پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,958,714 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,631,734 |
آرمانشهر ایرانی- اسلامی از منظر نظامی گنجوی | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 6، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 16، فروردین 1398، صفحه 131-166 اصل مقاله (901.42 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2019.72132 | ||
| نویسندگان | ||
| آیدا کیانفر* 1؛ حمیدرضا صارمی2 | ||
| 1دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| آرمانشهر درک ذهنی تولید شده توسط هر جامعه نسبت به موقعیت خود در تاریخ و فرهنگ محسوب می‌گردد و یکی از موضوعاتی است که در دوره‌های مختلف، گاه به شکل متن ادبی، گاه به معنای نظامی اجتماعی- سیاسی و گاه مکانی غیرممکن و دست نیافتنی و گاه ممکن مطرح شده است، اما ترسیم آن برحسب زمان و مکان جلوه‌ای گوناگون پذیرفته است. در ایران، از زمان باستان تا تمدن اسلامی، این اندیشه از سوی بسیاری متفکرین و اندیشمندان به صورت های متنوع مطرح شده است که تبیین تصویری روشن از آن، می‌تواند نقش بسزایی در تولید مدل آرمانشهر ایرانی- اسلامی و کاربست آن به عنوان سنجه‌ی میزان مطلوبیت شهرهای امروز داشته باشد. در این راستا، در پژوهش حاضر، آرمانشهر در تمدن ایرانی-اسلامی با اتکا بر آرا نظامی گنجوی، مورد واکاوی قرار گرفته است. هدف اصلی تدوین چارچوب مفهومی دیدگاه این شاعر و اندیشمند در ارتباط با مفهوم آرمانشهر با تاکید بر نقش آن در شهرسازی ایرانی-اسلامی بوده است. از این حیث، با بهره‌گیری از روش پژوهش تحلیل محتوی کیفی، به تبیین مفاهیم آرمانشهر نظامی در منظومه‌ی دو گانه اسکندرنامه شامل شرفنامه و اقبالنامه پرداخته شده است. سپس ارتباط میان مفاهیم در مدل مفهومی آرمانشهر ایرانی-اسلامی، با استفاده از تکنیک فراتحلیل بیان گردید. از نتایج کاربست این رهیافت در آثار دیده شده بر‌می‌آید که، آرمانشهر اسلامی- ایرانی، فارغ از ابعاد زمانی-مکانی با مرکزیت انسانِ اوتاد بر مفاهیم حکمت و عدالت استوار است که، به عنوان نمودی ایده‌آل برای شهرهای امروز بر پایه شرایط و زمینه آن‌ها است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "آرمانشهر "؛ "نظامی گنجوی"؛ "آرمانشهر نیکان"؛ " آرمانشهرایرانی- اسلامی"؛ "عدالت" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Iraninan and Islamic's Utopian in Nezami Ganjavi's perspective | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ayda Kianfar1؛ Hamid reza saremi2 | ||
| 1Tarbiat modares university | ||
| 2urban planning, art and architecture faculty, tarbiat modares university, tehran, iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Utopia is a mental understanding generated by each society about its position in history and culture, and is one of the subjects that have been explained in different periods, in the form of literary texts, social-Political system, and impossible and possible place but the drawing of it in terms of time and place is a manifestation of various. In Iran, from ancient times to Islamic civilization, Iranian scholars have presented diverse and different views that provide a clear picture of it, can play a significant role in the production of the model of Islamic-Iranian utopianism and its application as a measure The desirability of today's cities. In this regard, in the present study, utopia in the Islamic-Iranian civilization is based on the views of Nezami Ganjavi, the poet and scholar of the sixth century AH. The main purpose of the compilation of the conceptual framework of this poet's and scholar's views on utopia was to emphasize its role in Iranian-Islamic urbanism. So, using the qualitative content analysis method, the concepts of Nezami’s utopianism have been discussed in the two-fold script of Eskandarnameh including Sharafname and Eghbalname. Then, the relationship between concepts in the conceptual model of the Iranian-Islamic utopian is expressed using the meta-analysis technique. The findings of the research indicate that Islamic-Iranian utopianism, regardless of the temporal dimension, focuses on the concepts of wisdom and justice as an ideal representation for today's cities, redefined with the priority of virtue versus other characteristics of the city. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| "utopia", "Nezami Ganjavi", "Nikan utopia", "Iraninan and Islamic's Utopia", "Justice" | ||
| مراجع | ||
|
منابع
احمد پناهی، محمد (1372)، «مروری در آرمانشهر نظامی گنجوی»، مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی، جلد اول ، دانشگاه تبریز: 129-144.
اصیل، حجت ا...(1371)، «تصویر «کنگ دژ»، آرمان‌شهرنظامی گنجوی»، مجله کلک، فروردین و اردیبهشت، ش 25 و 26 : 47 –
اصیل، حجت ا... (1385)، «داستان شهر زیبایی، روایتی از آرمان‌شهرنظامی گنجوی»، مجله جستارهای شهرسازی، پاییز و زمستان 1385، ش 17 و 18: 118 - 121.
اصیل، حجت الله ( 1381 )، آرمانشهر در اندیشه ایرانی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
افضلی، سید عبدالرئوف؛ لکزایی، نجف (1392)، «آرمانشهر ملاصدرا؛ چیستی، ارکان و ویژگی‌ها»، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم (ع) ، پاییز 1392، ش 63: 61-82.
امین‌زاده، بهناز و نقی‌زاده، محمد (1381)، «آرمانشهر اسلام شهرعدالت»، صفه، پاییز و زمستان1381، ش 35: 21-31.
پاکزاد، جهانشاه (1392)، تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران از آغاز تا سلسلۀ قاجار، تهران: انتشاراتآرمان‌شهر.
حبیبی، سید محسن (1385)، از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن: تفکر و تأثر، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه.
حسینی، مریم (1385)، «آرمانشهر زنان: مقایسه تطبیقی داستان شهر زنان در اسکندرنامه شاهنامه فردوسی و اسکندرنامه نظامی، با اسطوره‌های کهن یونانی و داستان‌های اوتوپیای»، پژوهش زنان: زن در توسعه و سیاست، دوره ی 4، شماره 15، پاییز 1385: 117-132.
حسینی، مریم و دهقانی، سولماز (1394)، «تحلیل فرایند بردیت از نظرگاه یونگ در اسکندرنامه نظامی»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، پاییز 1394، ش 38: 77-98.
خاتمی، احمد و هادیان، مرتضی (1394)، «داد در اندیشۀ سیاسی- اجتماعی حکیم نظامی گنجه‌ای»، مجله مطالعات انتقادی ادبیات فصلنامه، دانشگاه گلستان، سال دوم، بهار 1394، شماره مسلسل پنجم: 54-67.
خرمی، مریمو خانی، مینو (1396)، «تحلیل بازتاب نقاشی در جامعه قرن ششم هجری با نگرش به آثار نظامی گنجوی»، مجله باغ نظر، شهریور 1396، ش 51 : 61 - 70.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1372)، پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد، انتشارات سخن.
شاه سنی، شهرزاد (1377)، «دادپرور دیار، آرمان‌شهرنظامی گنجوی»، مجله کیهان فرهنگی، آذر و دی 1377، ش 148 : 32 - 35.
طغیانی، اسحاق و معینی فرد، زهرا (1387)، «آرمانشهر زنان در خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجه‌ای»، پژوهشنامه ادب غنایی ،پاییز و زمستان 1387، ش 11: 113 - 130.
طغیانی، اسحاق و حاتمی، حافظ(1390)، «رابطه ادبیّات و اخلاق با رویکردی به آثار نظامی گنجه‌ای»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، دوره 3، تابستان 1390، ش 10: 63-
طغیانی، اسحاق و جعفری، سمانه (1388)، «شیرین‌ترین حکمت‌های خسروی (در غنایی‌ترین اثر نظامی- امر خسرو و هاتفی)»، پژوهشنامه ادب غنایی، سال هفتم، پاییز و زمستان 1388، ش 13: 62-
فاضلی، قادر(1381) ، «راه و رسم فرمانروایی در اندیشه نظامی گنجوی»، مجلۀ علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، زمستان 1381، ش 20 : 283 - 300.
فلاحی، کیومرث (1373)، شهر خوبان، «گذری در آرمان‌شهرنظامی گنجوی»، مجله تعاون، دوره جدید، تیر 1373، ش 34 : 22 - 27.
فلاحی، کیومرث (1389)، آرمانشهر ایرانی و راهبردهای آن (جستاری در اندیشه‌های آرمان گرایانه نظامی گنجوی)، مجله: اطلاعات سیاسی - اقتصادی » خرداد و تیر 1389 - ش 273 274: 4 - 23.
علی آبادی، محمد (1382)، «شهر خداوند تصویری از ساختار معنایی آرمانشهر اسلامی»، مدرس هنر، دوره اول، بهار1382، ش 3: 72-91.
علی وحیدی، حمزه (1382)، «علل انحطاط مسلمانان؛ مقایسه دیدگاههای شهید مطهری و شیخ محمد عبده»، معرفت، تابستان 1382، ش 68 : 87-95.
کریمی، پرستو (1391)، «معانی نمادین رنگ‌ها در شعرنظامی گنجوی»، مجله ادبیات و علوم‌انسانی (دانشگاه شهرکر)، پاییز 1391، ش 26 : 155 تا 189.
کرمی، محمد حسین و نوروزی، زینب (1387)، «اندیشه سیاسی ایرانشهری در اسکندرنامه نظامی»، نثر پژوهی ادب فارسی، ش24 (پیاپی21): 175-206.
ممتاز، احمد (1384)، «اندیشه سیاسی ایرانشهری در اسکندرنامه نظامی»، مولوی پژوهی، زمستان 1384، ش 6: 11-42.
منصوریان سرخگریه، حسین (1388)، «نظامی سخنگوی ایران انسانی»، پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، سال اول، ش سوم، پاییز 1388: 153-168.
محرمی، رامین و سروری، اعظم (1392)، «هویت انسان در پنج گنج نظامی گنجوی»، متن‌شناسی ادب فارسی، سال چهل و نهم، دورة جدید، سال پنجم، ش ۱، (پیاپی ۱۷ ) بهار 1394: ۴-۲۹.
ناصری، ناصر و عظیمی، رسول (1389)، «تنوع کنایات عامیانه در لیلی مجنون نظامی»، فصلنامه علمی -پژوهشی زبان و ادب فارسی، سال اول، ش 4، پاییز 1389: 153-167.
نقی‌زاده، محمد (1395)، نظریۀ فضای حیات طیبه؛ شهر آرمانی اسلام، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.
نقی‌زاده، م (1384)، جایگاه طبیعت و محیط زیست در فرهنگ و شهرهای ایرانی، تهران: دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیفات.
نظامی، الیاس‌بن‌یوسف (1316)، شرفنامه حکیم نظامی گنجوی، سخه وحید دستگردی، مطبعه ارمغان،طهران.
نظامی، الیاس بن یوسف(1366)، کلیات خمسه حکیم نظامی گنجه ای، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر.
نظامی، الیاس‌بن‌یوسف( 1393)، اقبالنامه نظامی گنجوی، نسخه وحید دستگردی همراه با حکایات به نثر روان،گردآوری سیده‌زرین‌دخت دانش،ارمغان طوبی.
نظامی، الیاس‌بن‌یوسف( 1394)،خسرو وشیرین نظامی گنجوی، صحیح و تحشیه نسخه صادق نیک پور، انتشارات سوفیا سوشیا، تهران.
هاشمی، سید ابوالقاسم (1382)، زندگی و شرح حال علمی و فکری معلم ثانی ابونصر فارابی، چاپ اول، تهران: انتشارات شریفی.
وافی ثانی، مریم؛ یاحقی، محمد جعفر و شریف اف، خدایی (1395)، «تداوم اندیشه‌های ایرانشهری در مخزن الاسرار»، جستارهای ادبی، بهار 1395، شماره 192: 79-106.
Cunningham, F. (2010), "Triangulating utopia: Benjamin, Lefebvre, Tafuri, City: analysis of urban trends", culture, theory, policy, action, 14(3): 268-277, DOI:10,1080/13604813, 2010, 482268. Geoghegan, V. (2004), "Ideology and utopia", Journal of Political Ideologies, 9, 2: 123-138, DOI: 10,1080/13569310410001691172. Garforth, L. (2009), "No Intentions? Utopian Theory After the Future", Journal for Cultural Research, 13(1): 5-27, DOI: 10.1080/14797580802674787 Hatuka, T., D'Hooghe, A. (2007), "After Postmodernism: "Readdressing the Role of Utopia in Urban Design and Planning", Places, 19(2): 20-27, http://escholarship.org/uc/item/7b3789rv Debele, M. (2016), "The Ethiopian root of Thomas More’s Utopia,International Journal of African Renaissance Studies - Multi-", Inter and Transdisciplinarity, 11(1): 22-33, DOI: 10.1080/18186874, 2016, 1212461 Levitas , R. (2008), “Pragmatism, Utopia and Anti-Utopia”, Critical Horizons, 9(1): 42-59. Levitas , R. (2000), "For Utopia: The (limits of the) Utopian function in late capitalist society", Critical Review of International Social and Political Philosophy, 3(2-3): 25-43. Levitas, R. (2007), "Looking for the blue: The necessity of utopia", Journal of Political Ideologies, 12(3): 289-306, DOI: 10, 1080/13569310701622184. Pinder, D. (2002), "IN Defence of utopian urbanism: imagining cities after ‘End of Utopia", Geografiska Annaler, 84 B(3–4): 229-2. Pinder, D. (2013), "Reconstituting The Possible: Lefebvre", Utopia and the Urban Question, Vol.39: 28-45, DOI:10, 1111/1468-2427, 12083. Sarakemsky, I.(1993) ,"Utopia as political theory", Politikon: South African Journal of Political Studies, 20(2): 111-125, DOI: 10, 1080/02589349308704997. Wright, A.( 2004), "An Ambiguous Utopia", Political Theology, 5(2): 231-238. Fernando, J. and et.al(2018), "Functions of Utopia: How Utopian Thinking Motivates Societal Engagement", Personality and Social Psychology Bulletin: 1 –14, DOI: 10, 1177/0146167217748604. Zuzanek, J. (2016), "Work and leisure in Thomas More’s Utopia", Leisure Studies: 1-10 DOI: 10, 1080/02614367, 2016.1182200. Url1: http://www.jasjoo.com/books/poem/nezami-ganjavi/sharaf-nameh. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,028 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 634 |
||