پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,118,511 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,224,571 |
بررسی نسخه‌های ترجمۀ قسطا بن لوقا از رسالۀ جرّثقیل هرون اسکندرانی | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 51، شماره 1، شهریور 1397، صفحه 117-140 اصل مقاله (854.54 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2019.261568.653911 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدجواد ناطق* 1؛ مصطفی کریمی2 | ||
| 1استاد دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2کارشناس ارشد تاریخ علم | ||
| چکیده | ||
| ترجمۀ عربی رسالۀ جرثقیل هرون به قلم قسطا بن لوقا، در غیاب اصل یونانی آن، از مهم‌ترین متونِ مکانیک بر جای مانده در تمدن اسلامی است. پیش از این، تصور می‌شد که نسخه‌های موجود از این ترجمه، منحصر به نسخه‌های کتابخانه‌های لیدن، بریتانیا و منچستر است. نویسندگان این مقاله در تفحص گسترده خود ضمن یافتن شماری نسخۀ جرثقیل به فارسی در کتابخانه‌های مختلف ایران، به چند نسخه از ترجمۀ عربی رسالۀ جرثقیل هرون نیز دست یافتند که در تکمیل کارهای خاورشناسانی مانند کارادوو، نیکز و اسمیت بسیار حایز اهمیت است. نسخه‌های فارسی جرثقیل که کتابت آنها تا سدۀ 13ق در ایران ادامه داشته، ملهم از ترجمۀ قسطا بوده است. در مقالۀ حاضر کوشیده‌ایم همۀ نسخه‌های قسطا به صورت اجمال، ولی همه جانبه معرفی گردد. به زندگانی هرون نیز به اجمال پرداخته‌ایم تا به‌ویژه موضوع مبهم تاریخ تألیف رسالۀ جرثقیل روشن شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جرثقیل؛ جراثقال؛ قسطابن‌لوقا؛ هرون اسکندرانی؛ پاپوس؛ بارولکوز؛ وینچ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Investigation on the Qusta ibn Luqa's Translation of Heron's Treatise on Crane | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Javad Nategh1؛ Mostafa Karimi2 | ||
| 1Professor ofTarbiat Modares University | ||
| 2MA in History of Science, Tarbiat Modares University | ||
| چکیده [English] | ||
| The Arabic translation of Heron's treatise on crane by Qusta ibn Luqa, in the absence of its Greek original, is among the most important texts on mechanics remained from the Islamic civilization. It was thought hitherto the extant manuscripts of this translation were limited to those available in Leiden, Britania and Manchester libraries. The authors of the present paper have found some manuscripts of the Arabic translation of Heron's treatise in Iran's libraries, in addition to several Persian treatises. These Arabic manuscripts are important for completing the works already undertaken by some orientalists such as Carra de Vaux, Nix and Schmidt. The Persian manuscripts were inspired by Qusta's translation. It is tried in the present paper to present a brief but comprehensive introduction of all of Qusta's manuscripts, in order to provide the necessary background for the future studies. The life of Heron has also been shortly investigated, especially to make the date of the original treatise of crane clear as it has been in a veil of obscurity. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Crane, Qusta ibn Luqa, Heron, Pappus, Baroulkos, Winch | ||
| مراجع | ||
|
حاجی خلیفه، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت، لبنان، دارالکتب العلمیة، 1992 م ـ 1413 ه.. دهخدا، لغت‌نامه، تهران: مؤسسه لغت نامه دهخدا، 1377. دوما, موریس و گروهی از کارشناسان، تاریخ صنعت و اختراع، مترجم عبدالله اردکانی، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1378. سزگین, فؤاد، تاریخ التراث العربی ـ المجلد الخامس، جامعة الملک سعود، 1423ه-2002م. طاش کپری زاده، مفتاح السعادة و مصباح السیادة فی موضوعات العلوم، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1985م ـ 1405ه. قفطی، تاریخ الحکما، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1371. ناطق, محمد جواد، «تاریخچه و انواع چرخ در مکانیک دوره اسلامی»، دانشنامه جهان اسلام، ص 798ـ802، تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامی، 1386. ناطق، محمد جواد، کریمی، مصطفی، «بررسی اصالت نسخه‌های جرثقیل فارسی»، تاریخ علم، دورۀ 12، شمارۀ 1، ص 95ـ113، بهار و تابستان1393. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق بن، الفهرست، مترجم محمدرضا تجدد، تهران، انتشارات اساطیر، 1381. al-Hassan, Ahmad Y. and Donald, R. Hill, Islamic technology, An illustrated history, Cambridge: Cambridge University Press, 1988. British library, Oriental manuscripts, Qatar Digital Library, 2016. Cajori, Florian, A history of mathematics, London, The Macmillan Company, Reprinted by American Mathematical Soc., 1909, Reprinted 1991. Carra de Vaux, Bernard, Les mécaniques ou l’élévateur de Héron de Alexandrie, Paris, Publiées pour la première fois sur la version arabe de Qostâ ibn Lûqâ, et traduites en français, Extrait du Journal Asiatique, Paris, Imprimerie Nationale, 1894. Chondros, Thomas G, "Archimedes life works and machines", Mechanism and Machine Theory, Vol. 45, pp. 1766-1775, 2010. Gow, James, A short history of Greek mathematics, Cambridge, Cambridge University Press, 1884, Reprinted 2010. Hall, Bert S, Les mécaniques, ou l'élévateur des corps lourds. The Arabic text of Qusṭā Ibn Lūqā, Heron of Alexandria, B. Carra de Vaux. Isis 81: 756-757. doi: doi:10.1086/355574, 1990. Keyser, Paul T and Georgia L Irby-Massie, The Greek Tradition and its Many Heirs, Encyclopedia of ancient natural scientists, Routledge, 2008. Liddell, Henry George and Robert Scott, A Greek-English lexicon/revised and augmented with the cooperation of Drisler, New York, Harper & Brothers, 1883. Manchester, John Rylands University Library of and Alphonse Mingana, Catalogue of the Arabic manuscripts in the John Rylands Library, Manchester, Manchester University Press, 1934. Marie, Maximilien, Histoire des sciences mathématiques et physiques, Tomes I-XII, Paris, Gauthier-Villard, 1883-1888. Martin, Thomas-Henri, Recherches sur la vie et les ouvrages d'Héron d'Alexandrie, 1854. Nix, Ludwig Leo Michael and Wilhelm Schmidt, Heronis Alexandrini Opera qvae svpersvnt omnia, Mechanica et Catoprica, Aedibus BG Teubner, 1976. Papadopoulos, Evangelos, Heron of Alexandria (c. 10–85 AD), In Distinguished figures in mechanism and machine science, Ed. Marco Ceccarelli, pp. 217-245, 2007. Pappi, Alexandrini, Collections, Vol3, Berlin, Weidmannas, 1878. Pappi, Alexandrini, Mathematice collectiones, Venice, Apud Franciscum de Franciscis Senensem, 1589. Pappus, d'Alexandrie, La collection mathématique, traduite du grec en français pour la première fois par Paul Ver Eecke, Paris, Desclée de Brouwer, 1933. Rideout, Bronwyn, Pappus reborn: Pappus of Alexandria and the changing face of analysis and synthesis in late antiquity, Master of Arts, History and Philosophy of Science, University of Canterbury, 2008. Sidoli, Nathan," Heron of Alexandria's date", Centaurus, Vol. 53, pp. 55-61, 2011. Svenshon, Helge, Heron of Alexandria and the dome of Hagia Sophia in Istanbul, Proceedings of the Third International Congress on Construction History, pp. 1387-1394, Cottbus, Germany, 2009. van de Velde, Hans, "From Qusā b. Lūqā to Carra de Vaux, on the history of the edition and translation of the barulcus, also called’Mechanic’, by Heron of Alexandria", Journal of Islamic Manuscripts, Vol. 1, pp. 95-100, 2010. Vitrac, Bernard, Héron d'Alexandrie et le corpus métrologique: état des lieux, "Géométrie (s), pratiques d'arpentage et enseignement: quels liens et dans quel contexte?", 1-73, Paris, 2010. Voorhoeve, Petrus, Handlist of Arabic manuscripts, Library of the university of Leiden and other collections in the Netherlands, Bibliotheca Universitatis, 1957. Witkam, Jan Just and Tsjikke Vlasma, Inventory of the oriental manuscripts, Library of the university of Leiden and other collections in the Netherlands, Ter Lugt, 2007. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 616 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 499 |
||