پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,938,668 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,608,476 |
سازمانیابی شبه‌نظامیان حامی شاه در ایران؛ سازمانهای فداییان شاه (1320ـ1336ش) | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| مقاله 3، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 19، شهریور 1398، صفحه 39-58 اصل مقاله (578.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2019.257600.472984 | ||
| نویسندگان | ||
| میلاد حیدری* 1؛ کریم سلیمانی دهکردی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورة اسلامی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| در دورۀ پهلوی دوم، شبه‌نظامیان حامی شاه تحت‌عنوان «فداییان شاه» در برخی نقاط کشور تشکیل شدند که بهلحاظ شکل‌گیری، عملکرد، تشکیلات و ارتباط با حکومت، با گروه‌های مشابه حامی حکومت مانند اوباش شهری یا پارتیزان‌های موقتی، متفاوت بودند و در برخی حوادث ناشی از جنگ دوم جهانی و کودتای 28 مرداد 1332 از شاه و ارتش حمایت می‌کردند. مسئلۀ اصلی در اینجا مطالعۀ روند سازمانیابی چنین گروه‌های برخوردار از طبیعتی نسبتاً دائمی، در زمینۀ تاریخی و تأثیر عوامل نهادی است. برای دستیابی به یافته‌های توصیفی، به روش پژوهش‌های تاریخی، اطلاعات و داده‌های تاریخی از اسناد نظامی و دولتی، مصاحبه با برخی افراد مرتبط با شبه‌نظامیان و سایر منابع استخراج گردید و از این یافته‌ها برای ارائۀ یک طرح تفسیری استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که چنین سازمان‌هایی در ابتدا به صورت پارتیزان‌های موقتی، در پی جنگ دوم جهانی به تقویت نیروهای دولتی شتافتند و پس از بحران آذربایجان، حکومت به آنان نوعی مشروعیت غیر رسمی بخشید و در دورۀ نخست‌وزیری مصدق، به تحریک ارتش و جناح تندرو، به سازماندهی و تشکیلات دست یافتند و پس از کودتا نیز حکومت از تجربۀ مرامی و تشکیلاتی این سازمان‌ها، به‌عنوان الگویی برای ایجاد یک سازمان شبه‌نظامی فراگیر استفاده کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شبه‌نظامیان؛ فداکاران آذربایجان؛ فداییان شاهنشاهی بندرپهلوی؛ جان‌نثاران رشت؛ فداییان شاه و میهن تهران؛ فداییان شاه جهرم؛ سازمان مقاومت ملی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Organizing of Iran's Shah Militia Supporters; the Fadāiyān-e Shāh Organizations (1941-1957) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Milad Heidari1؛ Karim Soleimany Dehkordi2 | ||
| 1Ph.D. Candidate in History, Shahid Beheshti University | ||
| 2Associated Professor in History, Shahid Beheshti University | ||
| چکیده [English] | ||
| Under the title of “Fadāiyān-e Shāh”, some militia groups were formed in some regions of the country to support the Shah during the reign of Pahlavi II. These groups were different from the other similar groups of government supporters, such as urban thugs or temporary partisans, in terms of formation, function, organization and their relations with the government. The Fadāiyān-e Shāh supported the shah and the army in some of events caused by World War II and the coup of August 19, 1953. The main issue, here, is the study of organizing process of such groups with a relatively permanent nature in terms of history and the impact of institutional factors. To obtain descriptive findings, the historical data has been extracted from military and governmental documents, interviews with some individuals associated with militias and other sources, and they have been used in this study, through a historical method, to provide an interpretative plan. The results show that these organizations had initially tried to strengthen government forces in the form of temporary partisan groups at the beginning of the World War II and afterwards, and the government gave them an informal legitimacy after the crisis in Azerbaijan. They succeeded in achieving an organizational system through the provocation of the army and the radical wing, when Mosaddeqh was serving as Iran's prime minister. After the coup, the government used their ideological and organizational experiences as a model to create a comprehensive militia organization. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Militias, Fadākārān-e Āzarbāyejān, Fadāiyān-e shāhanshāhi-ye Bandar-e Pahlavi, Jān nesārān-e Rasht, Fadāiyān-e Shāh va Mihan-e Tehrān, Fadāiyān-e Shāh-e Jahrom, Sāzmān-e Moqāvemat-e Melli | ||
| مراجع | ||
|
آذرآبادگان، سالهای 1-4، ش 18، 20، 31، 35، 36، 86، 87، 90، 96، 99، 101، 121، 126 و 133، 1328-1332. آذرمرد، سال 4، ش23، مرداد 1331. آتش، سال 1، ش 55، 1325. آریا بخشایش، یحیی، «رشت بین دو کودتا»، مطالعات تاریخی، ش3، تابستان 1383، 54 ـ91. آزموده، حسین، «گفتگو با حسین آزموده»، گردآورنده حبیب لاجوردی، پروژۀ تاریخ شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد1، دانشگاه هاروارد، مرکز مطالعات خاورمیانه، 1984. اختر آذربایجان، سالهای 1-2، ش1، 12 و 93، 1335-1336. اس‍ن‍ادی از احزاب سیاسی در ایران (۱۳۲۰-۱۳۴۰ش)، تهران، وزارت ف‍ره‍ن‍گ و ارش‍اد اسلامی، ۱۳۷۹. اشمیت، کارل، نظریۀ پارتیزان: حاشیه‌ای بر مفهوم امر سیاسی، ترجمۀ طاهر خدیو و مصطفی احمدزاده، تهران، فلات، 1396. اطلاعات، سال 32، ش 9458 و9596، 1336-1337. اطلاعیة سازمان مرکزی حزب خورشید، ش ۹۹۹/۳۳۱۱۷، سازمان اسناد ملی. باقری بسطامی، عادل و کریم سلیمانی، «چگونگی تشکیل جمعیت فداکاران آذربایجان به رهبری محمّد دیهیم و رویکرد آن در قبال دولت ملی دکتر مصدق»، تاریخ اسلام و ایران، دورة جدید، ش22 (پیاپی 112)، تابستان 1393، 29ـ45. بدرمنیر، سال 33، ش 3123، 1327. بیانیۀ کمیته سازمان فداییان شاهنشاهی شهرستان بندر پهلوی، ش16552، مرکز اسناد ریاست جمهوری. تاریخ سیستان، تصحیح ملک‌الشعراء بهار، تهران، پدیده خاور، 1366. تشکیل سازمان دفاع غیرنظامی و سازمان مقاومت ملی، ش 23957/293، سازمان اسناد ملی. تقیزاده، حسن، زندگی طوف‍ان‍ی: خاطرات س‍ی‍ّدح‍س‍ن تقیزاده، بهکوشش ای‍رج اف‍ش‍ار، تهران، علمی، ۱۳۶۸. تهران مصور، سال 5، ش 192، 1325. جمعیت فدائیان شاه، ش 1959/293/98، سازمان اسناد ملی ایران. جم، فریدون، «گفتگو با فریدون جم»، پروژۀ تاریخ شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد نهم، ، دانشگاه هاروارد، مرکز مطالعات خاورمیانه، 1981. خاطرات شعبان جعفری، به کوشش هما سرشار، تهران، ثالث، 1394. داد، سال 11، ش 2747، 1332. دستور جلوگیری از احزاب شاهدوست و فدائیان شاه در کشور، ش 1031/364/97، سازمان اسناد ملی. دیهیم، محمد، خاطرات منتشرنشده، بهکوشش حمید دیهیم، بیتا. دیهیم، حمید (فرزند محمد دیهیم)، مصاحبۀ حضوری (با نویسندۀ مسئول)، تهران، 23/12/1396. رسولی‌پور، مرتضی، «گزارش کامل ششمین نشست بررسی مطبوعات از شهریور 1320 تا بهمن 1357 با حضور دکتر انور خامهای و مرتضی کاشانی»، تاریخ معاصر ایران، سال 11، ش 41، بهار 1386. زاده‌م‍ح‍م‍دی، م‍ج‍ت‍ب‍ی، ل‍وم‍پ‍ن‌ه‍ا در س‍ی‍اس‍ت ع‍ص‍ر پهلوی (۱۳۰۴ - ۱۳۴۲)، تهران، ن‍ش‍ر مرکز، ۱۳۸۵. زهتابی، عبدالله (سردبیر آذرآبادگان/ عضو سازمان فداکاران آذربایجان)، مصاحبۀ حضوری (با نویسندۀ مسئول)، تبریز، 16/08/1397. سپیدرود، سال 21، ش2، 1326. سلیمانی، کریم، «سازمان کوک و جمعیت فداکاران آذربایجان، براساس اسناد نویافتة گارد شاهنشاهی»، مطالعات تاریخ فرهنگی، س2، ش5، پاییز 1389، 115ـ142. سیاسی، علی‌اکبر، یک زندگی سیاسی: خاطرات دکتر علی‌اکبر سیاسی، تهران، ثالث، 1386. شارق، احمد، ق‍س‍م‍ت‍ی از م‍ش‍ک‍لات سیاسی پ‍ن‍ج‍اه سالۀ خ‍ان‍دان ج‍ل‍ی‍ل پهلوی در ایران، بی‌جا، بی‌نا، بیتا. شیپور، دوره 2، ش 8، 1333. طوفان، جلال، کودتای 28 مرداد 1328 و خانه به دوشی‌های من، شیراز، تخت جمشید، 1397. طوفان جنوب، سال 1، ش 24،21 و 25، 1331-1332. ع‍ظی‍م‍ی، ف‍خ‍رال‍دّی‍ن، بحران دم‍وک‍راس‍ی در ایران، ترجمۀ ع‍ب‍دال‍رض‍ا ه‍وش‍ن‍گ م‍ه‍دوی، ب‍ی‍ژن ن‍وذری، تهران، آس‍ی‍م، ۱۳۸۷. ف‍اوس‍ت، ل‍وئ‍ی‍س، ایران و جنگ س‍رد: بحران آذربایجان (۱۳۲۴- ۱۳۲۵)، ترجمۀ ک‍اوه ب‍ی‍ات، تهران، وزارت ام‍ور خ‍ارج‍ه، ۱۳۷3. فرخ، مهدی، خاطرات سیاسی فرخ م‍ع‍ت‍ص‍م‌ال‍س‍ل‍طن‍ه، تهران، جاویدان، بیتا. فداییان شاه، مجموعه اسناد فهرستنشده، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. فرمان، سال 11، ش 503، 1332. ق‍دی‍م‍ی، ذب‍ی‍ح‌ال‍ل‍ه، تاریخ ب‍ی‍س‍ت‌وپ‍ن‍ج سالۀ ارتش شاهنشاهی ایران، تهران، مجلس، بیتا. کسروى، احمد، تاریخ هیجدهسالۀ آذربایجان، تهران، امیرکبیر، 1383. گزارش اوضاع اجتماعی بندر پهلوی، ش3487، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. گزارش فعالیت احزاب سومکا، آریا و فداییان‌شاه، ش94ـ91ـ632، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. گزارش فعالیت سازمان جان‌نثاران، ش 8684/293، سازمان اسناد ملی. گیلانزمین، سال 1، ش1، 1328. گیلانشهر، سال 3، ش81، 1327. مذاکرات مجلس شورای ملی، ۲۰ آذر ۱۳۳۵، نشست ۴۱. مشکاتی، شاهرخ (فرزند سالارمشکات)، مصاحبۀ حضوری (با نویسندۀ مسئول)، تهران، 26/07/1397. مکاتبات سازمان نیروی مقاومت ملی، ش 111919/293، سازمان اسناد ملی ایران. نفیسی، سعید، تاریخ معاصر ایران از چ‍ه‍ارم اس‍ف‍ن‍د م‍اه ۱۲۹۹ تا ب‍ی‍س‍ت و چ‍ه‍ارم ش‍ه‍ری‍ورم‍اه ۱۳۲۰، با مقدمه و فهرست ع‍ل‍ی زری‍ن‌ق‍ل‍م، بی‌جا، فروغی، 1345. هدایت (مخبرالسّلطنه)، مهدیقلى، خاطرات و خطرات، تهران، زوار، 1385. هور، سال 3، ش 2ـ18، مرداد 1324. Bohmelt, T, and Clayton G., “Auxiliary Force Structure: Paramilitary Forces and Pro-Government Militias,” Comparative Political Studies, Vol. 51, Issue 2, 2017.
Carey, S. C., Mitchell, N. J., and Lowe, W., “States, the security sector, and the monopoly of violence: A new database on pro-government militias,” Peace Research, Vol. 50, Issue 2, 2013.
http://www.geocities.ws/cmeshkaty/Page5.htm (accessed Sep 9, 2018).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 810 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 581 |
||