پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,488 |
| تعداد مقالات | 70,078 |
| تعداد مشاهده مقاله | 123,089,757 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,323,288 |
واکاوی مقوله‌های آموزش چندفرهنگی در کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دورۀ آموزش ابتدایی ایران | ||
| مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
| مقاله 4، دوره 25، شماره 2، اسفند 1397، صفحه 383-429 اصل مقاله (756.91 K) | ||
| نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2019.70359 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا صادقی* 1؛ فاطمه هواس بیگی2؛ حسن ملکی3؛ مصطفی قادری4 | ||
| 1دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| 2دانشجو دکترای مطالعات برنامه درسی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، تهران | ||
| 3استاد مطالعات برنامه درسی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، تهران، ایران | ||
| 4دانشیار مطالعات برنامه درسی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر واکاوی مقوله‌های آموزش چندفرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دورۀ آموزش ابتدایی ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی بوده و از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد عرفی (استقرایی) استفاده شده است. روش نمونه‌گیری هدفمند و نمونه موردنظر مشتمل بر کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی پایه سوم تا ششم بوده است. این کتاب‌ها ازاین‌جهت انتخاب شدند چون‌که بیشترین قابلیت برای حمل مفاهیم چندفرهنگی رادارند. واحد تحلیل (ثبت) در اینجا مضمون، تصویر و واحد زمینه کتاب درسی است. برای تعیین پایایی روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی، بازبینی مطالب در دو مرحله، یکی پس‌ازاینکه بین 10-50 درصد مقوله‌بندی‌ها تکمیل شد و دیگری در پایان کار صورت گرفت. تحلیل محتوای کیفی کتاب‌ها نشان داد که محتوا بیشتر در راستای تبلیغ ویژگی‌ها و مؤلفه‌های فرهنگی، فرهنگ مسلط عمل کرده و منابع هویتی فرهنگ اقوام مختلف نادیده گرفته‌شده و بر فرهنگ ملی نیز به شیوه‌ای پررنگ تأکید شده است. در این کتاب‌ها آموزش چند فرهنگی بسیار ضعیف صورت گرفته به این معنا مؤلفه‌های فرهنگی اقوام مختلف یا موردتوجه قرار نگرفته یا در مواردی در قالب تصویر بدون شرح و به شیوه‌ای غریبانه مورد اشاره قرارگرفته است. محتوای کتاب‌ها به دنبال اشاعه یکسان‌سازی فرهنگی بوده و در تمامی مقوله‌های استخراج‌شده توجه و مرکزیت دادن به فرهنگ مسلط به چشم می‌خورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کتاب‌های درسی؛ مطالعات اجتماعی؛ دوره ابتدایی؛ آموزش چند فرهنگی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of categories of multicultural education in social studies textbooks for elementary education | ||
| نویسندگان [English] | ||
| alireza sadeghi1؛ fatemeh Havasbeigi2؛ hassan Maleki3؛ mostafa ghaderi4 | ||
| 1university of allameh tabatabai | ||
| 2. | ||
| 3. | ||
| 4. | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of this study is to analyze of categories of multicultural education in social studies textbooks of elementary education in Iran. This study is a kind of qualitative research and the qualitative content analysis with conventional approaches has been used in this study (inductive). Purposive sampling and sample consists of social studies textbooks third grade to sixth. These books were chosen because they have the greatest potential to deliver multicultural concepts. The analysis unit registered with the theme here is the image and field unit's textbook. To determine the reliability of the qualitative content analysis method with the inductive approach, the review was conducted in two stages, one after completion of between 10-50% of the categories and the other at the end of the work.Qualitative content analysis showed that the content of the books was used to promote cultural features and components, and the dominant culture, on the other hand, the sources identity of different cultures was ignored and national culture has been also highlighted. In these books multicultural education was very weak in the sense of cultural elements, different cultures or ignored and in some cases was shown in the form of images without description and was referred and was showed in strange manner. The content of the books was to pursue development of cultural assimilation and in all the categories extracted attention centered on the dominant culture can be seen. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| multicultural education Categories, textbook, social studies, primary school | ||
| مراجع | ||
|
- ابراهیم، احترام؛ بهشتی، سعید و کشاورز، سوسن. (1389). بررسی اندیشه‌های تربیتی دریدا و نقد آن. رویکردهای نوین آموزشی. 5(1)، 147-168 - ابراهیمی مینق، جعفر؛ امیری، محمد و عامری، مهدی. (1386). مکتب فرانکفورت و نظریه انتقادی (آراء و نظریه‌ها). پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، 1(4)، 66-86 - اسگندرپور، فاطمه. (1392). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی پایه سوم ابتدایی از منظر مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی. همایش ملی آموزش‌وپرورش چند فرهنگی، دوم اسفندماه 1392، ارومیه - اسلاتری، پاتریک. (2006). برنامه‌ریزی درسی در عصر پست‌مدرن (ترجمه صمد ایزدی؛ مصطفی قادری و فاطمه حسینی). (1393). تهران: آوای نور - امان‌اللهی بهاروند، سکندر. (1380). بررسی علل گونه گونی قومی در ایران از دیدگاه انسان‌شناسی. فصلنامه مطالعات ملی، 3(9)، 14-34 - امینی، محمد. (1391). تبیین برنامه درسی چند فرهنگی و چگونگی اجرای آن در نظام برنامه‌ریزی درسی ایران. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 7 (26)، 11-32 - ایمان، محمدتقی و نو شادی، محمود رضا. (1390). تحلیل محتوای کیفی. پژوهش، 3(2)، 15-44 - بابلی بهمئی، عزیزالله؛ یارمحمدیان، محمدحسین و یوزباشی، زهرا. (1392) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم بر اساس شاخص (مؤلفه) های چند فرهنگی مستخرج از اسناد بالادستی. همایش ملی آموزش‌وپرورش چند فرهنگی، دوم اسفندماه 1392، ارومیه - باقری، خسرو (1375). تعلیم و تربیت در منظر پست‌مدرنیسم، فصلنامه دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، شماره 4-1، ص 83-63 - بیرمی پور، علی؛ بختیار نصرآبادی، حسنعلی و هاشمی، سید حسن. (1389). پست‌مدرن و اصلاحات برنامه درسی. رویکردهای نوین آموزشی، 5(1)، 31-64 - پورشافعی، هادی و آذین، ناهید. (1388). پست‌مدرنیسم و دلالت‌های آن در تربیت دینی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی. 1(2)، 5-60 - تقی پور ظهیر، علی. (1392). برنامه‌ریزی درسی برای مدارس ابتدایی در هزاره سوم. تهران: آگاه - تقی لو، فرامرز. (1386). تنوع قومی، سیاست چندفرهنگی و الگوی شهروندی: بررسی موردی ایران معاصر. فصلنامه مطالعات راهبردی، 10(1)، 10-31 - حاجیانی، ابراهیم. (1383). «مسئله وحدت ملی و الگوی سیاست قومی در ایران". مجموعه مقالات مسائل اجتماعی ایران، انجمن جامعه‌شناسی ایران - حمیدی زاده، کتایون؛ ملکی، حسن؛ شیری، محمد و شیری، فاطمه. (1392). بررسی جایگاه برنامه درسی چند فرهنگی در کتاب‌های درسی (ادبیات، تاریخ و تعلیمات اجتماعی) دوره راهنمایی سال تحصیلی 1390-1391. همایش ملی آموزش‌وپرورش چند فرهنگی، دوم اسفندماه 1392، ارومیه - خسروی، محبوبه. (1387). آموزش چند فرهنگی، الزامی برای جهانی‌شدن آموزش. همایش جهانی‌شدن و بومی ماندن برنامه درسی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها. هشتمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، مازندران. 8 و 9 آبان - دهقانی اشکذری، محمدرضا و رحیمی زارچی، محمدرضا. (1390). پوشش ایرانیان در بستر تاریخ و تحلیل تطبیقی با فرنگ اسلامی. سومین کنفرانس ملی مهندسی نساجی و پوشاک، اردیبهشت 1390، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد - رحمانی، عذرا؛ فقیهی، علیرضا؛ حسینی مهر، علی و سرمدی، محمدرضا. (1395). اعتبارسنجی مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی برای طرح در دوره ابتدایی. فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(4)، 233-250 - رضاپور قوشچی، محمد و نادری، محمود. (1393). جهانی‌شدن و تکثرگرایی قومی در ایران؛ چالش‌ها و فرصت‌ها. فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، 5(14)، 56-91 - رضایی، محمد و غلامرضا کاشی، محمدجواد. (1384). چالش‌های بازتولید هژمونی دولت از طریق گفتمان مدرسه. مجله جامعه‌شناسی ایران.6(4)، 34-58 - سید امامی، کاووس. (1387). هویت‌های قومی از کجا برمی‌خیزند؟ مروری بر نظریه‌های اصلی. فصلنامه خط اول، 2(7)، 16-32 - شارع پور، محمود. (1392). جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وابسته به اوقاف و امور خیریه. (کتاب اصلی در سال 1383 چاپ‌شده است) - صادقی، علیرضا. (1389). بررسی سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس رویکرد آموزش چند فرهنگی. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 5 (18)، 190-215 - صادقی، علیرضا. (1390). طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت‌معلم چند فرهنگی ایران، رساله دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی - صادقی، علیرضا. (1391). ویژگی‌ها و ضرورت‌های تدوین برنامه درسی چند فرهنگی در ایران؛ بررسی چالش‌ها و ارائه راهکارها. راهبرد فرهنگ، (17 و 18) - صالحی امیری، سید رضا. (1389). انسجام ملی و تنوع فرهنگی. تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک - عبدلی سلطان احمدی، جواد؛ نادری، عزت‌الله؛ شریعتمداری، علی و سیف نراقی، مریم. (1395). نگاهی به آموزش چند فرهنگی در کتاب‌های ادبیات فارسی، بهارستان سخن (فصلنامه علمی- پژوهشی ادبیات فارسی)، 13(132)، 235-252 - عزیزی، نعمت‌الله؛ بلندهمتان، کیوان و سلطانی، مسعود. (1389). بررسی وضعیت آموزش چند فرهنگی در مراکز تربیت‌معلم شهر سنندج از منظر دانشجویان. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 3(2)، 55-78 - علی پور، نسرین و علی پور لیلا. (1395). آموزش چند فرهنگی و قومیت در برنامه درسی. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 2(11)، 167-182 - فاضلی، نعمت‌الله. (1390). مردم‌نگاری آموزش. تهران: انتشارات علمی - فاضلی، نعمت الله و قلیچ، مرتضی. (1392). نگرشی نو به سیاست فرهنگی. تهران: تیسا - فتحی واجارگاه، کورش. (1392). برنامه درسی به‌سوی هویت‌های جدید. تهران: آییژ - فرخی نژاد، پریسا. (1395). بررسی تأثیر پست‌مدرنیسم بر تحولات فرهنگی و اجتماعی. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 2(12)، 25-36 - فرمهینی فراهانی، محسن. (1389). پست‌مدرنیسم و تعلیم و تربیت. تهران: آییژ - قادری، مصطفی. (1389). نظریه انتقادی تعلیم و تربیت: نقد برنامه درسی مدرنیته و سرمایه‌داری متأخر. تهران: دانش پژوه - قادری، مصطفی وکرم کار، سودا. (1393). برنامه درسی و فرهنگ؛ رویارویی‌ها و به هم آوری ها. تهران: آوای نور - قاسمی، یارمحمد. (1395). پی جویی خاستگاه‌های ستیز اجتماعی. مجموعه مقالات همایش ملی اخلاق مهار جنگ، اخلاق صلح، اخلاق عفو و دوستی، 21 و 22 اردیبهشت‌ماه 1395، شیراز - قربان نژاد، ناهید و عبدلی سلطان احمدی، جواد. (1392). بررسی جایگاه نمادهای آموزش چند فرهنگی در کتاب‌های درسی بخوانیم پایه چهار و ششم ابتدایی در سال تحصیلی 91-92. همایش ملی آموزش‌وپرورش چند فرهنگی، 2 اسفندماه 1392، ارومیه - کهنه پوشی، سید مصلح و کهنه پوشی، سید حامد. (1388). تحلیل محتوای مفهوم هویت کتاب‌های درسی جامعه‌شناسی 1 و 2(رشته‌ی ادبیات و علوم انسانی دوره‌ی متوسطه). فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 4(13 و 14)، 125-140 - گرامشی، آنتونیو. (1971). دولت و جامعه مدنی (ترجمه عباس میلانی). (1383). تهران: اختران - گوتک، جرالد آل. (1997). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی. (ترجمه محمدجعفر پاک‌سرشت). (1389). تهران: سمت - محرابی، علیرضا و یونسی، علی. (1387). تنوع قومی و انسجام ملی در ایران؛ فرصت‌ها، چالش و راهبردها. مجله مطالعات میان فرهنگی، 3(7)، 41-70 - مکرونی، گلاله و بلندهمتان، کیوان. (1393). آموزش چند فرهنگی در کتاب‌های درسی دورهٔ ابتدایی. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6(21)، 73-92 - مهرمحمدی، محمود. (1393). فرهنگ‌های برنامه درسی (نظریه‌ها). تهران: سمت - میلنر، آندرو و براویت، جف. (2002). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر (ترجمه جمال محمدی). (1385). تهران: ققنوس - نوربخش، یونس. (1387). فرهنگ و قومیت مدلی برای ارتباطات فرهنگی در ایران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 1(4)، 67-78 - نیک نفس، سعید و علی‌آبادی، خدیجه. (1392). نقش تحلیل محتوا در فرایند آموزش و طراحی کتاب‌های درسی. مجله جهانی رسانه، 8(2)، 124-150 - نیک‌نام، زهرا؛ مهرمحمدی، محمود؛ فاضلی، نعمت‌الله و فردانش، هاشم. (1390). آموزش علوم تجربی و فرهنگ: تبیین انسان‌شناختی یادگیری علوم تجربی. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 5، (20)، 8-36 - وفایی، رضا و سبحانی نژاد، مهدی. (1394). مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی و تحلیل آن در محتوای کتب درسی. دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، 3(5)، 111-128. - Allan.L (1983), 'A Selective Annotated Bibliography of Multiculturalism'.Social Alternatives, 3(3), 65-72.
- Ameeriar, L. (2008). Downwardly global: multicultural bodies and gendered labor migrations from Karachi to Toronto (Thesis) Stanford University. Department of Anthropology.
- Apple, M. (2004). Ideology and Curriculum. New York andLondon, RoutledgeFlamer.
- Arellano, J. (2011). The Use of Multicultural Literature in Elementary Classrooms: Teaching Acceptance and Understanding of Different Races, Ethnicities, and Cultures. A research paper, The Graduate School, University of Wisconsin-Stout.
- Arslan, H. (2009). Educational Policy vs. Culturally Sensitive Programs in Turkish Educationa. International Journal of Progressive Education, 5 (2).
- Banks,J, A. (1993). Multicultural Education: Development, Dimensions, and Challenges. The Phi Delta Kappan. 75(1), 22-28.
- Bloemraad, I. (2007). Unity IN Diversity? Bridging Models of Multiculturalism and Immigrant Integration.Du Bois Review, 4(2), 317-336.
- Christina Abdullah, A. (2009). Multicultural Education in Early Childhood: Issues and Challenges.Journal of International Cooperation in Education, 12 (1), 159 – 175.
- Derrida, G. (1978). Writing and Defference.Chicago, university of Chicago press.
- Feinberg, W. (1996). The Goals of Multicultural Education: A Critical Re-evaluation. Philosophy of education, 182/189.
- Hinton, S. (2011). Ethnic Diversity, National Unity and Multicultural Education in China. US-China Education Review 5,726-739. Earlier title: US-China Education Review, ISSN 1548-6613.
- Howard, T.C. (2010).Why race and culture matter in schools: Closing the achievement gap in America's classrooms. New York, NY: Teachers College Press. C 3: Culture, & Ch. 4: Culturally Responsive Pedagogy.
- Lipscomb, M. (2007)."Drrida Jacques» in Goerge Ritzer(ed) the black well encyclopedia of sociology, Oxford.
- Meira, L. (2010). Mapping Multicultural Education. In The Oxford Handbook of Philosophy of Education, ed. Harvey Siegel, 428-450. Oxford; New York: Oxford University Press.
- Phillips, A. (2007).Multiculturalism without Culture. Princeton University Press.
- Pratom, G.B. (2009). Beyond multiculturalism: views from anthropology. Routledg.
- Şahin, I. (2001). Cultural responsiveness of school curriculum and students’ failure in Turkey. Interchange. Unpublished Manuscript. University of Kocaeli.
- Şahin, I. Gülmez, Y. (2000). Social sources of failure in education; the case in east and southeast Turkey, Social Indicators Research, 49. The Netherlands: Kluver Academic Publishers.
- Sestito. R. (1982). The Politics of Multiculturalism, the Centre for Independent Studies, Sydney, New South Wales (ISBN 0-949769-06-1).
- Smith, D.N. (1996).The social construction of enemies.Jews and the representation of Evil, Sociological Theory, 14 (3):203-240.
- Supriadi, D. (1999). Restructuring the Schoolbook Provision System in Indonesia: Some Recent Initiatives. Education Policy Analysis Archives, 7(7).
- Swartout, Deanna M. (2005).Multicultural education curriculum. Encyclopedia of Children’s Health. Available at: http://www.healthofchildren.com. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,565 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,033 |
||