پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,239 |
| تعداد مقالات | 67,857 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,386,973 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,158,005 |
تحلیل ادبی و بلاغی قصیده هائیّۀ منسوب به امام رضا(ع)؛ رهیافتی به آرمانشهر رضوی | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 11، دوره 10، شماره 2، دی 1397، صفحه 167-185 اصل مقاله (1.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.216320.611551 | ||
| نویسندگان | ||
| امید جهان بخت لیلی* 1؛ سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان | ||
| چکیده | ||
| قصیده هائیّه منسوب به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، از جمله مصادیق عینی تعلیم و روشنگری در سطح فردی و اجتماعی است که امام(ع) در آن، هنجارها و ناهنجاریهای اخلاقی و پیامدشان را با زبانی بلیغ و ادبیّاتی نافذ یادآور شده‌اند. مقالۀ حاضر بر آن است تا به روش تحلیل محتوای کیفی، کارکرد سازههای بلاغی و زبانی را در تأثیرگذاری هرچه بیشتر کلام امام رضا(ع) و انتقال بهتر معانی مورد نظر ایشان(ع) در قصیدۀ مزبور تبیین و تحلیل نماید. برآیند پژوهش نشان میدهد امام(ع)، با به کارگیری اسلوب خِطابی و پیریزی زیرساختهای تأثیرگذار بلاغی و ادبی، بر بنیادها و آموزههای تربیتی گرانسنگی تأکید دارند؛ بدین منظور در جای جای قصیده، استفادۀ آگاهانه و خلّاقانه از شگردهای کارآمد بلاغی، موجب زیبایی و جذّابیّت اشعار گردیده و کاربرد فنونی نظیر: تکرار، تلمیح، تمثیل، آشنایی زدایی، ندا، ندبه، مراعات النظیر، مذهب کلامی، استفهام تقریری، ارسال مَثَل، ایضاح بعد از ابهام، حُسن خِتام و غیره به برجسته سازی گمراهیِ ناشی از غرور، طمع ورزی، ستمگری و عدم صیانت زبان نظر دارد، ضمن آن که توجّه مخاطبان را از طریق بیان تصویری مفاهیم انتزاعی و استخدام واژگان عاطفی و انسانی- همراه با ارائه دلایل منطقی- به مرگاندیشی و بیدار کردن وجدانهای خفته معطوف میسازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام رضا(ع)؛ قصیده هائیّه؛ آرمانشهر رضوی؛ تحلیل ادبی و بلاغی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Linguistic and Rhetoric Analysis of Hᾱʿieh Ode Related to Imam Reza (AS), an Approach to Razavi Utopia | ||
| نویسندگان [English] | ||
| omid jahanbakht layli1؛ sayyed esmail Hosayni ajdad2 | ||
| 1Assistant professor,Department of Arabic Language and Literature, university of guilan | ||
| 2Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Guilan | ||
| چکیده [English] | ||
| Hᾱʿieh Ode, relative to Imam Reza, (PBUH) is one of the objective samples of didactics and clarifications- on the personal and social sides- that Imam (PBUH) has reminded us of the moral and immoral norms and their consequences employing a sublime and a literary language and impressive style. This poem, While enjoying the dominance of the spiritual and mystical spirit, contains moral and social messages, for example: Persuading Unity, Surrender to the commandments, Denounced hypocrisy and etc. Aimed at influencing thoughts and emotions in the direction of audiences'awakening, is written in a penetrating language. From the coordinates of this poem in structure and theme, Criticism is the foundation of Arabic rhetoric to highlight and influence the word, As you analyze these elements, Imam reza's nobility can be found on literary sciences. This research aims at analyze and account for the impact of linguistic and rhetoric devices contributing to an increase in the degree of effect of Imam Reza’s (PBUH) discourse, making use of a content analysis regarded as a qualitative method.The result of this research shows that Imam Reza (PBUH), by building rhetoric and literary underlying structures has emphasized the valuable educational bases and teachings in Hᾱʿieh Ode through an address style. In this line, in different places of the Ode, the conscious and novel use of efficient rhetoric techniques has created beauty and attraction in the poems, and the use of devices including repetition, allusion, simile, defamiliarization, vocatives, congeries, lamentation, religious discourse, rhetorical question, quoating proverbs, claridying after ambiguities, proper ending, etc have magnified deviation coming from pride, greed, cruelty and the abusing of the language. In the meantime, by means of pictorial expression of the abstract concepts and making use of emotional and human terms, it tries to attract the mind of the addressees to being aware of death and awakening them of the latent consciences. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imam Reza, Hᾱʿieh Ode, Razavi Utopia, Linguistic and Rhetoric Interpretation | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابن أبی الإصبع، عبدالعظیم، بدیع القرآن، ترجمۀ علی میرلوحی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1368. ابن منظور، جمال‌الدّین، لسان العرب، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1416. اسفندیاری، مصطفی و حسن عبد اللهی و علیرضا نادریان، «محسّنات لفظی در کلام امام رضا و امام سجّاد(ع)»، فرهنگ رضوی، سال سوم، ش 9، صص 152- 125، 1394. اصیل، حجّت‌الله، آرمانشهر در اندیشة ایرانی، تهران، نشر نی، چاپ دوّم، 1381. بشر، کمال محمّد، علم اللّغة العامّ (الأصوات)، قاهرة، دار المعارف، ط7، 1980. بهشتی، سعید و شیرین رشیدی، «اصول تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضا(ع)»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال 21، ش 18، صص67- 51، 1392. تفتازانی، سعدالدین مسعود، مختصر المعانی فی تلخیص المفتاح، قم، مصطفوی، د.ت. ـــــــــــــ ، المطوّل، بی جا، دار الکوخ، 1387. پهلواننژاد، محمّدرضا و مهدی رجبزاده، «تحلیل متنشناسی زیارتنامۀ حضرت امام رضا(ع) بر پایه نظریۀ کنش گفتار»، مطالعات اسلامی- فلسفه و کلام، ش 2، صص54- 37، 1389. جبّاری، محمّدرضا، مکتب حدیثی قم، شناخت و تحلیل مکتب حدیثی قم از آغاز تا قرن پنجم هجری، قم، زائر آستانه مقدّسه، 1384. جرجانی، عبدالقاهر، دلائل الإعجاز فی القرآن، ترجمة سیّدمحمّد رادمنش، مشهد، آستان قدس رضوی، 1368. حرّانی، حسن بن علی بن شعبه، تُحف العقول، قم، انتشارات اسلامی، 1404. حسن، عبّاس، النحو الوافی، تهران، آوند دانش، 1425. حیدری، فاطمه، چشم‌اندازهای آرمانشهر در شعر فارسی، تهران، دانش نگار، 1387. الخطیب القزوینی، محمّد، الإیضاح فی علوم البلاغة، لبنان، دار الکتب العلمیّة، 1424. الخطیب القزوینی، محمّد، الإیضاح فی علوم البلاغة، تحقیق لجنة من أساتذة کلیة اللغة العربیة بالجامع الأزهر، القاهرة، مطبعة السنة المحمدیّة، د.ت. دهخدا، علی‌اکبر، امثال و حکم، تهران، امیرکبیر، چاپ دهم، 1377. رازی، نجم‌الدّین، مرصاد العباد من المبدأ إلی المعاد، به اهتمام محمّدامین ریاحی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم، 1373. رجائی، محمّد خلیل، معالم البلاغة در علم معانی و بیان و بدیع، مرکز نشر دانشگاه شیراز، چاپ چهارم، 1376. رحیمی، مرتضی، «آداب دانش‌اندوزی در سخنان امام رضا(ع)»، فرهنگ رضوی، سال سوم، ش 11، صص162- 133، 1394. شفیعی کدکنی، محمّدرضا، موسیقی شعر، تهران، انتشارات توس، 1358. شمیسا، سیروس، نگاهی تازه به بدیع، تهران، انتشارات فردوس، چاپ دوّم، 1368. شیرازی، احمدامین، آیین بلاغت: شرح مختصر المعانی، قم، فروغ قرآن، چاپ چهارم، 1380. العاکوب، عیسی علی، المفصّل فی علوم البلاغة العربیة (المعانی، البیان، البدیع)، منشورات جامعة حلب، 1421. فاضلی، محمّد، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة هامّة، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1365. فیض کاشانی، محسن، اخلاق حسنه، ترجمۀ محمّد باقر ساعدی، تهران، پیام آزادی، 1369. قلقیلة، عبده عبدالعزیز، البلاغة الإصطلاحیّة، قاهرة، دار الفکر العربی، الطبعة الثانیة، 1412. قنسولی، بهزاد و خلیل قاضیزاده و مجید الهی، «تحلیل گفتمان امام رضا(ع) از منظر برنامۀ هدایت اعصابی – زبانی»، مطالعات ادبی متون اسلامی، سال اول، ش 2، صص104- 91، 1391. قویمی، مهوش، آوا و القا، تهران، انتشارات هرمس، 1383. قیروانی، ابن رشیق، العمدة، بیروت، مکتبة الهلال، 1416. مازندرانی، محمّد هادی بن محمّد صالح، انوار البلاغة، به کوشش محمّدعلی غلامینژاد، تهران، نشر قبله، 1376. المدرّس التبریزی، محمّدعلی، الدرّ الثمین أو دیوان المعصومین(ع)، تقدیم و إشراف آیة الله جعفر السبحانی، قم، مؤسّسة الإمام الصادق(ع)، 1383. مرتضوی، سیّدمحمّد، نهضت کلامی در عصر امام رضا(ع)، مشهد، مؤسّسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، 1375. مصباح یزدی، محمّدتقی، ره توشه، قم، انتشارات آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ ششم، 1391. معرفت، محمّدهادی، جامعة مدنی، قم، نشر التّمهید، 1378. مور، تامس، آرمانشهر، ترجمۀ داریوش آشوری و نادر افشار، تهران، خوارزمی، 1361. منصور میراحمدی و امیر رضائیپناه، «تحلیل گفتمان مناظرهها و مجادلههای حضرت رضا(ع) با دگرهای گفتمانی»، فرهنگ رضوی، سال چهارم، ش 14، صص 96- 75، 1395. نوری طبرسی، میرزاحسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، الطبعة الثالثة، 1411. وحیدیان کامیار، تقی، بدیع از دیدگاه زیبایی شناسی، تهران، انتشارات دوستان، 1379. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 435 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 314 |
||