1دانشیار گروه برنامه ریزی اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران
2کارشناس ارشد برنامه ریزی اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده
در این مقاله، مدیریت محله و شورایاری محلة حسن‌آباد زرگنده در شهر تهران از منظر حکمروایی خوب شهری تحلیل شده است. نماگرهای حکمروایی به‌کار گرفته‌شده بر تمرکززدایی و تسهیل مشارکت، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، کارایی و اثربخشی، رعایت انصاف و عدالت، اجماع‌گرایی، قانون‌گرایی و حاکمیت قانون، بینش راهبردی و توانمندسازی و ارتقای ظرفیت‌های اجتماعی شهروندان مشتمل است. داده‌های مورد نیاز در مقیاس‌های مختلف از طریق پیمایش، مصاحبه و تحلیل اسناد و برنامه‌ها گردآوری شده است. گروه‌های هدف پیمایش و مصاحبه‌ها طی پژوهش میدانی شامل شهروندان ساکن محله، مسئولان و شورایاران محله بوده‌اند. یافته‌ها حاکی از آن است که میان وضع کنونی و آرمان‌های حکمروایی خوب شهری فاصلة زیادی وجود دارد و تبدیل مدیریت محلة حسن‌آباد زرگنده به مدیریت مشارکتی به تمهیدات عمیق‌تر و گسترده‌تری نیازمند است. در عین حال، فرایند تبدیل مدیریت آمرانه و تمرکزگرا به مدیریت مشارکتی در محلة مورد نظر آغاز شده و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن مسیر تحقق حکمروایی خوب شهری را هموارتر کرده است.
Tehran’s Neighborhood Management and Sub-Councils: Assessing Urban Governance in Hassan-Abad-e Zargandeh
نویسندگان [English]
Pooya Alaeddini1؛ Maryam Sadat Pourmirghaffari2
1Associated Professor, Faculty of Social Sciences, Tehran University
2MA in Social Planning, Tehran University
چکیده [English]
This paper is to analyze the neighborhood management and neighborhood sub-councils (Showrayari) of Hassan-Abad-e Zargandeh from the point of view of urban good governance. Governance indicators used include decentralization and facilitating participation, transparency, accountability and accountability, efficiency and effectiveness, fairness and justice, consensus, rule of law, strategic vision, as well as empowerment and social empowerment of citizens. Data have been collected in Hassan-Abad-e Zargandeh in Tehran as our case study through a questionnaire survey targeting neighborhood residents, a set of interviews with neighborhood management and neighborhood sub-council members, and a desk-review of plans and documents. Findings show major gaps in realizing citizen participation and good urban governance, which must be addressed through a set of initiatives that are wider in scope and deeper in reach. Yet, the process of transforming the centralized and top-down urban administration into a more participatory form of management has already begun, and identifying its strengths and weaknesses will pave the way for improving the governance system.
کلیدواژه‌ها [English]
Good Governance, Hassan-Abad-e Zargandeh, Municipality of Tehran, Neighborhood Management, Neighborhood Sub-Council (Showrayari)
مراجع
ایمانی جاجرمی، حسین و فیروزآبادی سید احمد (1386)، «بررسی مدل‌های سنجش عملکرد مدیریت محلی با تأکید بر سازمان‌های مدیریت شهری و روستایی در ایران»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 32: 91-111.
برک‌پور، ناصر (1381)، گذار از حکومت شهری به حاکمیت شهری در ایران: مطالعة موردی همدان-اسلام‌شهر، رسالة دکتری شهرسازی، دانشکدة هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
پوررضا کریم‌سرا، ناصر و عبداللهی محمد (1391)، «بررسی نقش اعتماد نهادی در حکمرانی خوب شهری»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا: 633-663.
پیری، عیسی (1389)، «حکمروایی مطلوب شهری بر بنیان سرمایة اجتماعی: آزمون نظم نهادی-فضایی، ارتباطی و فاعلیت‌مندی غیراقتصادی: مطالعة موردی کلان‌شهر تبریز»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شمارة 35: 1-25.
پیران، پرویز (1376)، «شهر شهروندمدار»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شمارة 119 و 120: 46-51.
دربان‌آستانه، علی‌رضا (1389)، «تبیین حکمروایی روستایی در حکومت‌های محلی: مطالعة موردی شهرستان قزوین»، رسالة دکتری در رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدة جغرافیای دانشگاه تهران.
ذاکری، هادی (1390)، مدیریت محله: مجموعه دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های ساماندهی مشارکت‌های اجتماعی در محلات شهر تهران، تهران: انتشارات مدبران.
رجایی، محمدعلی، بحیرایی حمید و شاعری حمیدرضا (1391)، «تعیین و کاربست شاخص‌ها و مؤلفه‌های اجتماعی حکمروایی خوب شهری در تحقق مردم‌سالاری»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد اول، تهران: انتشارات تیسا: 415-467.
سازمان نوسازی شهر تهران (1388)، طرح منظر شهری محلة حسن‌آباد زرگنده، مهندسان مشاور ابردشت.
شفیع‌زاده، حمید (1391)، «نقش آموزش‌های شهروندی در حکمروایی خوب شهری»، مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا: 519-542.
شهرداری منطقة 3 تهران (1392)، برنامه‌های اجرایی و اعتبارات محلة حسن‌آباد زرگنده، سال 1392، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
شهرداری منطقة 3 تهران (1392)، چشم‌انداز منطقة 3 تهران، برگرفته از سایت شهرداری منطقة 3 تهران (www.region3.tehran.ir رؤیت‌شده در 1/11/1392).
شهرداری منطقة 3 تهران (1382)، طرح تفصیلی منطقة 3 تهران، برگرفته از سایت شهرداری منطقة 3 تهران (www.region3.tehran.ir رؤیت شده در 1/11/1392).
شهرداری منطقة 3 تهران (1391)، سند راهبردی توسعة محلة حسن‌آباد زرگنده، 1391-1395، ستاد راهبردی محلات شهرداری منطقة 3.
شهرداری تهران (1385)، طرح تدوین چشم‌انداز و جهت‌گیری‌های راهبردی تهران در افق 1404، شورای اسلامی شهر تهران، برگرفته از سایت شهرداری تهران (www.tehran.ir رؤیت شده در 1/11/1392).
شهرداری منطقة 3 تهران (1390-1391)، گزارش نیازسنجی محلات، معاونت اجتماعی- فرهنگی، ادارة مطالعات شهرداری منطقة 3 تهران.
شورای اسلامی شهر تهران (1394)، اساسنامه انجمن‌های شورایاری، برگرفته از سایت شورای اسلامی شهر تهران (http://shora.tehran.ir/ رؤیت شده در 30/1/1394).
شیعه، اسماعیل (1382)، «لزوم تحول مدیریت شهری در ایران»، جغرافیا و توسعه، شمارة 7: 32-77.
غفاری، غلامرضا (1391)، «نقش مردم و مشارکت‌های مردمی در تحقق حکمروایی خوب شهری در شهر تهران»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا: 96-123.
قالیباف، محمدباقر (1391)، «پیشگفتار: حکمروایی خوب شهری و نظام تفکر راهبردی مدیریت شهری»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد اول، تهران: انتشارات تیسا: 11-14.
کاظمیان، غلامرضا و علی اسماعیلی (1391)، «بررسی وضعیت شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در کلان‌شهر تبریز»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد اول، تهران: انتشارات تیسا: 499-527.
مقبول اقبالی، مهناز و صنعتگر جاویدی علی‌رضا (1391)، «بررسی میزان اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به شهرداری به‌عنوان یکی از چالش‌های مدیریت شهری در تحقق حکمروایی خوب شهری: بررسی مناطق 22 گانة شهر تهران»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا: 545-592.
منتظری، رسول (1391)، «نقش حکومت‌های محلی در جهت نیل به حکمروایی خوب شهری در ایران»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا: 180-215.
موسی‌نژاد، پریسا (1391)، «مدیریت محله: راهکاری برای تسهیل حکمروایی شایسته و چالش‌های پیش روی آن»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد سوم، تهران: انتشارات تیسا: 455-480.
نصیری، آرمان و فیاض ریاضی (1391)، «بررسی شاخص‌های حکمروایی خوب شهری: نمونة موردی محلة خسروآباد سنندج»، در مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد اول، تهران: انتشارات تیسا: 325-368.
نوبخت، محمدباقر و معصومی‌راد رضا (1391)، «بسترها و الزامات سیاستی و تقنینی تحقق حکمروایی خوب شهری در ایران»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا، صص 21- 56.
هاشمی، شهناز و شهرود امیر انتخابی (1391)، «چالش‌های فرهنگی شهرداری تهران در تحقق حکمروایی خوب شهری»، در مجموعة مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات تیسا، صص 349-384.
Mehta, D. (1998), “Some Attributes of Good Governace: Lessons from Best Practices in Asia,” UMP-Asia Occasional Paper, No. 40.
UN- H. (2002), “The Global Campaign on Urban Governance—Concept Paper (2nd Ed.)” (accessed 9 September 2013 from http://www.unhabitat.org/governance).
UN- H. (2004), “Urban Governance Index,” The Global Campaign on Urban Governance, (accessed 9 September 2013 from http://www.unhabitat.org/Downloads/docs/UGI-Report-Aug04-FINALdoc).
UNCHS (1999), “Toward a Set of Urban Governance Indicators,” Nairobi, Kenya.
UNDP (1997), Governance for Sustainable Human Development, New York: UNDP.
UNESCAP (2009), “What Is Good Governance?” (accessed 10 Septermber 2013 from http//www.unescap.org).
World Bank (2014), “Worldwide Governance Indicators” (accessed 5 June 2015 from http://info.worldbank.org/governance/wgi/index.aspx#home).
