سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,533
تعداد مقالات70,506
تعداد مشاهده مقاله124,125,484
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,233,850
عبداللهی, مهدی. (1398). از وحدت عددی تا وحدت حقۀ حقیقیۀ خداوند متعال. , 16(3), 499-519. doi: 10.22059/jpht.2019.273938.1005637
مهدی عبداللهی. "از وحدت عددی تا وحدت حقۀ حقیقیۀ خداوند متعال". , 16, 3, 1398, 499-519. doi: 10.22059/jpht.2019.273938.1005637
عبداللهی, مهدی. (1398). 'از وحدت عددی تا وحدت حقۀ حقیقیۀ خداوند متعال', , 16(3), pp. 499-519. doi: 10.22059/jpht.2019.273938.1005637
عبداللهی, مهدی. از وحدت عددی تا وحدت حقۀ حقیقیۀ خداوند متعال. , 1398; 16(3): 499-519. doi: 10.22059/jpht.2019.273938.1005637

از وحدت عددی تا وحدت حقۀ حقیقیۀ خداوند متعال

مجله علمی " فلسفه دین "
مقاله 8، دوره 16، شماره 3، مهر 1398، صفحه 499-519    اصل مقاله (418.26 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2019.273938.1005637
نویسنده
مهدی عبداللهی*
استادیار، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران
چکیده
در این مقاله پس از مفهوم‌شناسی وحدت، توحید و اشاره به اقسام واحد، دیدگاه فیلسوفان اسلامی و مفاد متون دینی دربارۀ توحید ذاتی را تبیین خواهیم کرد. همۀ فیلسوفان اسلامی واجب بالذات را منحصر در یک مصداق می‌دانند و معتقدند مصداق دیگری برای واجب‌الوجود ممکن نیست. اما دیدگاه ایشان دربارۀ مصادیق فرضی واجب تطور داشته و از وحدت عددی واجب به وحدت حقۀ حقیقیه رسیده‌اند و به این‌ترتیب به وحدت شخصی عرفانی نزدیک شده‌اند. در روایات اسلامی نیز وحدت عددی خداوند، به‌صراحت نفی شده است. قرآن کریم نیز با توصیف وحدت خداوند متعال به قهاریت، بیان می‌کند که وحدت خداوند متعال به‌گونه‌ای است که مجالی برای فرض غیر باقی نمی‌گذارد.
کلیدواژه‌ها
توحید ذاتی؛ وحدت حقه؛ وحدت شخصی وجود؛ وحدت عددی
عنوان مقاله [English]
From Numerical Unity to the True and Real Unity of the Sublime God
نویسندگان [English]
Mahdi Abdullahi
Assistant Professor, Iran Research Institute of Philosophy (IRIP), Tehran, Iran
چکیده [English]
After clarifying the concept of unity and oneness of God and referring to the different types of the One, the article at hand explicates the viewpoint of Muslim philosophers and the content of religious texts about the unity of the divine essence. All Muslim philosophers consider the necessary being as exclusive to one referent, and believe that no other referent is possible for the necessary being. However, their viewpoint to the theoretical referents of the necessary being has evolved from the numerical unity of the necessary being to the true and real unity. This way, their view has approached the specific definition of unity that exists in mysticism. In the Islamic narrations, too, the numerical unity of God has been openly rejected. By describing the unity of the sublime Allah as His omnipotence, The Noble Qur’ān asserts that the unity of the sublime Allah is in such a way that leaves no space for any other assumption. 
کلیدواژه‌ها [English]
Unity of divine essence, True unity, Numerical unity, Particular unity of being
مراجع
  1. آشتیانی، میرزا مهدی (1372). تعلیقه بر شرح منظومۀ حکمت سبزواری، به اهتمام عبدالجواد فلاطوری و مهدی محقق، چ سوم، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  2. ابن‌سینا، ابوعلی الحسین‌بن علی (1392). التعلیقات، مقدمه، تحقیق و تصحیح سید حسین موسویان، چ اول، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
  3. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1428 ق). الشفاء، الإلهیات، راجعه و قدم له الدکتور إبراهیم مدکور، تحقیق: الأب قنواتی، سعید زاید، الأولی قم: ذوی‌القربی.
  4. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1376). الإلهیات من کتاب الشفاء، تحقیق آیۀ‌الله حسن حسن‌زاده آملی، الأولی، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی.
  5. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1363). المبدأ و المعاد، عبدالله نورانی، ج اول، تهران: انتشارات مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل با همکاری دانشگاه تهران.
  6. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1364). النجاۀ فی الحکمۀ المنطقیۀ و الطبیعیۀ و الإلهیۀ، چ دوم، تهران: المکتبۀ الرضویۀ.
  7. بغدادی، ابوالبرکات (1373). المعتبر، چ دوم، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
  8. الجزائری، السید نعمۀ‌الله (1420 ق). نور الأنوار فی شرح الصحیفۀ السجادیۀ، الأولی، بیروت: دارالمحجۀ البیضاء و دار الرسول الأکرم.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1375). رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، چ اول، قم: مرکز نشر اسراء، بخش چهارم از جلد اول.

10. ـــــــــــــــــــ (1382). رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، چ دوم، قم: مرکز نشر اسراء، بخش دوم از جلد دوم (ج 7).

  1. حسینی طهرانی، سید محمد حسین (1417 ق). توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی، چ دوم، مشهد: انتشارات علامه طباطبایی.

12. الرازی، فخرالدین محمد (1410 ق). المباحث المشرقیۀ فی علم الإلهیات و الطبیعیات، تحقیق محمد المعتصم بالله البغدادی، الأولی، بیروت: دارالکتاب العربی.

  1. زنوزی، ملاعبدالله (1381). لمعات الهیه، مقدمه و تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، چ دوم، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.

14. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1380الف). کتاب التلویحات اللوحیۀ و العرشیۀ، (در مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 1: 1 - 122)، تصحیح و مقدمۀ هنری کربن، چ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

15. ـــــــــــــــــــــــــــــ (1380ب). کتاب المشارع و المطارحات (در مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 1: 193-506)، تصحیح و مقدمۀ هنری کربن، چ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

  1. الشیرازی، قطب‌الدین (1391). شرح حکمۀ الإشراق سهروردی به ‌انضمام تعلیقات صدرالمتألهین، چ اول، تهران: حکمت.
  2. ـــــــــــــــــــــ (1385). درۀ التاج لغرّۀ الدَباج، به‌کوشش و تصحیح سید محمد مشکوۀ، چ اول، تهران: حکمت.
  3. الشیرازی، صدرالدین محمد (1379). تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محمد خواجوی، الثالثۀ، قم: انتشارات بیدار.
  4. ـــــــــــــــــــــــــــ (1410 ق). الحکمۀ المتعالیۀ فی الأسفار العقلیۀ الأربعۀ، جلد 1 – 9، الرابعۀ، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.

20. ـــــــــــــــــــــــــــ (1393). شرح الهدایۀ الأثیریۀ، تصحیح، تحقیق و مقدمه مقصود محمدی، اشراف: سید محمد خامنه‌ای، چ اول، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

21. ـــــــــــــــــــــــــــ (1383). شرح أصول الکافی، تصحیح محمد خواجوی، جلد 3، چ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

22. ــــــــــــــــــــــــــــ (1420 ق). کتاب العرشیۀ، تصحیح و تعلیق فاتن محمد خلیل اللَّبون فؤاد وکار، الأولی، بیروت: مؤسسۀ التاریخ العربی.

23. الصدوق (1423). التوحید، صحّحه و علّق علیه: السید هاشم الحسین الطهرانی، قم، مؤسسۀ النشر الإسلامی التابعۀ لجماعۀ المدرسین بقم المشرّفۀ.

24. العلامۀ الطباطبائی، السید محمدحسین (1420 ق). بدایۀ الحکمۀ، تحقیق و تعلیق: عباسعلی الزارعی السبزواری، السابع عشر، قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی.

  1. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1425 ق). الرسائل التوحیدیۀ، الثالثه، قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی.

26. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1430 ق).المیزان فی تفسیر القرآن، العشرون قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی التابعۀ لجماعۀ المدرسین بقم المشرّفۀ،.

27. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1416 ق). نهایۀ الحکمۀ، الثانی عشر، قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی التابعۀ لجماعۀ المدرسین بقم المشرفۀ.

28. عبودیت، عبدالرسول (1385). درآمدی به نظام حکمت صدرایی، جلد 1، چ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها و مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی (ره).

29. العلامۀ الحلی (1337). ایضاح المقاصد من حکمۀ عین القواعد أو شرح حکمۀ العین، تصحیح سید محمد مشکوۀ و علینقی منزوی، تهران: دانشگاه تهران.

  1. الفارابی، ابونصر (2000). کتاب آراء أهل المدینۀ الفاضلۀ، قدّم له و علّق علیه: البیر نصری نادر، الثانیه، بیروت: دارالمشرق.
  2. اللّوکری، ابوالعباس (1373). بیان الحق بضمان الصدق، مقدمه و تحقیق سید ابراهیم دیباجی، تهران: مؤسسۀ بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی.

32. المدنی الشیرازی، سید علیخان (1435 ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیّد الساجدین، التحقیق السید محسن الحسینی الأمینی، الثامنۀ، قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی التابعۀ لجماعۀ المدرسین بقم المشرفۀ.

33. مصباح یزدی، محمد تقی (1376). شرح نهایۀ الحکمۀ، تحقیق و نگارش عبدالرسول عبودیت، جلد 2، چ اول، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

34. ـــــــــــــــــــــــــــ (1391). شرح الهیات شفا، تحقیق و نگارش محمد باقر ملکیان، جلد 1، چ دوم، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدّس‌سرّه.

  1. مطهری، مرتضی (1378). مجموعه آثار، جلد 16 (سیری در نهج‌البلاغه)، چ دوم، تهران: انتشارات صدرا.

36. میرداماد، محمد باقر (1376). تقویم الإیمان و شرحه کشف الحقائق، شارح سید احمد العاملی، تعلیقات: الملاعلی النوری، حقّقه و قدّم له: علی اوجبی، چ اول، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.

37. ـــــــــــــــــــ (1422 ق). شرح الصحیفۀ الکاملۀ السجادیّۀ، برعایۀ: السید محمود بحرالعلوم المیردامادی، المحقق: السید مهدی الرجائی، الثانیۀ، اصفهان: بهار قلوب.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 538
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 353


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب