علمای دانش نحو معانی سه‌گانۀ حال، استیناف یا عطف را برای حرف «واو» در آیه «لاتَأْکُلُوا مِمّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ» (انعام: 121) محتمل دانسته‌اند که البته ناهمگونی این نظریات، تبیین معنوی آیۀ شریفه را دچار چالش کرده است. بر این اساس نوشتار حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به معناشناسی حرف «واو» در این آیۀ شریفه اختصاص یافته است و به این نتیجه رسیده‌ایم که ضمیر در جملۀ «وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ» به «أکل» مستفاد از فعل «لاتأکُلُوا» یا به «عَدَمُ الذِّکر» که برگرفته از «لَم یُذکَر» است، رجوع می‌کند. بنابراین آیۀ شریفه در صدد نهی از خوردن ذبیحۀ موصوف به فسق نیست، بلکه در مقام تبیین یکی از مصادیق فسق است. واژۀ «فسق» در آیۀ مورد بحث نیز به‌معنای خارج شدن ذبیحه از حلیت است که در حقیقت جملۀ «وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ» دلیل حرام بودن ذبیحه‌ای را بیان می‌کند که نام خداوند بر آن برده نشده است؛ زیرا آن فسق و خروج از بندگی خداوند است و این مفهوم تنها با معنای عاطفه یا استیناف همخوانی دارد، نه حالیه بودن.
Analyzing the Jurisprudential and Literal Position of the Letter vāv in the Verse 121 of the Chapter An'am
نویسندگان [English]
Ali Najafi Ivaki1؛ Abbas Eqbali1؛ Kazem Hosseini Baseri2
1Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Kashan
2Ph.D Student of Arabic Language and Literature, University of Kashan
چکیده [English]
The Grammarians have considered three possibilities for the meaning of the letter “vāv” in the verse" lā ta,kulū mimmā lam yuḍkar ismullahi ‘alayhi va innahū lafisq "(The Quran, 6:121): case, resumption, or conjunctive. Of course, the difference among these ideas has challenged the spiritual specification of the verse. Accordingly, this paper, using a descriptive-analytical method, has analyzed specifically the meaning of “vāv” in this holy verse. It was concluded that the pronoun in the sentence “va innahū la fisq” refers to “akl” derived from “lā ta,kulū” or to “no mentioning of” derived from “lam yuḍkar”. So, the holy verse does not aim to forbid eating of the slaughtered animal (dhabīḥa) known as fisq, but it aims to specify one example of vice .In this verse, vice means the slaughtered animal (dhabīḥa) is not lawful. In fact, the words “va innahū lafisq” explains the reason for unlawfulness of the slaughtered animal (dhabīḥa) that has been butchered without saying the name of God; because it is a vicious act and disobeying God. This meaning is matched only with conjunctive or resumption but not the case.
کلیدواژه‌ها [English]
āyāt al-ahkām (Legal Injunctions of the Quran), the Letter “vāv”, Mojtahedin, semantics, the Word “Vice”
مراجع
قرآن کریم، ترجمۀ مکارم شیرازی، ناصر (1373). قم: دارالقرآن الکریم وابسته به دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
ابن الأنباری (1960). الأضداد، تحقیق محمد ابوفاضل ابراهیم، الکویت: بی‌نا.
ابن‌عاشور، محمدبن طاهر (بی‌تا). التحریر و التنویر، چ اول، بیروت: مؤسسۀ التاریخ.
ابن‌جنی، ابوالفتح عثمان (1374 ق). سر صناعة الاعراب، جلد 1، چ اول، تحقیق لجنة من الساتذة منهم مصطفی السقا، مصر: مطبعة مصطفة البابی الحلبی.
ابن‌هشام انصاری، جمال‌الدین (1368). مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، الطبعة الرابعة قم: کتابخانه سیدالشهدا.
استرآبادی، رضاالدین محمدبن الحسن (1985). شرح الکافیة فی النحو، بیروت: نشر دارالکتب العلمیه.
ابن‌منظور، ابوالفضل؛ جمال‌الدین، محمدبن مکرم (1414 ق). لسان العرب، تحقیق و تصحیح احمد فارس صاحب الجوائب، چ سوم، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
ادیب الصالح، محمد (بی‌تا). تفسیر النصوص فی الفقه الاسلامی، چ دوم، بی‌جا: المکتب الاسلامی.
بیضاوی، عبدالله‌بن عمر (1418 ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، تحقیق محمد عبد الرحمن المرعشلی، الطبعة الأولی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
الثعالبی، عبدالرحمن‌بن محمد (1418 ق). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن (تفسیر الثعالبی)، تحقیق الدکتور عبدالفتاح أبوسنة - الشیخ علی محمد معوض - الشیخ عادل أحمد عبد الموجود، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
جوهری، اسماعیل‌بن حماد (1410 ق). الصحاح- تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق و تصحیح احمد عبدالغفور عطار، الطبعة الأولی، بیروت: دارالعلم للملایین.
جصاص احمدبن علی (1405 ق). احکام القرآن، تحقیق محمد صادق قمحاوی، الطبعة الأولی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح گروه پژوهش مؤسسۀ معارف اسلامی، چ اول، قم: مؤسسۀ معارف اسلامی.
شریف مرتضی، علی‌بن حسین موسوی (1415 ق). الانتصار فی انفرادات الإمامیة، تحقیق و تصحیح گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
صدوق، محمّدبن علی‌بن بابویه (1418 ق). الهدایة فی الأصول و الفروع - هدایة المتعلمین، تحقیق و تصحیح گروه پژوهش مؤسسۀ امام هادی (ع)، چ اول، قم: مؤسسۀ امام هادی(ع).
بن‌عباد، کافی الکفاة، ابوالقاسم اسماعیل (1414 ق). المحیط فی اللغة، تحقیق و تصحیح محمد حسن آل‌یاسین، الطبعة الأولی، بیروت: عالم الکتاب.
نحاس، احمدبن محمد (1421 ق). اعراب القرآن، الطبعة الأولی، بیروت، منشورات محمد علی بیضون، دارالکتب العلمیة.
واسطی زبیدی، محب‌الدین سید محمد مرتضی (1414 ق). تاج‌العروس من جواهر القاموس، تحقیق و تصحیح علی شیری، الطبعة الأولی، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
