سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,225
تعداد مقالات67,685
تعداد مشاهده مقاله114,956,928
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,629,419
طباطبایی, سید مصطفی, علیدادی سلیمانی, حسن. (1397). واکاوی مفهوم کعب در مسئلۀ مسح پا از منظر فقه امامیه. , 14(1), 127-156. doi: 10.22059/jorr.2018.219563.1007496
سید مصطفی طباطبایی; حسن علیدادی سلیمانی. "واکاوی مفهوم کعب در مسئلۀ مسح پا از منظر فقه امامیه". , 14, 1, 1397, 127-156. doi: 10.22059/jorr.2018.219563.1007496
طباطبایی, سید مصطفی, علیدادی سلیمانی, حسن. (1397). 'واکاوی مفهوم کعب در مسئلۀ مسح پا از منظر فقه امامیه', , 14(1), pp. 127-156. doi: 10.22059/jorr.2018.219563.1007496
طباطبایی, سید مصطفی, علیدادی سلیمانی, حسن. واکاوی مفهوم کعب در مسئلۀ مسح پا از منظر فقه امامیه. , 1397; 14(1): 127-156. doi: 10.22059/jorr.2018.219563.1007496

واکاوی مفهوم کعب در مسئلۀ مسح پا از منظر فقه امامیه

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 7، دوره 14، شماره 1، فروردین 1397، صفحه 127-156    اصل مقاله (489.23 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2018.219563.1007496
نویسندگان
سید مصطفی طباطبایی* 1؛ حسن علیدادی سلیمانی2
1دانش‌آموختۀ سطح 4 حوزۀ علمیۀ قم، قم
2استادیار؛ پردیس بین‌الملل دانشگاه تهران، کیش، ایران
چکیده
در فقه شیعه، کعب به‌عنوان انتهای محدودۀ طولی مسح پا بیان شده است. در لغت، بر 4 موضع از پا، کعب اطلاق می‌شود؛ فقهای شیعه اگرچه اتفاق نظر دارند که کعب در مسئلۀ وضو به خلاف عامه، برآمدگی‌های طرفین پا نیست، اما در تعیین آن از بین دیگر مصادیق اختلاف دارند و بر دو قول هستند؛ دستۀ اول آن را برآمدگی روی پا و دستۀ دوم آن را مفصل مچ می‌دانند. این اختلاف ناشی از صدق لغوی کعب بر این دو موضع و روایات باب وضوست. در این پژوهش با بررسی ادلۀ لغوی، فقهی و روایی هر دو قول مشخص شده است که هیچ‌کدام تام نیستند و تعیین قطعی کعب مقدور نیست و مفهوم آن مجمل است؛ بنابراین از آنجا که مسئلۀ اقل و اکثر ارتباطی است، نسبت به زائد برائت جاری شده و در نتیجه مسح تا برآمدگی روی پا کافی و مجزی است.
کلیدواژه‌ها
کعب؛ مسح پا؛ مفصل مچ
عنوان مقاله [English]
Analysis of the Concept of Anklebone in Wiping the Feet from Imamiyya Jurisprudential Perspective
نویسندگان [English]
Seyyed Mostafa Tabatabaie1؛ Hassan Alidadi Soleimani2
1Ph.D in Islamic Seminary of Qom, Qom
2Assistant Professor at International College, University of Tehran, Kish, Iran
چکیده [English]
According to Shi’a jurisprudence, anklebone is defined as the end of longitudinal area for wiping the feet. Literally, anklebone is applied to four spots of the foot. Although there is a consensus among all Shi’a scholars that, in contrast to Sunni Scientists, anklebone in ablution is not the projections of two sides of the foot, there are disagreements over specifying it from among other instances. There are two different opinions in this regard. The first group holds that anklebone is the projection on the foot. The second group holds that it is tarsal joint. The disagreement results from the fact that literally anklebone is applied to these two areas and the hadiths on ablution. Studying the literal, jurisprudential, and traditional evidences of the two opinions it has been made clear that none of them is absolute. It is not possible to determine absolutely the area of anklebone and it has a narrow concept. Therefore, since these two minimum and maximum areas of wiping are practically connected to each other, birā,t rule is applied to the excessive amount, i.e. the projection to the ankle. As a result, wiping to the projection on the foot is enough.        
کلیدواژه‌ها [English]
Feet Wiping, Anklebone, Ankle
مراجع

قرآن کریم

1. ابن‌اثیر جزری، مبارک‌بن محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: اسماعیلیان.

2. ابن‌درید، محمد‌بن حسن (بی‌تا). جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین.

3. ابن‌سیده، علی‌بن اسماعیل (بی‌تا). المحکم و المحیط الأعظم، بیروت: دارالکتب العلمیه.

4. ابن‌سینا، حسین‌بن علی (بی‌تا). القانون فی الطب، بیروت: دار صادر.

5. ابن‌فارس، احمد (1404 ق). معجم مقائیس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

6. ابن‌منظور، محمد‌بن مکرم (1414 ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر.

7. اراکی، محمد علی (1414 ق). المسائل الواضحه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

8. ازدی، عبدالله‌بن محمد (1387). کتاب الماء، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.

9. ازهری، محمدبن احمد (بی‌تا). تهذیب اللغة، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

10. اصفهانی، فاضل هندی، محمد‌بن الحسن (1416 ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

11. -------------------------- (بی‌تا). المناهج السویة فی شرح الروضة البهیة، بی‌جا: بی‌نا.

12. الجوهری، اسماعیل‌بن حماد (1410 ق). الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین.

13. الصاحب، اسماعیل‌بن عباد (1414 ق). المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتب.

14. آملی، محمد تقی (1380 ق). مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، تهران: مؤلف.

15. آملی، هاشم (1406 ق). المعالم المأثورة، قم: مؤلف.

16. انصاری، شیخ مرتضی (1415 ق). کتاب الطهارة، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.

17. ــــــــــــــــــــــ (1428 ق). فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی.

18. ایوان کیفی ورامینی، محمد حسین (1429 ق). مشارع الاحکام فی تحقیق مسائل الحلال و الحرام، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزۀ علمیۀ اصفهان.

19. بحرانی، یوسف (1405 ق). الحدائق الناضره فی احکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

20. بهجت، محمد تقی (1423 ق). وسیلة النجاة، قم: شفق.

21. ــــــــــــــــــــــ (1428 ق). استفتائات، قم: دفتر حضرت آیت‌الله بهجت.

22. ــــــــــــــــــــــ (1428 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: شفق.

23. تبریزی، میرزا جواد (1381). رسالۀ احکام جوانان و نوجوانان، قم: دارالصدیقة الشهیدة.

24. ــــــــــــــــــــــ (1426 ق). تنقیح مبانی العروة- کتاب الطهاره، قم: دارالصدیقة الشهیدة.

25. ــــــــــــــــــــــ (1426 ق). منهاج الصالحین، قم: مجمع الامام المهدی.

26. ــــــــــــــــــــــ (1427 ق). المسائل المنتخبة، قم: دارالصدیقة الشهیدة.

27. ثعالبی، عبدالملک‌بن محمد (بی‌تا). فقه اللغة، بیروت: دارالکتب العلمیة.

28. حائری طباطبایی، سید علی‌بن محمد (1418 ق). ریاض المسائل، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.

29. حائری یزدی، مرتضی‌بن عبدالکریم (1424 ق). مبانی الاحکام فی اصول شرائع الاسلام، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.

30. ــــــــــــــــــــــ (1426 ق). شرح العروة الوثقی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

31. حر عاملی، محمد‌بن الحسن (1409 ق). وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.

32. حسینی خامنه‌ای، سید علی (1420 ق). اجوبة الاستفتائات، بیروت: الدار الاسلامیة.

33. حسینی سیستانی، سید علی (1417 ق). منهاج الصالحین، قم: دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی.

34. حکیم طباطبایی، سید محسن (1410 ق). منهاج الصالحین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.

35. ــــــــــــــــــــــ (1416 ق). مستمسک العروة الوثقی، قم: دارالتفسیر.

36. حکیم طباطبایی، سید محمد سعید (1415 ق). منهاج الصالحین، بیروت: دارالصفوة.

37. حلبی ابن‌زهرة، حمزة‌بن علی (1417 ق). غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه السلام.

38. حلبی، ابوالصلاح تقی‌الدین‌بن نجم‌الدین (1403 ق). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانۀ عمومی امام امیرالمؤمنین علیه السلام.

39. حلی فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله سیوری (1425 ق). کنز العرفان فی فقه القرآن، قم: انتشارات مرتضوی.

40. حلی، ابن‌ادریس، محمدبن منصوربن احمد (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

41. حلی، علامه، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر الاسدی (1410 ق). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

42. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1412 ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.

43. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

44. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

45. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1414 ق). تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.

46. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1420 ق). تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).

47. حلی، محقق، جعفربن حسن (1407 ق). المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسة سید الشهدا علیه السلام.

48. ــــــــــــــــــــــ (1418 ق). المختصر النافع فی فقه الامامیة، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.

49. حمیری، نشوان‌بن سعید (1420 ق). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، دمشق: دارالفکر.

50. خراسانی، آخوند، محمد کاظم (1409 ق). کفایة الاصول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.

51. ــــــــــــــــــــــ (1413 ق). اللمعات النیرة فی شرح تکملة التبصرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

52. خوانساری، حسین‌بن محمد (بی‌تا). مشارق الشموس فی شرح الدروس، بی‌جا: بی‌نا.

53. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412 ق). مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم.

54. رواسی، علی اصغر (1385). مقدمات آناتومی انسان، تهران: بامداد کتاب.

55. زبیدی، محمدبن محمد (1414 ق). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر.

56. زمخشری، محمودبن عمر (بی‌تا). اساس البلاغة، بیروت: دار صادر.

57. سبحانی، جعفر (1429 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه السلام.

58. سبزواری، سید عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم: مؤسسة المنار.

59. سبزواری، محمد باقربن محمد (1427 ق). ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).

60. شبیری زنجانی، سید موسی (1430 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: سلسبیل.

61. شریف مرتضی، سید علی‌بن الحسین (1415 ق). الانتصار فی انفرادات الامامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

62. شیبانی، اسحاق‌بن مرار (1394 ق). کتاب الجیم، قاهره: الهیئة العامة لشئون المطابع المیریة.

63. صافی گلپایگانی، علی (1427 ق). ذخیرة العقبی فی شرح العروة الوثقی، قم: گنج عرفان.

64. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1416 ق). هدایة العباد، قم: دارالقرآن الکریم.

65. صدوق، محمدبن علی‌بن بابویه (1413 ق). کتاب من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

66. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1409 ق). العروة الوثقی فیا تعم به البلوی، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.

67. طبرسی، فضل‌بن حسن (1372 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.

68. طریحی، فخرالدین (1416 ق). مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.

69. طوسی، محمدبن الحسن (1407 ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

70. ــــــــــــــــــــــ (1407 ق). تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

71. عاملی موسوی، محمد‌بن علی (1411 ق). مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرائع الاسلام، بیروت: مؤسسۀ آل البیت (ع).

72. عاملی، شهید اول، محمدبن مکی (1419 ق). ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).

73. عاملی، شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1402 ق). روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.

74. عاملی، شیخ بهایی، محمدبن حسین (1390 ق). الحبل المتین فی احکام الدین، قم: کتابفروشی بصیرتی.

75. عاملی، شیخ بهایی، محمدبن حسین (1414 ق). مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.

76. عیاشی، محمدبن مسعود (1380 ق). تفسیر العیاشی، تهران: المطبعة العلمیة.

77. فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1422 ق). الاحکام الواضحة، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار (ع).

78. فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1410 ق). کتاب العین، قم: نشر هجرت.

79. فیاض کابلی، محمد اسحاق (بی‌تا). منهاج الصالحین، بی‌جا: بی‌نا.

80. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (بی‌تا). القاموس المحیط، بی‌جا: دارالکتب العلمیه.

81. فیض کاشانی، محمد محسن (1406 ق). الوافی، اصفهان: کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین (ع).

82. فیض کاشانی، محمد محسن (بی‌تا). مفاتیح الشرائع، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.

83. فیومی مقری، احمدبن محمد (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات دارالرضی.

84. کاشانی، ملا حبیب‌الله شریف (1428 ق). منتقد المنافع فی شرح المختصر النافع - کتاب الطهارة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.

85. کراجکی، محمدبن علی (1410 ق). القول المبین عن وجوب مسح الرجلین، قم: دارالذخائر.

86. کلینی، محمدبن یعقوب (1407 ق). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

87. مازندرانی، محمد هادی‌بن محمد صالح (1429 ق). شرح فروع الکافی، قم: دارالحدیث للطباعة و النشر.

88. مجلسی دوم، علامه، محمد باقر (1406 ق). ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.

89. ــــــــــــــــــــــ (1410 ق). بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.

90. مدنی، سید علی خان (1384). الطراز الاول، مشهد: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).

91. مصطفوی، حسن (1402 ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه.

92. مطرزی، ناصربن عبدالسید (بی‌تا). المغرب، حلب: مکتبة اسامة‌بن زید.

93. مفید، محمد‌بن محمد‌بن نعمان (1413 ق). المقنعة، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید.

94. مقدس اردبیلی، احمدبن محمد (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

95. مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). رسالة توضیح المسائل، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی‌بن ابی‌طالب (ع).

96. ــــــــــــــــــــــ (1429 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: مدرسۀ امام علی‌بن ابی‌طالب (ع).

97. موسوی اصفهانی، سید ابوالحسن (1422 ق). وسیلة النجاة، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

98. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1422 ق). کتاب الطهارة، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

99. ــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). تحریر الوسیلة، قم: دارالعلم.

100. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین، قم: مدینة العلم.

101. ــــــــــــــــــــــ (1418 ق). التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم: بی‌نا.

102. ــــــــــــــــــــــ (1418 ق). موسوعة الامام الخوئی، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.

103. موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا (1407 ق). کتاب الطهارة، قم: دارالقرآن الکریم.

104. ــــــــــــــــــــــ (1413 ق). هدایة العباد، قم: دارالقرآن الکریم.

105. موسی، حسین یوسف. (بی‌تا). الإفصاح، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

106. نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

107. نراقی، احمدبن محمد مهدی. (1415 ق). مستند الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).

108. ــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). لوامع الاحکام فی فقه شریعة الاسلام، قم: بی‌نا.

109. هروی، ابوعبید قاسم‌بن سلام (بی‌تا). الغریب المصنف، تونس: المؤسسه الوطنیه للترجمه و التحقیق و الدراسات بیت الحکمة.

110. همدانی، رضا (1416 ق). مصباح الفقیه، قم: مؤسسة الجعفریه لاحیاء الثراث.

111. وحید خراسانی، حسین (1428 ق). توضیح المسائل، قم: مدرسۀ امام باقر (ع).

112. ــــــــــــــــــــــ. (1428 ق). منهاج الصالحین، قم: مدرسۀ امام باقر (ع).

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 375
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 285


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب