پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,069 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,677,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,908,634 |
بررسی تعارض یا عدم تعارض آموزۀ خلوت در تصوف با حضور اجتماعی در شریعت اسلامی | ||
| مجله ادیان و عرفان | ||
| مقاله 6، دوره 51، شماره 2، مهر 1397، صفحه 273-290 اصل مقاله (246 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2019.280653.629921 | ||
| نویسنده | ||
| محمود شیخ* | ||
| استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| از آیات، روایات و احکام اسلامی برمیآید که قرآن، پیامبر و صحابه توجه بسیاری به حضور اجتماعی فرد مسلمان داشتهاند و انزوای راهبانه را امری ناپسند میدانستهاند و به همین علت عالمان و فقیهان منتقد تصوف نسبت به این جریان بدبیناند و وجود رفتارهای انزواطلبانۀ پیروان بعضی از طرق و سلاسل، منتقدان تصوف آنان را بر آن داشته که عرفان و معنویت را در تضاد با حساسیتهای اجتماعی بدانند و غفلت عرفا از محیط زندگی خود و اجتماع را موجد بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی و سیاسی تلقی کنند و به همین علت با ترویج رفتارهای عرفانی مخالفت نمایند. این در حالی است که کلمات عرفا در این خصوص نشان میدهد که: (1) آنها آموزههایی دارند که با عزلت مطلق در تعارض است مانند صحبت که بیش و پیش از خلوت بر آن تأکید دارند یا آموزۀ ایثار؛ (2) آنان خلوت و عزلت را مقید به مرتبۀ فرد و مدت زمانی محدود میکنند و این تقیید با انزوای زاهدانه ناسازگار است؛ (3) در ساحت باور و انگیزه آنان جماعت را پلید و متهم نمیدانند، بلکه به خود بدبیناند و انگیزهشان حفظ دیگران است و این با انزوای برآمده از سوءظن به جماعت تفاوت دارد، همچنین مراد آنان از خلوت رسیدن به خلوت قلبی و درونی است، نه جدا شدن از جماعت؛ (4) خلوت در نظر صوفیان در کتاب و سنت سابقه دارد و منافی شریعت نیست و در آداب آن بر نگاهداشت شریعت، بهویژه عبادات جمعی چون نماز جماعت و نماز جمعه، تأکید شده است. علاوه بر اینها حضور متصوفه در عرصههای اجتماعی سیاسی نشانه نادرست بودن مدعای منتقدان تصوف در متهم کردن آن به رهبانیت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصوف؛ حضور اجتماعی؛ خلوت؛ عرفان اسلامی؛ عزلت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Conflict or Confirmity of Solitary Doctrine in Sufism with the Social Participation in the Islamic Shari'a | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahmoud sheikh | ||
| . Assistant Professor, the Department of Comparative Religions and Mysticism, University of Tehran; | ||
| چکیده [English] | ||
| Quranic verses and Narratives of the Prophet and Religious judgments indicate that Islam has paid much attention to the social presence of the Muslim individual, and they consider that the isolation is unnecessary. For this reason, the scholars and jurisprudents, who are critics of Sufism, are suspicious to this Way. The existence of isolationist behaviours in some Sufi classes has led their critics to recognize mysticism and spirituality as contradictory to social sensitivities and the mystic neglect from the environment of their society is considered as the cause of many social and political abnormalities and therefore opposes the promotion of mystical behaviours. This is while the mystic in this regard show that: (1) that are in conflict with absolute omnipresence, such as the conversation that emphasizes more and more before the seclusion, or the doctrine of sacrifice (2) The rest and isolation are bound to the degree of the individual and for a limited time, and this observation is incompatible with ascetic isolation; (3) In the field of beliefs and motives, they do not regard the community as filthy and accused, but they are suspicious of themselves and their motivation is to protect others, and It differs with the isolation from suspicion of the congregation; their goal is also to achieve inner solitary, not separation from the congregation; (4) In the Sufis' view, the solitary has its precedence in the Quran and the tradition and is not opposite of sharia. In their rituals, emphasis is placed on the keeping of the law, especially collective worship, such as prayer and Friday prayers. In addition, the presence of a Sufis in social and political areas is an indication of the falsehood of the claim by the critics of Sufism to accuse it of monasticism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic mysticism, Sufism, solitary, isolation, social presence | ||
| مراجع | ||
|
[1]ابن جوزی، ابوالفرج (1381). تلبیس ابلیس، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم. [2]. ابن عربی، محیی الدین (بیتا). فتوحات المکیه، ج2، بیروت، دار صادر. [3]. اسفراینی، نورالدین عبدالرحمن (1383 هرمان لندت، تهران، دانشگاه مکگیل و مرکز بین المللی گفتگوی تمدنها. [4]. اشرف امامی، علی (1384). «زهد و رهبانیت در عرفا). کاشف الاسرار، به انضمام پاسخ به چند پرسش و رساله در روش سلوک و خلوتنشینی، به اهتمام ن اسلامی»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، شمارۀ 1، صص11-46. [5]. باخرزی، ابوالمفاخر یحیی (1383). اوراد الاحباب و فصوص الآداب، ج دوم: فصوص الآداب، به کوشش ایرج افشار، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم. [6]. الترمذی، ابوعیسی محمد بن عیسی بن سورۀ (1988م). الجمع الصحیح و هو سنن الترمذی، تحقیق کمال یوسف الحوت، بیروت. [7]. توکلی، حاجمحمد (1393). خلوت و عزلت در تصوف در قرن پنجم، ششم و هفتم، استاد راهنما: محمدعلی خالدیان، گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. [8]. جباری، مهدی و طهماسبی، فرهاد (1394). «بررسی آداب صحبت و خلوت در تصوف»، عرفان اسلامی، دورۀ 11، شمارۀ 43، صص185-206. [9]. دولتآبادی، فاطمه (1395). «عزلت عرفانی در روایات»، فصلنامۀ مطالعات عرفان، ادبیات و فلسفه، دورۀ دوم، شمارۀ 2/2، صص43-49. [10]. زروانی، مجتبی (1384). «خلوت در تصوف»، مطالعات عرفانی، سال اول، صص134-147. [11]. زرین کوب، عبدالحسین (1362). ارزش میراث صوفیه، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم. [12]. سراج، ابونصر (1381). اللمع فی التصوف، تصحیح دینولد نیکلسون، ترجمۀ مهدی محبتی، تهران، انتشارات اساطیر. [13]. سلمی، ابوعبدالرحمن (1369). مجموعه آثار، جلد یکم، رسالة فی غلطات الصوفیة، گرداوری نصرالله پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [14]. سهروردی، شهاب الدین عمر (1384). عوارف المعارف، ترجمۀ ابومنصور عبدالمؤمن اصفهانی؛ به اهتمام قاسم انصاری، تهران، علمی و فرهنگی. [15]. شیخ، محمود (1397). مکتب اخلاقی عرفانی نجف، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ چهارم. [16]. صادقی حسنآبادی، مجید و قهرمان دوست، ناهید (1396). «تحلیلی بر حضور اجتماعی عرفا»؛ فصلنامۀ معرفت فرهنگی و اجتماعی؛ سال نهم، شمارۀ اول؛ پیاپی 33، صص 100ـ118. [17]. فتاحی، ذکیه و پازوکی، شهرام (1393). «بررسی خلوت و تحول آن در تصوف»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، سال دهم، شمارۀ 34، صص243ـ280. [18]. قبدیان، عفت (1389). بررسی تطبیقی عزلت و خلوت در عرفان اسلامی و آیین بودیزم. استاد راهنما: فرزاد عباسی، استاد مشاور: پروین دخت‌مشهور؛ نیشابور: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور. [19]. قشیری، ابوالقاسم (1374). رسالۀ قشیریه، ترجمه حسن بن احمد عثمانی، به کوشش بدیعالزمان فروزانفر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم. [20]. کاشانی، عزالدین محمود (1386). مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه. تصحیح سید جلال الدین همایی. اصفهان: نشر هما. [21]. کوچکیان، طاهره و پیامنی، بهناز (1396). «بازکاوی چلهنشینی در ساختار عرفان اسلامی ایرانی»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، سال سیزدهم، شماره 47، صص245ـ283. [22]. محمد بن منور (1381). اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، انتشارات آگه، چاپ پنجم. [23]. مسلم، الامام ابی الحسین مسلم بن الحجاج القشیری النیشابوری (1992م). صحیح مسلم، بیروت، دار احیاء الکتب العربیة. [24]. مصفا، اکرم (1383). «چلّه نشینی و آداب آن»؛ مجلۀ فردوسی، شمارۀ 22 و 23، صص59 تا 61. [25]. نجم رازی، عبدالله بن محمد (1380). مرصاد العباد من مبدأ الی المعاد، تصحیح محمدامین ریاحی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم. [26]. نجم کبری، احمد بن عمر (1388)، نسیم جمال و دیباچه جلال، تصیح فریتس مایر، ترجمۀ قاسم انصاری، تهران، انتشارات طهوری. [27]. نسفی، عزیزالدین (1340). الانسان الکامل، تهران، چاپخانه حیدری. [28]. هجویری، علی بن عثمان (1384). کشف المحجوب، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، تهران، انتشارات سروش، چاپ دوم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 577 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 616 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب