سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,578
تعداد مقالات71,072
تعداد مشاهده مقاله125,696,236
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,925,749
فراهانی فرد, سعید, فراهانی فرد, محمدعلی. (1396). بررسی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی حساب احتمال در اقتصاد اسلامی بر اساس حکمت متعالیه. , 14(3), 487-515. doi: 10.22059/jpht.2017.227320.1005449
سعید فراهانی فرد; محمدعلی فراهانی فرد. "بررسی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی حساب احتمال در اقتصاد اسلامی بر اساس حکمت متعالیه". , 14, 3, 1396, 487-515. doi: 10.22059/jpht.2017.227320.1005449
فراهانی فرد, سعید, فراهانی فرد, محمدعلی. (1396). 'بررسی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی حساب احتمال در اقتصاد اسلامی بر اساس حکمت متعالیه', , 14(3), pp. 487-515. doi: 10.22059/jpht.2017.227320.1005449
فراهانی فرد, سعید, فراهانی فرد, محمدعلی. بررسی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی حساب احتمال در اقتصاد اسلامی بر اساس حکمت متعالیه. , 1396; 14(3): 487-515. doi: 10.22059/jpht.2017.227320.1005449

بررسی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی حساب احتمال در اقتصاد اسلامی بر اساس حکمت متعالیه

مجله علمی " فلسفه دین "
مقاله 4، دوره 14، شماره 3، مهر 1396، صفحه 487-515    اصل مقاله (324.89 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2017.227320.1005449
نویسندگان
سعید فراهانی فرد* 1؛ محمدعلی فراهانی فرد2
1دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه قم
2دانش‌آموختۀ سطح چهار، حوزۀ علمیۀ قم
چکیده
علم اقتصاد معاصر میان احتمال عینی و معرفت‌‌شناختی فرق گذاشته و از احتمال عینی در نظریه‌های اقتصادی استفادۀ فراوانی کرده است. اما در پی نقدهای ذهن‌گرایان بر احتمال عینی، جهت‌گیری استفاده از حساب احتمال در اقتصاد به‌سمت بیزگرایی و احتمال معرفت‌شناختی میل کرد. در این مقاله، با بررسی جایگاه حساب احتمال در بخش‌های مختلف علم اقتصاد، پیشنهاد می‌شود دانش اقتصاد اسلامی برای تبیین مبانی نظریه‌های اقتصادی از آرای حکمای اسلامی در این زمینه استفاده کند. حکمت متعالیه، احتمال عینی را نوعی از احتمال روان‌شناختی و تنها یقین و جزم منطقی را معتبر می‌داند. لذا احتمال همان توقع ذهنی است که هر چه قانون‌مند باشد، از احتمال روان‌شناختی خارج نمی‌شود. بر اساس نظریۀ اعتباریات علامه طباطبایی (ره)، احتمال روان‌شناختی با مراتب مختلف آن، موضوع احکام عقل عملی است و در برخی موارد در نبود علم منطقی، می‌توان از آن پیروی کرد. استفاده از این آرا، موجب تغییراتی در روش‌شناسی و معرفت‌شناسی اقتصاد اسلامی می‌شود. روش‌شناسی اقتصاد اسلامی از حساب احتمال به‌عنوان روش تأیید نظریات اقتصادی (در صورت نبود علم) استفاده می‌کند. همچنین جایی که خود رفتار انسان، بر اساس احتمال باشد، می‌توان از حساب احتمال بهره برد. در مواردی هم که نمی‌توان به علم رسید، می‌توان از حساب احتمال برای پیش‌بینی احتمالی استفاده کرد. توجه به امور مذکور، این فایده را برای دانش اقتصاد اسلامی دارد که دچار نابسامانی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی نخواهد شد. شهید صدر (ره) تفسیری بر اساس علم اجمالی از حساب احتمال ارائه داده که در آن احتمال به حد علم منطقی نمی‌رسد و از کاشفیت بی‌بهره است. نظریۀ ایشان را می‌توان با انجام دادن برخی اصلاحات، ذیل احکام عقل عملی معتبر شمرد. روش این مقاله در جمع‌آوری، اطلاعات کتابخانه‌ای و در تحلیل اطلاعات، تحلیلی - انتقادی و در ارائۀ روش اقتصاد اسلامی، اکتشافی است.
کلیدواژه‌ها
احتمال روان‌شناختی؛ احتمال عینی؛ حساب احتمال؛ دانش اقتصاد اسلامی؛ دانش اقتصاد معاصر؛ نظریۀ اعتباریات
عنوان مقاله [English]
Epistemological and Methodological Study of Probability in the Islamic Economics Based on Sadra’s Philosophy
نویسندگان [English]
Saeed Farahani Fard1؛ Mohammad Ali Farahani Fard2
1Associate professor, Faculty of Economics, Qum University, Iran
2PhD student at Qom Seminary, Iran
چکیده [English]
Probability calculus is one of the issues that have a major role in economics. Contemporary economics has distinguished between objective and epistemological probability and frequently has used the objective one in economic theories. But now in the wake of the criticism of subjectivism on the objective probability, the orientation of the economics is towards Bayesian probability and epistemological probability. By studying the position of the probability calculus in different fields of economics, it is suggested to explain the principles of Islamic economics on the basis of theories of Islamic philosophers. The Transcendental Wisdom sees the objective possibility as some sort of psychological probability and only regards the logical certainty as valid. With the theory of e’tebarat, Allameh Tabataba’i has continued this way. Accordingly, the probability is a subjective expectation that no matter how much conformity it has to law, it does not exit the psychological probability. With its different levels, psychological probability is subject to the provisions of practical reason, and in some cases it can be followed in the absence of logical certainty. The application of this view benefits the Islamic economics in epistemological and methodological area. The Islamic methodology in economics uses probability calculus as a way of verifying economic theories in the absence of certainty.  Also where the action is based on probabilities, we could use the calculus. Probabilistic prediction is also another way of using this calculus in Islamic economics when we have no certainty. The interpretation of Shahid Sadr for probability based on elm-e ejmali lacks discovery, because it doesn't reach the logical certainty. However, Shahid Sadr’s theory can be deemed valid under the provisions of practical reason by doing some modifications.
کلیدواژه‌ها [English]
calculus of probabilities, Islamic economics, objective and psychological probability, theory of conventions
مراجع
  1. الماسی، شهرام (1377). نظریۀ احتمالات و نتیجه‌گیری آماری، کتاب ماه فنون و علوم، شمارۀ 9.
  2. پارسانیا، حمید (1383). علم و فلسفه، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1384) تبیین براهین اثبات خدا، تدوین حمید پارسانیا، قم: نشر اسراء.
  4. --------------- (1387). تفسیر تسنیم، ج 11، قم: نشر اسراء.
  5. --------------- (1388). منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی، قم: نشر اسراء.
  6. صدر، سید محمدباقر (1406 ق). الاسس المنطقیه للاستقراء، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  7. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (بی‌تا). الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم: انتشارات بیدار.
  8. طباطبایی، سید محمدحسین (1385) اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا.
  9. ------------------- (1387). کتاب برهان، ترجمه و تحقیق مهدی قوام صفری، قم: بوستان کتاب.
  10. فارابی، ابونصر، (1996). کتاب السیاسه المدنیه، بیروت: مکتبۀ الهلال.
  11. مروارید، محمود (1388). بررسی و بازسازی تفسیر شهید صدر از مفهوم احتمال، نقد و نظر، شمارۀ 56.
  12. ----------- (1388). شهید صدر و اصول موضوعۀ نظریۀ احتمالات، نقد و نظر، شمارۀ 55.
  13. مصباح، مجتبی (1386). درآمدی بر احتمال معرفت‌شناختی، معرفت فلسفی، شمارۀ 15.
  14. مطهری، مرتضی (1369). شرح مبسوط منظومه، ج 3، تهران: حکمت.
  15. هاشمی، ابوالقاسم و روزبهان، محمود (1389). اقتصاد مدیریت، تهران: نشر تابان.
    1. "law of large numbers", (2011). Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite, Chicago: Encyclopædia Britannica.
    2. Abell, Peter (2005). "rational choice theory", In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p1235.
    3. Anand, P.(2005) "decision making", In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p285.
    4. Asimakopulos, A. (2005). "marginal analysis" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, 2nd edition, New York, Routledge, p853.
    5. Audi, Robert (1999). "principle of indifference" In The Cambridge dictionary of philosophy, 2nd edition, Cambridge University press, p738.
    6. Audi, Robert (1999). "probability" In The Cambridge dictionary of philosophy, 2nd edition, Cambridge University press, p743-746.
    7. Coulter, Jeff (1996). "chance, cause and conduct: probability theory and the explanation of human action" In S.G. Shanker, Routledge History of philosophy, vol.9, NewYork, Routledge, p276. 
    8. Davidson, Paul (2005). "money" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p946.
    9. Evans, Jonathan St B.T (2005). "thinking" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p1502-3.
    10. Fitelson, Branden; Hajek, Alan and Hall, Ned (2006). "Probability" In Sarkar, Sahotra and Pfeifer, Jessica, The philosophy of science an encyclopedia, NewYork, Routledge, p607;
    11. Gilboa, Itzhak & other (2008) "Probability and Uncertainty in Economic Modeling" In Journal of Economic Perspectives, Vol. 22, Number 3, p173.
    12. Goyder, John (2005). "sample surveys" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p1300.
    13. Hughes, Gordon (2005). "econometrics" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p358.
    14. Kling, Arnold (2012). The questionable uses of the term "probability" in economics, retrieved from http://www.econlib.org
    15. /library/Columns/y2012/Klingprobability.html
    16. Llewellyn, David T (2005). "risk analysis" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p1281.
    17. Loewer, Barry (1998). "Probability theory and epistemology" In Routledge encyclopedia of philosophy, Ver.1, London and New York: Routledge, p6879.
    18. McCain, Jr. Charles R. (2004) ."Conceptions of probability" In Davis, John B. and others, The Elgar Companion to Economics and Philosophy, p457.
    19. Muellbauer, John (2005). "consumer behavior" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p233.
    20. Rosenkrantz, Roger D (2006)."Statistics, Foundations of" In DONALD M. BORCHERT, Encyclopedia of philosophy, 2nd ed. vol.9, Thomson Gale, USA, p212.
    21. Spirtes, Peter (1998). "Statistics and social science" In Routledge encyclopedia of philosophy, Ver.1, London and New York: Routledge, P8283, 8286.
    22. Stone, M. (2005)."statistical reasoning" In Adam and Jessica Kuper, The social science encyclopedia, NewYork, Routledge, p1440-41.
    23. Strevens, Michael (2005). "Probability and chance" In Borchert, Donald M. Encyclopedia of philosophy, 2nd Edition, Vol. 8, USA, Thomson Gale, p32.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 439
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,113





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب