تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,504 |
تعداد مقالات | 70,302 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,582,028 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,799,157 |
تحولات مفهومی و مصداقی اصطلاح "سلطان" | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
مقاله 1، دوره 46، شماره 2، اسفند 1392، صفحه 129-144 اصل مقاله (223.09 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2017.225469.653743 | ||
نویسنده | ||
عباس احمدوند* | ||
عضو هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
سلطان از جمله مفاهیمی است که از قرن چهارم هجری در ادبیات سیاسی جهان اسلام رواج بسیار یافته و بیشتر شخص حاکم و گاه سلطنت را متبادر می سازد.با این همه، اصطلاح سلطان تا قرن چهارم، تحولات مفهومی و مصداقی بسیاری پیدا کرده و پس از سقوط خلافت و ضعف دولت های مستقل و نیمه مستقل اسلامی در شرق،دلالت های علمی و عرفانی نیز یافته است.در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، فرایند تحولات مفهومی و مصداقی سلطان در مفاهیمی چون دلالت های قرآنی، حدیثی، سیاسی، علمی و حتی عرفانی بررسی می گردد. بررسی نمونه های گوناگون تاریخی در پژوهش حاضر نشان می دهد، بنیادی ترین دلالت سلطان، سیاسی است که در دیگر دلالت های این اصطلاح به نوعی تکرار شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
سلطان؛ سلطنت؛ تحولات مفهومی و مصداقی؛ خلافت؛ قدرت سیاسی؛ سلسله های اسلامی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Conceptual /Applicable Changes of "Sultan" | ||
نویسندگان [English] | ||
Abbas Ahmadwand | ||
چکیده [English] | ||
Sultan is a Concept which was in Circulation in Political Literature of Islamic World from 4th A.H onwards; The Term almost referred to Governor and Occasionally Government (Sultanate). However, until 4th Century, It endured a lot of Conceptual/ Applicable Evolutions. After Abbasid Caliphate Fall and Weakness of Dependent and Independent Dynasties, Sultan endured Scholarly and Mystical Implications too. In this Study, through Analytical - Descriptive Method, we will review the process of conceptual - applicable changes of Sultan with a special reference to its Hadith and Quranic implications and Political, Scholarly and even Mystical ones. Historical facts show that political implication is the most fundamental implications which repeated in other implications of the term Sultan. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Sultan, Sultanate, Conceptual/ Applicable Changes, caliphate, Political Power, Islamic Dynasties | ||
مراجع | ||
افزون بر قرآن کریم: ابناثیر، عزّالدین أبیالکرم، الکامل فی التاریخ، دار صادر و دار إحیاء، بیروت، 1385ـ 1386/1965ـ1966 (چاپ افست 1399ـ1402ق/1979ـ1982). ابنبطوطه، تحفة النظار فی غرائب الأمصار و عجائب الأسفار (رحلة)،چاپ محمد عبدالمنعم عریان و مصطفی قصّاص، دار إحیاء العلوم، بیروت، 1407ق/1987. ابنبیبی، اخبار سلاجقۀ روم، به انضمام مختصر سلجوقنامه، چاپ محمدجواد مشکور، کتابفروشی تهران، تبریز، 1350ش. ابنجبیر، ابوزید عبدالرحمن بن محمد، رحله، دار صادر، بیروت، بیتا. ابنحوقل، ابوالقاسم محمد، صورة الأرض، چاپ کرامرس، بریل، لیدن، 1938. ابنخلدون، تاریخ المسمی دیوان المبتدا و الخبر، چاپ خلیل شحاده و سهیل زکّار، دار الفکر، بیروت، 1408ق/1988. ابنشاهین ظاهری، غرسالدین خلیل، زبدة کشف الممالک و بیان الطرق و المسالک، چاپ بولس راویس، دار العرب للبستانی، قاهره، 1988. ابنعبدالحکم، أبوقاسم عبدالرحمن بن عبدالله، فتوح مصر و أخبارها، چاپ چارلز توری، مکتبة مدبولی،افست قاهره، 1411ق/1991. ابنفارض، عمر، دیوان، چاپ مهدی محمد ناصرالدین، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1410ق. ابنفقیه همدانی، شهابالدین احمد بن محمد، مختصر کتاب البلدان، چاپ دخویه، بریل، لیدن، 1885 (چاپ افست، 1967). ابنقتیبه دینوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، چاپ علی شیری، دار الأضواء، بیروت، 1410ق/1990. ابنمنظور، لسان العرب، چاپ علی شیری، دار صادر، بیروت، 1412ق/1992. اسناد تاریخی خاندان غفاری، چاپ کریم اصفهانیان، بهرام غفاری و علیاصغر عمران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، تهران، 1385ش. اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمۀ جواد فلاطوری و مریم میراحمدی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،تهران، 1373ش. بارتولد، و. و.، خلیفه و سلطان و مختصری دربارۀ برمکیان، ترجمۀ سیروس ایزدی، انتشارات امیر کبیر،تهران، 1358ش. باشا، حسن، الألقاب الإسلامیه فی التأریخ و الوثائق و الآثار، دار النهضة العربیة، قاهره، 1978. بلاذری، محمد بن یحیی بن جابر، جمل من أنساب الأشراف، چاپ سهیل زکّار و ریاض زرکلی، دار الفکر، بیروت، 1417ق/1996. بیرجندی، احمد احمدی، «بحثی درباره کلمه سلطان»، یغما، اسفند 1356، سال 30، شماره 12 (پیاپی 354). پِرَه، نوری، سکههای عثمانی، کلکسیون سکههای عثمانی بانک یاپی و کریدی، ترجمۀ علیرضا بخشعلیزاده اصل، نشر پازینه، تبریز، 1389ش. ترابی طباطبائی، سیدجمال، سکههای شاهان اسلامی ایران 2، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی، موزه آذربایجان، تبریز، 1350ش. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن، جعیة المکنز الإسلامی، قاهره، 1421ق. ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل، تحسین و تقبیح، ترجمۀ محمد بن ابیبکر بن علی ساوی، چاپ عارف احمد زغول، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، 1385ش. جامی، نورالدین عبدالرحمان، نفحات الانس من حضرات القدس، چاپ محمود عابدی، سخن، تهران، 1386ش. خنجی اصفهانی، فضل بن روزبهان، سلوک الملوک، چاپ محمدعلی مصحح، خوارزمی، تهران، 1362ش. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی،زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران. 1372 تاکنون. راوندی، محمد بن علی بن سلیمان، راحة الصدور و آیة السرور، چاپ محمد اقبال و مجتبی مینوی، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1364ش. زبیدی، محمد مرتضی حسینی، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ علی هلالی و علی شیری، دار الفکر، بیروت، 1414ق. زرکلی، خیرالدین، الأعلام، دار العلم للملایین، بیروت، 1989. دانشنامۀ جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، تهران، 1362 تاکنون. سیستانی، ملکشاه حسین بن ملک غیاثالدین محمد بن شاه محمود، إحیاء الملوک، تاریخ سیستان تا عصر صفوی، چاپ منوچهر ستوده، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1383ش. سیوطی، جلالالدین، حسن المحاضرة فی أخبار مصر و القاهرة، چاپ علی محمد عمر، مکتبة الخانجی، قاهره، 1428ق/ 2007. شیخنوری، محمدامیر و هوشنگ خسروبیگی، «خوارزمشاهیان و عنوان رسمی سلطان»،علوم انسانی، دانشگاه الزهراء، سال 16، شماره 59، تابستان 1385ش. صفوت، احمد زکی، جمهرة خطب العرب، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی و اولاده، قاهره، 1933. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، دار سویدان، بیروت، 1387ق/1967. طرطوسی، نجمالدین ابراهیم بن علی، تحفة الترک فیما یجب أن یعمل فی الملک، چاپ رضوان سیّد، دار الطلیعة، بیروت، 1413ق/1992. عتبی، ابونصر محمد بن عبدالجبار، تاریخ یمینی، چاپ ع. قویم، ابن سینا، تهران، 1334ش. فسائی، محمد بن علی بن میرزا حسن حسینی، فارسنامۀ ناصری، چاپ منصور رستگار فسایی، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1382ش. قاشانی (کاشانی)، ابوالقاسم عبدالله بن محمد، تاریخ اولجایتو، چاپ مهین همبلی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1384ش. قاشانی (کاشانی)، ابوالقاسم عبدالله بن محمد، تاریخ اولجایتو، چاپ مهین همبلی، تهران، 1384ش. قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس القرآن، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1412. قلقشندی، احمد بن عبدالله، صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء، چاپ محمدحسین شمسالدین، دار الکتب العلمیة، بیروت، بیتا. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407ق. ماوردی، أبوالحسن علی بن محمد، الأحکام السطانیة و الولایات الدینیة، چاپ احمد مبارک بغدادی، مکتبة دار بن قتیبه،کویت، 1409ق/1989. معصومی، محسن، فرهنگ و تمدن ایرانی ـ اسلامی دکن در دورۀ بهمنیان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1389ش. منشی، اسکندربیگ، تاریخ عالمآرای عباسی، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1335ش. موسوی، سیدمهدی، سکههای ماشینی قاجار، پازینه، تهران، 1393ش. Arnold, Sir Thomas W., The Caliphate, Oxford, C. E., 1924.
Bosworth, "The Titulature of the Early Ghaznavids", Oriens, Vol 15: 210-233, 1962.
O. Codrington, A Manual of Musalman Numismatics, London, 1904.
Cornell, Vincent J. s. v., "Sultan" in The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World, ed. John l. Esposito, Oxford University Press, 1995.
Duindam, Jeroen, Dynasties: A Global History of Power, 1300-1800, 2016.
EI2, s. v. "Sultan", By. Kramers, J. H , prepared by a number of leading orientalists, edited by C. E. Bosworth, E. Vandonzel, W. P. Heinrichs and the late G. Lecomte, Leiden, Brill , 1997.
Federspiel, Howard, Sultans, Shamans, and Saints: Islam and Muslims in Southeast Asia, USA, 2007.
Goldziher, Ignaz, Muslim Studies (Muhammedanische Studien), ed. S. M. Stern, Translated from German By. C. R. Barber and S. M. Stern, London, 1971.
Gordon, Stan, and J. P. Goenka, The Coins of the Indian Sultanates, New Delhi, Munshirm Manaharlal Publishers Ltd, 2001.
Jeffery, Arthur, The Foreign Vocabulary of the Quran, with a foreword by Gerhard Bowering and Jane Dammen Mcauliffe, Brill, Leiden and Boston, 2007.
Lane-Poole, Stanley, The Coins of the Turks in the British Museum, Glass xxvi, ed. Reginald Stuart Poole, London, 1883.
Schultz, Warren C., s. v., " Sultan" in Medieval Islamic Civilization; an Encyclopedia, ed. Josef W. Meri, Routledge, New York/ London, 2006.
Southeast Asia: A Historical Encyclopedia from Angkor Wat to East Timor, ed. Ooi Keat Gin, s. v. “Islam in Southeast Asia”, by M. F. Laffan, California, 2004. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 494 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 489 |