Revolution. After the revolution, however, its moment was gone and the functions it had in pre-revolution era went obsolete. Thus, again, the concept was marginalized altogether. This paper investigates the socio-religious functions of Fitrah in the Second Pahlavi era. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Fitrah, religious discourses in second Pahlavi era, promotion, Mohammad Ali Shahabadi, Seyyed Mahmood Taheqani, Morteza Motahari | ||
| مراجع | ||
|
- بدون نویسنده (1313)، «روحانیت در ایران» همایون، شمارۀ سوم، آذرماه 1313: 7 و 8. - آبراهامیان، یرواند (1387)، ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نی. - اجاق فقیهی، محمدتقی (1375)، «کتاب‌شناسی ترجمه‌های فارسی قرآن کریم»، صحیفۀ مبین، شماره 5، بهار: 59 -70. - الگار، حامد (1371)، «نیروهای مذهبی در ایران قرن بیستم»، پیتر آوری (ویراستار)، سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو. - باهنر، محمدجواد (1339)، «ماجرای آزادی زن»، مکتب اسلام، سال دوم، شماره هشتم، آبان 1339: 40-49. - بقایی، عبدالحسین (1326)، «یک بهایی دیگر در کرمان مسلمان شد»، آئین اسلام، سال چهارم، شماره 35: 7. - برنجکار، رضا (1384)، «فطرت در احادیث»، قبسات، شماره 36: 133 -148. - برنجکار، رضا و مهدی فدایی (1391)، «بازخوانی نظریۀ فطرت به‌مثابۀ معیار فعل و گزارۀ اخلاقی»، پژوهش‌نامۀ اخلاق، سال پنجم، تابستان: 29-46. - بیگدلی، عطاءالله (1386)، مبانی تعارض فقه امامیه و حقوق ایران و کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان در مبحث ازدواج، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد در حقوق، دانشگاه امام صادق (ع). - پیرمرادی، محمدجواد (1387)، «آیت‌الله شاه‌آبادی و برهان فطرت عشق بر اثبات واجب‌الوجود»، حدیث عشق و فطرت، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. - توفیق، ابراهیم (1388)، «افسون پرسش عباس‌میرزا»، بازیابی شده به تاریخ 3/9/95، آرشیو دیدگاه‌های ابراهیم توفیق، http://towfigh.blogfa.com/post-16.aspx - جعفریان، رسول (1383)، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران سال‌های 1320-1357، تهران: سازمان اسناد انقلاب اسلامی. - جعفریان، رسول (1389)، «دیباچۀ [انتشار الکترونیکی دورۀ آئین اسلام]»، بازیابی شده به تاریخ: 25/7/95، http://www.ical.ir/index.php?option=com_digitarchive&show_intro=11&Itemid=17 - جوادی‌آملی، عبدالله (1386)، فطرت در قرآن، قم: مؤسسه انتشارات اسراء. - حاضری، علی‌محمد (1375)، «فطرت و شخصیت»، فصلنامۀ حوزه و دانشگاه، شماره 9: 56-65. - حدادعادل، غلامعلی (1386)، «گفتگو: ترجمة فارسی قرآن کریم»، مصاحبۀ مرتضی کریمی‌نیا با غلامعلی حدادعادل، ترجمان وحی، شماره 21، بهار و تابستان 1386: 77 تا 140. - خان‌محمدی، یوسف (1392)، تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. - داعی الاسلام، سیدمحمدعلی (1323)، «مهم‌ترین وظیفۀ انجمن‌های اسلامی»، آئین اسلام، شماره 20: 5. - رهنما، علی (1384)، نیروهای مذهبی بر بستر حرکت نهضت ملی، تهران: طرح نو. - ژوبر، پ. آمده (1347)، مسافرت به ایران و ارمنستان، ترجمۀ علیقلی اعتماد‌مقدم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - سراج انصاری (1324)، «دین چیست و برای چیست؟ 3»، آئین اسلام، سال دوم شماره 9: 6. - شاه‌آبادی، محمدعلی (1360 الف)، رشحات‌البحار، ترجمه و توضیحات: محمد شاه‌آبادی، تهران: نهضت زنان مسلمان. - شاه‌آبادی، محمدعلی (1360 ب)، شذرات المعارف، تهران: نهضت زنان مسلمان. - شاه‌آبادی، محمدعلی (1387)، فطرت عشق، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی. - شهیدی، سید جعفر (1331)، «اطلبوالعلم»، مجلۀ تعلیمات اسلامی، شمارۀ اول: 5. - شیرخانی، علی (1384)، تحولات حوزۀ علمیه قم پس از انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - صدرایی اشگوری (1323)، «درمان دردهای اجتماعی بشر»، آئین اسلام، شماره 40: 29-31. - طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390)، رسائل توحیدی، ترجمه و تحقیق علی شیروانی، قم: بوستان کتاب قم. - طالقانی، سیدمحمود (1358)، پرتوی از قرآن، جلد اول، تهران: شرکت سهامی انتشار. - طالقانی، سیدمحمود (1360)، اسلام و مالکیت، تهران: شرکت سهامی انتشار. - علوی طالقانی (1323 الف)، «دین چیست؟ دین امریست فطری!»، آئین اسلام، شماره 7: 6. - علوی طالقانی (1323 ب)، «انبیاء چه می‌گویند؟ داد از فطرت می‌زنند»، آئین اسلام، شماره 10: 5. - غفوری‌نژاد، محمد (1389)، «تطور تاریخی نظریۀ فطرت در فلسفه و عرفان اسلامی»، آینۀ معرفت، شماره 24، پاییز 1389: 105-134. - فرامرزی، فاطمه (1391)، دین در ایران عصر پهلوی دوم، تهران: علم. - فلسفی، محمد تقی (1341)، گفتار فلسفی: کودک از نظر وراثت و تربیت، تهران: هیئت نشر معارف اسلامی. - فلسفی، محمد تقی (1344)، گفتار فلسفی: جوان از نظر عقل و احساسات، تهران: هیئت نشر معارف اسلامی. - کوهستانی‌نژاد، مسعود (1381)، چالش مذهب و مدرنیسم، سیر اندیشۀ سیاسی‌مذهبی در ایران نیمۀ اول قرن بیستم، تهران: نی. - کوهستانی‌نژاد، مسعود (1385)، چالش مذهب و مدرنیسم در ایران نیمۀ اول قرن بیستم، اتحادیه‌ها، جمعیت‌ها و انجمن‌های مذهبی-سیاسی، تهران: نی. - گوشه‌گیر، سید موسی (1323)، «اسلام و ماتریالیسم»، آئین اسلام، شمارۀ 47: 2. - مرتضوی، علی‌حیدر (1387)، فیلسوف فطرت: نگاهی به احوال و افکار عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزا محمدعلی شاه‌آبادی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. - مطهری، مرتضی (1369)، فطرت، تهران: صدرا. - مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی (1384)، سازمان مجاهدین خلق از پیدایی تا فرجام، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. - موسوی الخمینی، سید روح‌الله (1376)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. - نادری‌نژاد، زهره (1387)، «فطرت الاهیه آدم تجلی اسم اعظم الاهی»، حدیث عشق و فطرت، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. - نجفی، محمدکاظم (مصحح) و دیگران (1393)، الاسلام، انجمن صفاخانۀ اصفهان، اصفهان، نشر آرما. - نراقی، احمد (1372)، «مطهری و نظریۀ فطرت»، کیان، سال سوم، خرداد 1372، شمارة 12: 28-37. - نوریانی، نصرت‌الله (1232 الف)، «طرز تبلیغ باید مناسب با سیر زمان باشد»، آئین اسلام، شمارة 58: 1 و 6. - نوریانی، نصرت‌الله (1323ب)، «آیین اسلام چه می‌گوید»، آئین اسلام، شماره 43: 1. - نوریانی، نصرت‌الله (1324)، «از خود می‌گذریم و به خود می‌رسیم» آئین اسلام، شماره 58: 1. - یثربی، یحیی (1383) عیار نقد 2، قم: بوستان کتاب قم. - یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1389)، تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی. - Laclau, Ernesto & Mouffe, C (2001), Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, Verso.
- Laclau, Ernesto (2007), “Discourse” in: Goodin, Robert and others, A Companion to Contemporary Political Philosophy, UK, Blackwell Publishing.
- Laclau, Ernesto, & Bhaskar, R. (1998), Discourse theory vs critical realism, Alethia, 1(2): 9-14.
- Rear, D. (2013), “A Discursive struggle and contested signifiers in the arenas of education policy and work skills in Japan”, Critical Policy Studies, 7(4): 375-394. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 876 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 502 |
||