پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,504 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,122,731 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,230,907 |
تطبیق‌پذیری تزئینات متبرکه کتیبه‌ها در مناره‌های مسجد گوهرشاد و شاه مشهد | ||
| نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
| مقاله 5، دوره 23، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 55-66 اصل مقاله (2.81 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2018.226341.671664 | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی رضازاده اردبیلی1؛ ندا اسدی جعفری* 2 | ||
| 1عضو هیئت علمی دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| کتیبه‌ها به‌عنوان عناصر معنایی و تزئینی در معماری اسلامی از ابزارهای مهم در جهت گسترش عقاید و سیاست‌های مذهبی حکومت‌ها بر مردم در دوره‌های مختلف به لحاظ ماهیت مکتوب خود، بیانگر اندیشه‌های هر عصر هستند با این ایده، تزئینات متبرکه با اسلیمی‌های گیاهی و نقوش هندسی و ترنج‌ها باهم درمی‌آمیختند و زیباترین آثار هنری را در مساجد به نمایش می‌گذاشتند. دو مسجد گوهرشاد و شاه مشهد به‌عنوان شاهکارهای معماری ایرانی اسلامی از تزئینات و کتیبههای مختلفی با مضامین دینی شامل اسماء الهی، آیات قرآن و احادیث و روایات برخوردارند. بر این اساس، مطالعه درباره دو بنای ارزشمند (مسجد گوهرشاد و شاه مشهد) با تاکید بر تطبیق‌پذیری تزئینات متبرکه و مضامین آنها در مناره‌های این دو مسجد، هدف این پژوهش قرار گرفت. برای این منظور، مقاله حاضر از نوع تحقیقات کیفی با روش تحلیلی- تطبیقی و با استناد بر منابع کتابخانه‌ای، اسناد تاریخی و مشاهدات میدانی بر دو بنای مذکور به نگارش درآمد. طبق مطالعات و تحلیل‌های انجام شده، مشخص گردید که مناره های دو مسجد گوهرشاد و شاه مشهد در یک دوره تاریخی و معماری بنا گردیده‌اند و تزئینات متبرکه‌ی موجود در مناره‌های این دو مسجد از لحاظ محتوا، رنگ، رسم-الخط، اسماء الهی، کاشیکاری و ... از تطبیق‌پذیری بالایی برخوردارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تطبیق‌پذیری؛ " تزئینات؛ " کتیبه:ها؛ " مناره؛ " مسجد گوهرشاد؛ " مسجد شاه مشهد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative On The Decorative Holy Scrolls Of Mosque MinaretsGohar Shad Mosque and Shah Mashhad | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mojtaba Rezazadeh Ardebili1؛ neda asadi jafari2 | ||
| 1Associate Professor Fine Arts College School of architecture University of Tehran | ||
| 2Department of architecture, South Tehran, Branch Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Recognized as the most important religious pillars and centers of urban and rural development in Muslim societies, mosques have, throughout the history of Islamic Architecture, significantly influenced the stylistic and architectural features as well as the development of urban and architectural environments. Accordingly, mosques have often reflected the most prominent and fundamental architectural characteristics of their respective eras. Therefore, careful study of Mosque Minarets Gohar Shad Mosque and Shah Mashhad is undeniably important in revealing these characteristics. The Timurid era is a significant period in the Iranian history in terms of intellectual and religious and cultural developments. During this period, transmigration of artists and craftsmen, particularly architects, from different regions of Iran to Khorasan and Transoxiana led to the revival of artistic/architectural styles in Khorasan after a period of decline. The transmigration was initially forced upon Iranian artists and craftsmen. However, with Khorasan and Transoxiana achieving cultural and economic prosperity during the reigns of King Shahrokh and other Timurid rulers, the artists started migrating to this region voluntarily. Members of the Timurid Royal Family and their high-ranking government officials were active patrons of public works and commissioned the building of many aesthetically and architecturally prominent constructions, among, mosques in particular. The special significance of the Timurid period history is due to religious and cultural developments. so, members of senior government officials built an amazing building. As semantic and decorative elements in the Islamic Architecture, inscriptions were important tools for extending the religious beliefs and policies of the ruling system in different periods. Due to their written form, these elements clearly expressed the prevailing ideas/thoughts of their respective eras. The holy decorations and inscriptions used in different architectural elements of mosques, including Divine Names, Quranic verses, and Islamic hadiths and narratives, have always inspired artists and been regarded as the best examples of Islamic and moral teachings, often being referred to by religious preachers in mosques to guide their congregation. Based on this idea, the holy inscriptions would be aesthetically combined with arabesques of various foliage and geometric patterns as well as central designs (called Toranj or medallion) to display in mosques the most exquisite and thought-provoking examples of Islamic art. As masterpieces of Iranian Islamic architecture and Goharshad and Shah Mosques in Mashhad have been provided with various decorations as well as religious inscriptions (including Divine Names, Quranic verses, and Islamic hadiths and narratives) that reflect the thoughts/ideas of their architects as well as Timurid rulers of the time. In view of this, this study aims to examine these two distinguished Timurid mosques with special emphasis on the adaptability of the holy decorations created on the minarets of these mosques in mashad. The qualitative analytic-comparative methodology was adopted based on the relevant library resources, historical documents, and field observations. Our results revealed that the minarets of the studied mosques had been built in the same historical/architectural period. We also found that the holy decorations on the minarets were highly adaptable in terms of content, color, calligraphy/orthography, Divine Names, and tiling. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| decorations, inscriptions (cornices), " mosque minaret, " Goharshad Mosque Mashhad, " Shah Mosque Mashhad | ||
| مراجع | ||
|
اثنی‌عشری، نفیسه و شایستهفر، مهنار (1390)، بررسی نقوش تزیینی قرآن‌های تیموری و کاشیکاری مسجد گوهرشاد، مطالعاتهنراسلامی، شماره‌ی پانزدهم، صص 72-83. احمدی ملکی، ر (1386)، پلههای آسمان، مجله فقه و اصول، شماره 59، صص 4-17. اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (1362)، مطلعشمس، فرهنگسرا، تهران. انوار، قاسم (1337)، کلیاتقاسمانوار، به تصحیح و مقابله و مقدمه سعید نفیسی، کتابخانه سنائی، تهران. اوکین، برنارد (1386)، معماریتیموریدرخراسان، ترجمه‌ی علی آخشینی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد. بلر، شیلا (1382)، هنرومعماریاسلامیدرایرانوآسیایمرکزیدورهایلخانیانوتیموریان، ترجمه‌ی سیدمحمد موسوی هاشمی گلپایگانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران. بهرامزاده، محمد (1382)، نظریاجمالیبرسیرتحولخطوطاسلامیوخواندنکتیبهها، نیکان کتاب، زنجان. پوپ، آرتور (1374)، معماریایران، ترجمه‌ی کرامت‌الله افسر، فرهنگسرای یساولی، تهران. پوگاچنکووا، گ‍ال‍ی‍ن‍ا آن‍ات‍ول‍ی‍ون‍ا (1387)،شاهکارهایمعماریآسیایمیانهسده‌هایچهاردهموپانزدهممیلادی، ترجمه‌ی سیدداود طبایی، فرهنگستان هنر، تهران. حاجی‌قاسمی، کامبیز (۱۳۸۲)، فرهنگآثارمعماریاسلامیایران (مساجد)، روزنه، تهران. خ‍وان‍دم‍ی‍ر، غیاثالدین ب‍ن ه‍م‍ام‌ال‍دی‍ن (1353)، تاریخحبیب‌السیر، به اهتمام محمد دبیرسیاقی، انتشارات کتابفروشی خیام، تهران. دان‍ش‍دوس‍ت، ی‍ع‍ق‍وب (۱۳۹۴)، پیدایشباغآسمانیایران، ترجمه‌ی کامران فاضل، کلهر، تهران . زمرشیدی، حسین (1384)، کاشیکاری ایران، سازمان عمران و بهسازی شهری، تهران. سعادت، بیژن (1355)، ب‍ارگ‍اه‌ام‍ام‌رض‍ا: م‍ج‍م‍وع‍ه‌م‍طال‍ع‍ات‍ی‌اب‍ن‍ی‍ه‌آس‍ت‍ان‌ق‍دس‌رض‍وی، شیراز، انتشارات آسیا، مؤسسه‌ی ایتالیایی، تهران. سیدی، مهدی (1386)، مسجدوموقوفاتگوهرشاد، بنیاد توسعه و پژوهش وقف، تهران. شایستهفر، مهناز (١٣٨١)، بررسی محتوایی کتیبههای مذهبی دوران تیموریان و صفویان، فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانیدانشگاهالزهرا (س)، شماره ٤٣، صص62-111. شایسته فر، مهناز (1389)، بررسی تزیینات و کتیبههای قرآنی دو مجموعه گوهرشاد مشهد و هرات، دوفصلنامهعلمی‌ـ‌پژوهشیمطالعاتهنراسلامی، شماره دوازدهم، صص 73-98. شمس، صادق (1388)، جلوههایی از هنر معماری ایران زمین (واژهنامه سنتی معماری ایران)، علم و دانش، تهران. صحراگرد، مهدی (۱۳۹۲)، شاهکارهایهنریدرآستانقدسرضوی؛کتیبه‌هایمسجدگوهرشاد، مؤسسه آفرینش‌های هنری، مشهد. صمدی، حبیب‌الله (1333)، جامع گوهرشاد یا هشتمین بنای زیبای جهان، یغما، شماره‌ی 79، صص 509-515. عبدالهی ملائی، شاهرخ (1394)، جستاری در تزیینات معماری اسلامی (مطالعه‌ی موردی: مسجد گوهرشاد مشهد)، در همایشملیمعماریوشهرسازیایرانی‌ـ‌اسلامی، رشت: دانشگاه پیام نور استان گیلان. عطاردی، عزیزالله (۱۳۷۱)، تاریخآستانقدسرضوی، جلد 2، عطارد، تهران. فضائلی، ح. ا (1362)، اطلسخط، مشعل، اصفهان. فغفوری، رباب و بلخاری قهی، حسن (1394)، بررسی تطبیقی مضمون کتیبههای مسجد گوهرشاد و مبانی اعتقادی شیعه در دوره‌ی تیموری و صفوی، نگره، شماره‌ی 35، صص 4-17. قصابیان، محمدرضا (1384)، مسجد گوهرشاد پس از ششصد سال،مشکوه، شماره‌ی 86، صص 97-106. کیانی، محمدیوسف (1386)، معماریایران (دوره‌یاسلامی)، انتشارات مهر، تهران. گرومن، آ (1383)، منشأوتوسعهیابتداییکوفیگلدار، مهناز شایسته فر، مطالعات هنر اسلامی، تهران. م‍ص‍دق‍ی‍ان طرق‍ب‍ه، وح‍ی‍ده (1384)، رنگونقشدرم‍س‍ج‍دگ‍وه‍رش‍اد، کتاب آبان، تهران. ملازاده، کاظم و محمدی، مریم (1378)، مساجدتاریخی، پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه فرهنگ و هنر اسلامی، تهران . ملازاده، کاظم و محمدی، مریم (1385)، دایره‌المعارفبناهایتاریخیایراندردورهاسلامی، حوزه‌ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران. مولوی، عبدالحمید (1347)، مسجدشاه یا مقبره امیر غیاثالدین ملکشاه، مجله هنرومردم، دوره 7، شماره 74و75، صص75-92. مؤتمن، علی (1348)، تاریخآستانقدسرضوی، بانک ملی، تهران. نجفی، ع (1381)، تحقیقی پیرامون مناره (2)، مکتباسلام، سال 42، شماره 7، صص 60-67. ویلبر، دونالد و گلمبک، لیزا (1374)، معماریتیموریدرایرانوتوران، ترجمه‌ی کرامت‌الله افسر و محمدیوسف کیانی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران. هیلن‌براند، رابرت (1391)، هنرومعماریاسلامی، روزنه، تهران. ییت، چارلز ادوارد (1369)، خراسانوسیستان،سفرنامهکلنلییتبهایرانوافغانستان، ترجمه‌ی قدرت‌الله روشنی و مهرداد رهبری، یزدان، تهران. http://parsacity.com
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,155 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,104 |
||