پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,506 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,126,290 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,234,367 |
دورپیوند جهانی و دورپیوندهای منطقه‌ای ایران | ||
| فیزیک زمین و فضا | ||
| مقاله 10، دوره 44، شماره 3، آبان 1397، صفحه 625-640 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2018.238493.1006920 | ||
| نویسنده | ||
| رضا دوستان* | ||
| استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| دورپیوندهای جهانی با تغییر آرایش گردش جو، با اقلیم مناطق دورتر مرتبط هستند. مهم‌ترین این پدیده‌ها برای اقلیم ایران کدامند؟ رابطه دورپیوندهای منطقه‌ای و جهانی، با استفاده از سری زمانی ماهانه 61 سال (1950 تا 2010) در دوره سرد سال و روش همبستگی پیرسون تعیین شد. نتایج حاکی از آن است که مهم‌ترین پدیده‌های جهانی در سطوح میانی جو، دورپیوند دریای شمال- خزر (NCP) و نوسان اطلس شمالی (NAO) است. در فاز مثبت این دو دورپیوند، مرتبط با دورپیوند منطقه‌ای اروپای غربی-خزر شمالی، کاهش دما و افزایش بارش و در فاز منفی، افزایش دما و کاهش بارش در ایران حادث می‌شود. همچنین دورپیوندهای جهانی مهم در سطح زمین، نوسان قطبی (AO)، اسکاندیناوی (SCAN)، اطلس شرقی- روسیه غربی (EA-WR) و اطلس شرقی (EA)، مرتبط با دورپیوندهای منطقه‌ای اروپای شمالی، سیبری شمالی و آسیای مرکزی می‌باشند که با فاز منفی نوسان قطبی، اسکاندیناوی و فاز مثبت اطلس شرقی- روسیه غربی و اطلس شرقی، کاهش دما و افزایش بارش و در فاز متفاوت، دورپیوندهای فوق با افزایش دما و کاهش بارش در ایران همراه‌اند. این شش دورپیوند جهانی در مطالعات اقلیمی، پیش‌بینی و تغییرات اقلیمی برای ایران، مهم‌ترین پدیده‌های جهانی دوره سرد سال می‌باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دورپیوند جهانی؛ دورپیوند منطقه‌ای؛ دوره سرد؛ اقلیم ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| World Teleconnection and Regional Teleconnections of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| reza Doostan | ||
| Assistant Professor, Department of Geography, Ferdowsi university of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Teleconnection is defined as a meaningful relationship of time variations of two meteorological patterns that are far from each other and teleconnection is an important principle in climate for the explanation of meterologic phenomena. The term was used for the first time in climate studies by Angstrom (1935). Later Wallace and Gautzler (1981) defined the concept as a meaningful correlation between the time series of a month or longer of the climate parameters in distant locations. Teleconnections are associated with the anomaly of atmospheric large scale and hemisphere circulation. Therefore, it is important to recognize teleconnections affecting the regional climate. In this regard the question is: What are the most important global teleconnections for the cold seasons in Iran? To find an appropriate answer, the monthly time series of teleconnections close to Iran and the world from 1950 to 2010 were selected and the Pearson correlation method was used. The correlations indicated that global phenomena associated with regional teleconnection are established in the North Atlantic, Europe and Western Siberia, while the Pacific Oceanographic centers have a weak connection with the regional teleconnection in the cold period. The most important phenomena in the middle layers of the atmosphere are the North Sea - Caspian Pattern (NCP), and the North Atlantic Oscillation (NAO) associated with regional teleconnection of the Western Europe - North Caspian. In the positive phase of the North Atlantic Oscillation and the North Sea - Caspian Pattern, the precipitation increases and the temperature decreases while in the negative phase, the temperature increases and precipitation decreases in Iran. These two phenomena are important and reliable predictors in Iran. At ground level, the Arctic Oscillation (AO), Scandinavia (SCAND), Eastern Atlantic - Western Russia (EA-WR) and East Atlantic (EA) related to regional teleconnection of Northern Europe, Northern Siberia, and Central Asia are the most important phenomena on the surface for the climate of Iran. In the negative phase of the Arctic Oscillation, Scandinavia, the precipitation increases and temperature decreases for the climate of Iran, and in the positive phase of these two, the climate of Iran experiences dries conditions. Also in the positive phase of the Eastern Atlantic and Eastern Atlantic - western Russia, the temperature decreases and the precipitation increases, and in the negative phase, the temperature increases and the precipitation decreases. It appears the global and regional teleconnections in Eurasia and the Northern Atlantic are not completely separated. Therefore, the global teleconnection associated with the climate of Iran are: the North Atlantic Oscillation, the North Sea - Caspian Pattern, Arctic Oscillation, Scandinavia, Eastern Atlantic - Western Russia and Eastern Atlantic. Often, teleconnections of the cold seasons of Iran are related to meridional westerlies along the blocking and cut-off low that are established in Western Europe, Central and Western Siberia to lower and higher latitudes in the same geographic locations. In climate studies one should not ignore the role of geographic featues on the surface of the earth, while considering the above-mentioned issue. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| World teleconnection, Regional teleconnection, Cold period, Climate of Iran | ||
| مراجع | ||
|
احمدی گیوی، ف. و پرهیزکار، د.، 1387، بررسی نقش انسو (ENSO) در بارش سالانه ایران در دوره 1971-2000، م. ژئوفیزیک ایران، 2، 25-37. اکبری، ط. و مسعودیان، ا.، 1386، شناسایی نقش الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی بر دمای ایران، م. پژوهشی دانشگاه اصفهان، 1، 117-132. حلبیان، ا. ح.، و محمدی، ب.، 1391، ارتباط دمای ماهانه چند ایستگاه نمونه ایران با دورپیوندهای مختلف انسو، م. فضای جغرافیایی، 38، 1-19. خورشید دوست، ع. م. و قویدل رحیمی، ی.، 1385، ارزیابی پدیده انسو بر تغییرپذیری بارش‌های فصلی استان آذربایجان شرقی با استفاده از دورپیوند چند متغیره انسو، م. پژوهش‌های جغرافیایی، 57، 15-26. خوش‌اخلاق، ف.، قنبری، ن. و معصوم‌پور سماکوش، ج.، 1387، مطالعه اثرات نوسان اطلس شمالی بر رژیم بارش و دمای سواحل جنوبی دریای خزر، م. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 66، 57-70. دوستان، ر. و علیجانی، ب.، 1395، دورپیوندهای فشار جو و اقلیم ایران، م. جغرافیا و توسعه، 45، 67-91. رضایی، م. و قویدل رحیمی، ی.، 1394، واکاوی اثر الگوهای پیوند از دور نوسان اطلس شمالی و مدیترانه بر تغییرات ابرناکی زمستانه ایران، م. پژوهش‌های دانش زمین، 25، 1-15. زارع ابیانه، ح. و بیات ورکشی، م.، 1391، مطالعه تأثیرپذیری تعداد روزهای بارانی از پدیده انسو در ایران، م. پژوهش‌های حفاظت آب‌وخاک، 1، 21-39. زارع ابیانه، ح. و بیات ورکشی، م.، 1391، تأثیر پدیده انسو بر تغییرات دمای ماهانه و فصلی نیمه جنوبی کشور، م. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 2، 67-84. سبزی‌پرور، ع. الف. و تنیان، س.، 1392، تأثیر پدیده انسو بر نوسانات تبخیر و تعرق مرجع در چند اقلیم نمونه سرد کشور، م. آب‌وخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 1، 131-144. شیرمحمدی، ز.، خانی، ع. الف.، انصاری، ح.، علیزاده، الف. و محمدیان، آ.، 1391، بررسی ارتباط پدیده انسو (ENSO) با مقادیر حدی بارش‌های فصلی در استان‌های خراسان، م. پژوهش‌های حفاظت آب‌وخاک، 1. 61-79. صلاحی، ب.، خورشید دوست، ع. م. و قویدل رحیمی، ی.، 1386، ارتباط نوسان‌های گردش جوی- اقیانوسی اطلس شمالی با خشک‌سالی‌های آذربایجان شرقی، م. پژوهش‌های جغرافیایی، 60، 147- 156. علیجانی، ب. و دوستان، ر.، 1391، شناسایی کانون‌های کنترل‌کننده اقلیم ایران و الگوهای فشار مربوط در سطح 500 هکتوپاسکال جو ایران در دوره سرد سال، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 19، 255-279. عزیزی، ق.، 1379، ال‌نینو و دوره‌های خشک‌سالی- ترسالی در ایران، م. پژوهش‌های جغرافیایی، 38، 71-84. فاتحی مرجی، الف.، برهانی داریان، ع. و محدیان، م. ح.، 1385، پیش‌بینی فصلی جریان رودخانه‌های دریاچه ارومیه با استفاده از دورپیوندهای اقلیمی، م. پژوهش و سازندگی، 71، 41-51. قویدل رحیمی، ی.، فرج زاده اصل، م. و حاتمی زرنه، د.، 1394، تحلیل رابطه پیوند از دور بین الگوی دریای شمال-خزر و دماهای حداقل ایران، م. فضای جغرافیایی، 52، 137-159. قویدل رحیمی، ی.، حاتمی زرنه، د. و رضایی، م.، 1392، نقش الگوی پیوند از دور جو بالای دریای شمال- مازندران در تغییرات زمانی بارش سواحل جنوبی دریای خزر، م. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 31، 29-46. قویدل رحیمی، ی.، فرج زاده، م. و کاکاپور، س.، 1393، بررسی اثر الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر بر نوسانات بارش‌های پاییزی مناطق غرب و شمال غرب ایران، جغرافیا و برنامه‌ریزی، 49، 217-230. محمدی، ح.، افشار منش، ح. و خلیلی، م.، 1389، بررسی تأثیر پدیده انسو بر خشک‌سالی‌ها و ترسالی‌ها (مطالعه موردی؛ ایستگاه سینوپتیک شهر بوشهر)، م. جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، 4، 69-82. محمودی، پ.، خسروی، م.، مسعودیان، ا. و علیجانی، ب.، 1394، رابطه بین الگوهای پیوند از دور و یخبندان‌های فراگیر ایران، م. جغرافیا و توسعه، 40، 194-175. مقصودی فلاح، م.، احمدی گیوی، ف.، محب‌الحجه، ع. و نصر اصفهانی، م. ع.، 1395، اثر الگوی دورپیوند شرق اطلس- غرب روسیه (EA-WR) بر وردایی کم‌بسامد وردسپهر در جنوب غرب آسیا، م. ژئوفیزیک ایران، 3، 25-39. نصراصفهانی، م. ع.، احمدی گیوی، ف. و محب‌الحجه، ع.، 1389، بررسی انرژیتیک نوسان اطلس شمالی (NAO) و گردش بزرگ‌مقیاس وردسپهر در جنوب غرب آسیا، م. فیزیک زمین و فضا، 3، 131-149. نظری‌پور، ح. و ریگی، ا. ب.، 1394، اندرکنش سامانه کم‌فشار اسکاندیناوی با سامانه‌های فشار زیاد سیبری- اروپا و شمال غرب ایران (پرفشار تلفیقی) در رخداد موج یخبندان آذر 1382 در ایران، م. جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، 17، 103-118.
Angstrom, A., 1935, Teleconnections of Climatic Changes in Present Time, Geografiska Annular J., 17, 242-258.Baxter, S. and Nigam, S., 2013, A Sub seasonal Teleconnection Analysis: PNA Development and Its Relationship to the NAO, Climate J. Int., 26, 6733-6741. Baxter, S. and Higam, S., 2013, A Sub seasonal Teleconnection Analysis: PNA Development and Its Relationship to the NAO, Climate J. Int., 18, 6733-6741.Cozannet, G. L., Lecacheux, S., Delvallee, E., Desramaut, N., Oliveros, C. and Pedreros, R., 2011, Telleconnection pattern influence on sea-wave climate in the Bay of Biscay, Climate J. Int., 24, 641-652.Group of Climatology, 2005, WeMO monthly Data. University of Barcelona: Harding, K. J. and Snyder, P. K., 2015, The Relationship between the Pacific–North American Teleconnection Pattern, the Great Plains Low-Level Jet, and North Central U.S. Heavy Rainfall Events, Climate, J. Int., 17, 6729-6742. Ishi, Y. and Hanawa, K., 2005, Large-scale variability’s of wintertime wind stress curl field in the North Pacific and their relation to atmospheric teleconnection patterns, Geophysical Research Letters J. Int.,10 , L10607. Kim, S. H. and Ha, K. J., 2015, Two leading modes of Northern Hemisphere blocking variability in the boreal wintertime and their relationship with teleconnection patterns, Climate Dynamics J. Int., 9, 2479-2491.Krichak, S. O., Breitgand, J. S., Gualdi, S. and Feldstein, S. B., 2014, Teleconnection – extreme precipitation relationship over the Mediterranean region, Theoretical and Applied Climatology J. Int., 3-4, 679-692.Lorenzo, N., Taboada, J. J. and Gimeno, L., 2008, Links between circulation weather types and teleconnection patterns and their influence on precipitation patterns in Galicia (NW Spain), Climatology J. Int., 28, 1493-1505.Li, Y. and Lau, N.C., 2012, Impact of ENSO on the Atmospheric Variability over the North Atlantic in Late Winter—Role of Transient Eddies. Climate J. Int., 25, 320-342.Shaman, J. and Tziperman, E., 2007, Summertime ENSO–North African–Asian Jet teleconnection and implications for the Indian monsoons. Geophysical Research Letters, 34, L11702Strong, C. and Davis, R. E., 2008, Variability in the Position and Strength of Winter Jet Stream Cores Related to Northern Hemisphere Teleconnections, Climate J. Int., 21, 584-592.Wallace, J. M. and Gutzler, D. S., 1981, Teleconnection in the geopotential height field during the northern hemisphere winter. Monthly Weather Review, 109, 784-812. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,301 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 789 |
||