پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,093,496 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,198,037 |
نقش کنیزانِ رامشگر در موسیقیِ قرون اولیۀ اسلامی (دورۀ اموی و عصر اول عباسی) | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 5، دوره 10، شماره 2، تیر 1397، صفحه 215-235 اصل مقاله (296.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2018.252156.1026 | ||
| نویسنده | ||
| نرگس ذاکر جعفری* | ||
| استادیار گروه موسیقی، دانشکدة معماری و هنر، دانشگاه گیلان | ||
| چکیده | ||
| هدف از تحقیق حاضر مطالعة جایگاه و نقش کنیزان در موسیقی قرون نخستین اسلامی است. نقش مهم کنیزان در پیشبرد موسیقیِ قرون اولیة اسلامی و دامنة فعالیت آن‌ها را میتوان چنین برشمرد: نوازندگی، خوانندگی، آهنگ‌سازی، آموزش موسیقی، حفظ و انتشار ساختههای موسیقیدانان، نقد و مباحثه و ایجاد فضای پویای موسیقایی در جامعه. نظریهپردازیِ موسیقی تنها جنبهای بود که بانوان به آن نمیپرداختند و بنا به دلایل علمی و تخصصیتر، حوزهای مردانه به‌شمار میرفت. از مظاهر توانمندی زنان در موسیقی قرون اولیة اسلامی، نقش آنان در آموزش و تربیت موسیقیدانان نسل خود است. شاگردی‌کردن مردان نزد بانوان موضوع درخور توجهی است که در جامعة مردسالار آن زمان رایج بود. از دیگر یافتههای تحقیق حاضر میتوان به نوعی تضاد و دوگانگی در موقعیت و رفتارهای اجتماعی بانوانِ موسیقیدان اشاره کرد. از یک‌سو اشتغال به موسیقی باعث ارتقای جایگاه کنیزان میشد. آن‌ها با آموزش موسیقی به جایگاه بالای اجتماعی میرسیدند و همانند شاهزادگان شهرت و ثروت فراوانی کسب میکردند. اما، از سوی دیگر، اشتغال بانوانِ طبقات بالا و اشراف به موسیقی دون شأن اجتماعی و خانوادگی آن‌ها محسوب میشد. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانهای انجام شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زنانِ موسیقیدان؛ کنیزانِ رامشگر؛ موسیقی اموی؛ موسیقی در قرون اولیة اسلامی؛ موسیقی عباسی؛ نقش زنان در موسیقی. | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Role of Musician Slave-girls in the Music of Early Islamic Centuries (Umayyad Eras and the Early Abbasid Eras) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Narges Zaker Jafari | ||
| Assistant Professor of Music Department, Art & Architecture Faculty, University of Guilan | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of this present study is to examine the status and role of female slaves in the music art of early Islamic centuries. The major roles of these slaves in promotion of music during early Islamic centuries are including playing music, singing, composing music, teaching music, keeping and reproducing the music of other musicians, criticizing and holding discussions, and creating a dynamic musical environment in the society. The study employed a descriptive-analytical method, and the data were collected through secondary research. Theorizing about music was the only aspect not addressed by them, which was considered to be a masculine area due to its technical and scientific nature. A manifestation of the prominent position and capability of these women is their role in education and training of their contemporary musicians. The apprenticeship of men under women in the patriarchal society of the time was common, which is particularly interesting. The social status of female musicians during the early Islamic centuries featured a kind of contradiction or duality. On the one hand, music was promoting the status of female slaves who would reach a distinguished social status by teaching music, sometimes acquiring considerable wealth and fame similar to princes and princesses. On the other hand, involvement of women from higher and aristocrat classes with music degraded their social status. The free women and royals were familiar with music. However, their engagement with music was considered below their social ranks, since music was a profession associated with female slaves. In general, the society of the time had a dual standard toward music. The musicians of this period enjoyed a prominent position, while there was a negative attitude toward music itself. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| female musicians, musician slave-girls, role of women in music, music in early Islamic centuries | ||
| مراجع | ||
|
[۱] ابن خردادبه، عبیدالله بن عبدالله (۱۹۸۶). مختار من کتاب اللهو و الملاهی، نشره عن نسخه یتیمه: الأب اغناطیس عبده خلیفه الیسوعی، بیروت: المکتبه الشرقیه. [۲] ابن زیله، حسن بن محمد (۱۹۶۴). الکافی فی الموسیقی، تحقیق زکریا یوسف، بغداد: دارالقلم. [۳] ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۱). سه رسالة فارسی در موسیقی (دانش‌نامة علائی)، به اهتمام تقی بینش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. [۴] ــــــــــ (۱۳۹۳). جوامع علم موسیقی از ریاضیات موسیقی، برگردان و شرح از عبداله انوار، همدان: بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا. [۵] ابن منجم، یحیی بن علی (۱۳۸۸). رساله فی الموسیقی، به اهتمام محمدتقی حسینی، تهران: فرهنگستان هنر. [۶] ابوالفرج اصفهانی (۱۳۶۸). الاغانی، ج اول، ترجمه و تلخیص: محمد‌حسین مشایخ فریدنی، تهران: علمی و فرهنگی. [۷] ــــــــــ (۱۳۷۴). الاغانی، ج دوم، ترجمه و تلخیص: محمد‌حسین مشایخ فریدنی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. [۸] احمدی، آزاده (۱۳۹۶). «بررسی تطبیقی نقش و جایگاه زنان در موسیقی دورة ساسانی و عباسی»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة اتنوموزیکولوژی، پردیس بین‌الملل فارابی دانشگاه هنر. [۹] اکبری، حسن (۱۳۷۸). «بردهداری در هزارة دوم و سوم پیش از میلاد در بین‌النهرین»، باستان‌پژوهی، ش ۵ و ۶، ص۱۲ـ۱۳. [۱۰] بووا، لوسین (۱۳۸۸). برمکیان، ترجمة عبدالحسین میکده، تهران: علمی و فرهنگی. [۱۱] جاحظ، ابوعثمان عمر وبن بحر (۱۳۳۰). تاج: در اخلاق پادشاهان و منش ایشان، ترجمة حبیب‌الله نوبخت، تهران: کمیسیون معارف. [۱۲] رهبر، ایلناز؛ اسعدی، هومان (۱۳۹۱). «جایگاه بانوان موسیقیدان در دورة صفوی با نگاهی بر تصاویر نگارگری» [۱۳] زارعی، محمد‌ابراهیم؛ شریف‌کاظمی، خدیجه (۱۳۹۳). «مطالعه تأثیر زنان در عرصة هنر موسیقی دوران میانی اسلام بر اساس نقوش سفالی»، زن در فرهنگ و هنر، دورة ۶، ش ۴، زمستان، ص ۴۲۷ـ۴۴۴. [۱۴] زیدان، جرجی (۱۳۹۲). تاریخ تمدن اسلام، ترجمة علی جواهرکلام، تهران: امیرکبیر. [۱۵] شادقزوینی، پریسا (۱۳۹۱). «بررسی هویت زنان در نقوش آثار هنری سدههای آغازین اسلام»، زن در فرهنگ و هنر، ش ۴، زمستان، ص ۵۹ـ۷۴. [۱۶] عالم‌زاده، هادی؛ کاظم‌نیا، فریبا (۱۳۸۸). «کارکرد کنیزان در خانواده»، پژوهش زنان، دورة ۱، ش اول، پاییز، ص ۹۹ـ۱۱۷. [ ۱۷] فارابی، محمد بن محمد (۱۳۷۵). الموسیقی الکبیر، ترجمة آذرتاش آذرنوش، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [۱۸] فارمر، هنری جرج (۱۳۶۶). تاریخ موسیقی عرب، ترجمة بهزاد باشی، تهران: آگاه. [۱۹] کندی، یعقوب بن اسحاق (۱۹۶۲). مؤلفات الکندی الموسیقیه، مع مقدمه و شرح و تعلیق: زکریا یوسف، بغداد: مطبعه شفیق. [۲۰] مسعودی، علی بن حسین (۱۳۸۷). مروجالذهب و معادنالجوهر، ج۲، ترجمة ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی. [۲۱] مکی، کاظم (۱۳۹۳). تمدن اسلامی در عصر عباسیان، تهران: سمت. [۲۲] ملکی، توکا (۱۳۸۰). زنان موسیقی ایران از اسطوره تا امروز، تهران: کتاب خورشید. [23] Ssad al-Rasheed, Nasser (1971). “Slave Girls under the early Abbasisd: A Study of the role of slaves-Women and courtesans in social and literary life in the first two centuries of Abbasid Caliphate”, Based on original sources, A Thesis Submitted for the Degree of PhD, University of St. Andrews. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 664 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 856 |
||