پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,985,561 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,657,354 |
مقام نوازندگان در عصر صفوی برپایۀ نگارۀ مستی لاهوتی و ناسوتی اثر سلطانمحمد | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 3، دوره 23، شماره 2، تیر 1397، صفحه 23-34 اصل مقاله (4.54 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2018.65725 | ||
| نویسنده | ||
| مریم کشمیری* | ||
| دانشگاه الزهرا (س) | ||
| چکیده | ||
| نگارههای دورۀ صفویه، افزونبر تفاسیر ادبی مرسوم، خوانشی برپایۀ مستندات تاریخی و جزییات مردمشناختی عصر نگارگر را نیز در خود دارد. ازاینرو، به نظر میرسد اختلافهای دیداری میان نوازندگان نگارۀ مستی لاهوتی و مستی ناسوتی (به رقم سلطانمحمد) بیش از امری استحسانی در کار هنری است. جامهها و چهرهآراییهای متفاوت، سازهای گوناگون و اندازههای نامساوی پیکرهها، این پرسش را پیش میکشد که این گروهها، هریک نمایندۀ کدام طیف از نواندگان در عصر نگارگرند؟ تحقیق حاضر به هدف بازشناسی گروههای نوازندگان در عصر سلطانمحمد (اوایل دورۀ صفویه) با استناد به نگارهای همزمان شکل گرفته است و میکوشد جایگاه و منزلت اجتماعی این نوازندگان را در زمانۀ خود روشن سازد. گروههای نوازنده در این نگاره، بازنمایی نوازندگان درباری؛ نوازندگان حلقۀ سماع و نوازندگان دورهگرد باشند؛ همچنین نگارگر به موسیقی صوفیان، مقامی خاص بخشیده و مطربان دورهگرد را در جایگاهی فرومایه بازنموده است. شیوۀ تحقیق در این پژوهشِ بنیادین، توصیفیـتحلیلی و متکی بر تحلیل محتواست. روش گردآوری دادههای تاریخی (سفرنامهها، تاریخنگاریهای همزمان) و مستندات دیداری (نگارههای برجایمانده) اسنادی بوده و تحلیل آنها، کیفی است. این بررسی بهشکلی موردی، تنها بر شناخت نوازندگان متمرکز است و بررسی سایر چهرهها را به مجالی دیگر وامینهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نوازندگان عصر صفوی؛ نگارگری مکتب تبریز؛ سلطان محمد؛ نگارۀ مستی لاهوتی و مستی ناسوتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Social Status of the Musician in Safavid Reign Based on Sultan Mohammad’s Allegory of Worldly and Otherworldly Drunkenness | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Keshmiri | ||
| چکیده [English] | ||
| Mais M. D. Nazarli (writer of Dva mira vostochnoi miniatiury: problemy pragmaticheskoi interpre tatsii sefevidskoi zhivopisi, 2006) researches based on some manuscripts in Russa have shown that Soltan Mohammd, Aqa Mirak, Sheykh zadeh, Mirza Ali, Mir seyed Ali, and the other Safavid miniature paintings allow the historical and social readings based upon anthropological details of the artists’ societies, alongside the common literary interpretations. Therefore, the visual differences which can be found among the various musicians in the Allegory of Worldly and Otherworldly Drunkness (that was painted by Sultan Mohammad; active first half 16th century; Folio from an illustrated manuscript; Iran; Tabriz; Jointly owned by The Metropolitan Museum of Art and Arthur M. Sackler Museum, Harvard University; Gift of Mr. and Mrs. Staurt Cary Welch Jr 1988), would not be merely an artistic entertainment or meaningless. We can find many details about artists’s society among their paintings or maybe their ideas about many events: wars, ceremonies, coming foreing ambassadors and etc. Various vestures (special Amama, Arabic Emama: the turban. Imbued with symbolic significance, the turban was once the almost universal headgear of adult male muslims.) and faces, different instruments (ney, robab, daf, tonbak; old persian instruments) , and the uneven sizes of the bodies, implicitly begs notification of each musical group which these individuals represent. The present research aims to recognize the various groups of musicians in the time of Sultan Mohammad (early Safavid period; about first half 16th century) by comparing the miniatures painted almost at the same time. It also tries to show the social status of these musicians and artists in the time they lived. It seems, the musicians whom this painting presents contain the royal, Sama (is a Sufi ceremony performed as dhikr. Sama means listening, while dhikr means remembrance. These ritual often includes singing, playing instruments, dancing, recitation of poetry and prayers, wearing symbolic attire, and other rituals.) Ring, and the itinerant musicians. In the Allegory of Worldly and Otherworldly Drunkness the artist values the Sufids’ group over the others, while he pictures the itinerants’ in the least valuable place. The research method in the present essay is fundamental, explanatory-analytic which is based upon the analysis of the content. Gathering the historical data (travelogue: Jean Chardin Travels or Pietro Della Valle Travels, simultaneous historical records: Iskandar Beg Munshi or Iskandar Beg Turkoman’s reports. Iskandar Beg was a Persian or Turkoman historian, the court historian of the Safavid emperor Shah Abbsa I.) and the visual documentations (the remained paintings in international collections in around the world especially Iranian masterpieces of the Metropolitan Museum of art, Naser Khalili’s collection in London, Cartier’s collection at the Denver Art Museum, Topkapi collection in Turky) is based on documentary methods and their analysis is qualitative. This case study merely focuses on the three groups of musicians in the painting (royal musicians who worked for Safavid Court on the right painting, sufi musicians on the middle painting and the itinerant musicians on the left) not other present figures. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Safavid Musicians, Tabriz School of Persian Miniature, Sultan Mohammad, Allegory of Worldly and Otherworldly Drunkenness | ||
| مراجع | ||
|
استعلامی، محمد (1383)، درس حافظ، ج 2، سخن، تهران. اسعدی، هومان (1387)، تیموریان، موسیقی، در: دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج 16، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، تهران. اسکندربیک (1387)، عالمآرای عباسی، دورۀ دو جلدی، تصحیح ایرج افشار، امیرکبیر، تهران. اشرفی، مقدمه مرجان (1384)، سیر تحول نقاشی ایرانی: سده شانزده میلادی، برگردان زهره فیضی، فرهنگستان هنر، تهران. اشرفی، مقدمه مرجان (1388)، از بهزاد تا رضا عباسی، برگردان نسترن زندی، فرهنگستان هنر، تهران. افلاکی، شمسالدین احمد (1362)، مناقبالعارفین، ج 1، به کوشش تحسین یازیجی، دنیای کتاب، تهران. اکرمن، فیلیس (1387)، ویژگیهای موسیقی ایرانی، برگردان شادی شفیعی جوادی، در: آرتور پوپ و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ج 6، ویراستۀ سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران. امورتی، ب. س. (1389)، مذهب در دورۀ صفوی، در: تاریخ ایران کمبریج، دورۀ صفویان، برگردان یعقوب آژند، جامی، تهران. انوری، حسن (1382)، فرهنگ بزرگ سخن، سخن، تهران. آژند، یعقوب (1384 الف)، سیمای سلطانمحمد نقاش، فرهنگستان هنر، تهران. آژند، یعقوب (1384 ب)، مکتب نگارگری تبریز و قزوین ـ مشهد، فرهنگستان هنر، تهران. آژند، یعقوب (1389 الف)، نگارگری ایران، ج 1، سمت، تهران. آژند، یعقوب (1389 ب)، نگارگری ایران، ج 2، سمت، تهران. بالاندینا، الکساندر (1387)، تمبک، در: دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج 16، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، تهران. بینام (1350)، عالمآرای صفوی، به کوشش یدالله شکری، بنیاد فرهنگ ایران، تهران. پوپ، آرتور و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ج 10، ویراستۀ سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران. دلاواله، پیترو (1370)، سفرنامۀ پیترو دلاواله، برگردان شعاع الدین شفا، علمی و فرهنگی، تهران. دولتیفرد، مریم و فاطمه شاهرودی (1392)، تحلیل نحوۀ بازنمایی عود در تصاویر دورۀ ساسانی تا صفوی، هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ 18، ش 2، 49ـ56. دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامۀ دهخدا، زیرنظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، دانشگاه تهران، تهران. ذاکرجعفری، نرگس (1392)، سازهای اروپایی در ایران عصر صفوی، هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ 18، ش 2، 57ـ66. ذاکرجعفری، نرگس (1395)، نقش موسیقی در جنگها و انواع سازهای رزمی در ایران دوران اسلامی با نگاهی بر تصاویر نگارگری، هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ 21، ش 1، 65ـ76. رابینسون، ب. (1379)، بررسی نقاشی ایرانی، برگردان کرامتالله افسر، در: شهریار عدل (1379)، هنر و جامعه در جهان ایرانی، توس، تهران. راوندی، مرتضی (1357)، تاریخ اجتماعی ایران، ج 4، بخش 1، امیرکبیر، تهران. راوندی، مرتضی (1368)، تاریخ اجتماعی ایران، ج 7، امیرکبیر، تهران. رهبر، ایلناز و هومان اسعدی (1391)، جایگاه بانوان موسیقیدان در دورۀ صفوی با نگاهی بر تصاویر نگارگری، نامۀ هنرهای نمایشی و موسیقی، ش 4، صص115ـ132. رهبر، ایلناز، هومان اسعدی و رامون گاژا (1389)، سازهای موسیقی دورۀ صفوی به روایت کمپفر و شاردن، هنرهای نمایشی و موسیقی، ش 41، صص23ـ32. رهنورد، زهرا (1392)، تاریخ هنر ایران در دورۀ اسلامی، نگارگری، سمت، تهران. زرینکوب، عبدالحسین (1385)، ارزش میراث صوفیه، امیرکبیر، تهران. سبحانی، توفیق ه. (1387)، شعر و موسیقی در سماع مولویان، نامۀ انجمن، ش 30، صص 5ـ20. سوچک، پریسیلا (1378)، سلطانمحمد تبریزی، نقاش دربار صفوی، برگردان یعقوب آژند، در: یعقوب آژند (1384)، سیمای سلطانمحمد نقاش، فرهنگستان هنر، تهران. سیکر، ژ. پ. و ا. م. کورکیان (1377)، باغهای خیال، برگردان پرویز مرزبان، فرزان روز، تهران. شاردن، ژان (1372الف)، سفرنامۀ شاردن، ج 2، برگردان اقبال یغمایی، توس، تهران. شاردن، ژان (1372ب)، سفرنامۀ شاردن، ج 3، برگردان اقبال یغمایی، توس، تهران. صدرنشین، شاهین (1371)، موسیقی، هنر پر رمز و راز، نشریۀ آشنا، سال اول، ش 4، صص 36ـ43. غنی، قاسم (1386)، بحث در آثار و افکار و احوال حافظ، ج 2، هرمس، تهران. فارمر، هنری جورج (1387)، تاریخچه و مبانی موسیقی، برگردان هومان اسعدی، در: آرتور پوپ و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ج 6، ویراستۀ سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران. فروغ، مهدی (1343)، موسیقیدانان ایرانی در دورۀ اسلامی، هنرومردم، ش 20، دورۀ جدید، صص 6ـ8. کمپفر، انگلبرت (1363)، سفرنامه، برگردان کیکاووس جهانداری، خوارزمی، تهران. کونل، ارنست (1387)، تاریخچۀ نقاشی مینیاتور و طراحی، برگردان پرویز مرزبان، در: آرتور پوپ و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ج 5، ویراستۀ سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران. گرابر، اولگ (1390)، مروری بر نگارگری ایرانی، برگردان مهرداد وحدتی دانشمند، فرهنگستان هنر، تهران. گری، بازل (1392)، نقاشی ایرانی، برگردان عربعلی شروه، دنیای نو، تهران. مراغی، عبدالقادربن غیبی حافظ (2536)، مقاصد الالحان، به اهتمام تقی بینش، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران. مشحون، حسن (1388)، تاریخ موسیقی ایران، فرهنگ نشر نو، تهران. مصاحب، غلامحسین (1381)، دایرهالمعارف فارسی، دورۀ سه جلدی، امیرکبیر، تهران. ملاح، حسینعلی (1363)، حافظ و موسیقی، هنر و فرهنگ، تهران. میثمی، سیدحسین (1389)، موسیقی عصر صفوی، فرهنگستان هنر، تهران. نظرلی، مائیس (1390)، جهان دوگانۀ مینیاتور ایرانی، برگردان عباسعلی عزتی، فرهنگستان هنر، تهران. واصفی، زینالدین محمود (1350)، بدایعالوقایع، ج 2، تصحیح الکساندر بلدروف، بنیاد فرهنگ ایران، تهران. وجدانی، بهروز (1386)، فرهنگ جامع موسیقی ایرانی، مجموعۀ دو جلدی، گندمان، تهران.
Canby, Sheila R. (2014), The Shahnama of Shah Tahmasp, Metropolitan Museum of Art, New York. Lassikova, Galina (2010), Hushang the Dragon-slayer: Fire and Firearms in Safavid Art and Diplomacy, Iranian studies, Vol. 43, No. 1, February, pp. 29-51. Durin, Jean & Zia Mirabdolbaghi (1990), The Instruments of Yesterday and Today, in: During & Safvat & Mirabdolbaghi, The Art of Persian Music, Mage Publishers, Washington DC. Rogers, J. M. (2010), The Art of Islam, Masterpieces from the Khalili Collection, Thames & Hudson, London. Walbridge, John T (1999), A sufi Scientist of the Thirteenth Century, In: Leonard Lewisohn (1999), The Heritage of Sufism, vol 2, One World Oxford, London. metmusem1: www.metmuseum.org/collection/the-collection-online/search/446892 دسترسی در آبان 1394 دسترسی در دی 1394 -metmusem 2: http://www.metmuseum.org/art/collection/search/446892
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,697 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,322 |
||