پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,108,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,212,665 |
مبانی نظری امکان بازنگری بنیادین قانون اساسی | ||
| فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران | ||
| مقاله 9، دوره 50، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 139-158 اصل مقاله (452.5 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jplsq.2018.242729.1590 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمدمهدی غمامی1؛ سید حسن حسینی* 2 | ||
| 1استادیار، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 2کارشناسی ارشد، دانشکدۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قانون اساسی نتیجۀ ارادۀ قدرت برتری به نام قوۀ مؤسس است که در رأس سلسله‌مراتب قوانین قرار دارد. ازاین‌رو، لازم است علاوه‌بر پیچیدگی سازوکار بازنگری در قانون اساسی نسبت به قوانین عادی، در زمینۀ مفاد بازنگری نیز الزاماتی مورد توجه قرار گیرد. برخی قوانین اساسی پاره‌ای از موضوعات را از شمول بازنگری ممنوع و استثنا می‌کنند که نگارندگان بازنگری این موارد را «بازنگری بنیادین قانون اساسی» تعبیر می‌کنند. بازنگری بنیادین قانون اساسی عبارت است از بازنگری و تغییر در اصول و مفادی که شاکله و مبانی یک نظام حقوق اساسی را تشکیل می‌دهند. بازنگری بنیادین ناظر بر تغییر در یک‌سری از ارزش‌ها و مبانی بنیادین و اصول فرادستوری در قانون اساسی است. در مقالۀ حاضر در پاسخ به این پرسش که مبانی بازنگری بنیادین قانون اساسی با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ نگارندگان با بهره‌مندی از شیوۀ توصیفی – تحلیلی، به بررسی و تحلیل موضوع پرداخته‌اند و از منظر ایشان، استثنا کردن موضوعاتی از قلمرو بازنگری قانون اساسی قابل انتقاد و خدشه است. به اعتقاد نگارندگان قانونگذار اساسی ایران، در توسعۀ اصول فرادستوری به‌ویژه پایه‌های ایمانی، اهداف جمهوری اسلامی، جمهوری بودن حکومت و برخی دیگر از قیود با پذیرش اینکه اصل نظام حقوقی- سیاسی مبنی‌بر مردم‌سالاری دینی باید مورد احترام و صیانت مقام بازنگری‌کننده باشد، افراط کرده است. دربارۀ مبانی نظری بازنگری بنیادین قانون اساسی دو نظر (احترام به حق تعیین سرنوشت و عدم درج محدودیت و دیگری، در نظر گرفتن محدودیت‌های بازنگری با توجه به محتوای هر نظام حقوقی- سیاسی) قابل طرح است. فرضیۀ نگارندگان مقالۀ حاضر آن است که قانونگذار قانون اساسی بدون افراط در ایجاد چارچوب‌های ساختاری، حق تعیین سرنوشت ملت را محترم بشمارند و اصول کلی مدنظر خویش را ارائه دهند. از جمله امتیازهای این مقاله، تحلیل قیود غیرقابل بازنگری براساس شاخص‌های نظری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصول فرادستوری؛ بازنگری بنیادین؛ روزآمدی؛ قانون اساسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Theoretical Foundations of the Basic Constitutional Review | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Mohammadmahdi Ghammamy1؛ Seyed Hasan Hoseini2 | ||
| 1Assistant Prof., Faculty of Islamic studies and Law, University of Emam Sadiq, Tehran, Iran | ||
| 2M.A. Student, Faculty of Islamic studies and Law, University of Emam Sadiq, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Constitution is the result of the will of the supreme power in the name of the founder, which is at the head of the hierarchy of laws. Hence, the review of the Constitution is often different and more complex than ordinary law. A fundamental review is the change in a number of fundamental values and underlying principles in the Constitution. In the present article, in answer to this question, which is the basics of the fundamental review of the Constitution, especially with emphasis on the Constitution of the Islamic Republic of Iran, the authors have studied and analyzed the subject using the descriptive-analytical research method. From the author’s point of view, excluding some issues from the Constitutional review is critical. According to the writers of the main legislator of Iran, the development of fundamental principles, especially the foundations of faith, the goals of the Islamic Republic, the republicans of the State and some other constraints, by accepting that the principle of the political system based on religious democracy must be respected and safeguarded by the reviewing authority, is extreme. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Fundamental Principles, Fundamental Review, Modernity, Constitution Law | ||
| مراجع | ||
|
1. فارسی و عربی الف) کتاب‌ها 1. ارسطا، محمدجواد (1394). نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، چ چهارم، قم: بوستان کتاب. 2. بارنت، اریک (1386). مقدمه‌ای بر حقوق‌شناسی، ترجمۀ عباسعلی کدخدایی، تهران: میزان. 3. خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفۀ امام (مجموعۀ آثار امام خمینی(ره))، ج 2، 3، 5 و 20، چ اول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 4. صدر، سید محمدباقر (1421ق). الاسلام بقود الحیاه(موسوعه الشهید صدر)، قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر. 5. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلسۀ 51 تا 69- آخر) (1364). ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، ج 2، تهران: چاپخانۀ مجلس شورای اسلامی. 6. طریحی، فخرالدین (1375). مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، چ سوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی. 7. عمید زنجانی، عباسعلی (1384). فقه سیاسی: حقوق‌شناسی و مبانی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 1، تهران: امیرکبیر. 8. غمامی، سید محمدمهدی (1390). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چ اول، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. 9. قاضی شریعت‌پناهی، سید ابوالفضل (1390). بایسته‌های حقوق‌شناسی، چ چهلم، تهران: میزان. 10. قانون اساسی ایالات متحدۀ آمریکا مصوب 1789 و اصلاحیۀ اول آن مصوب 1791 میلادی. 11. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1358 و اصلاح آن مصوب 1368 شمسی. 12. کعبی، عباس (1394). مبانی حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چ اول، تهران: بسیج دانشگاه امام صادق(ع). 13. گرجی، علی‌اکبر (1395). حقوقی‌سازی سیاست، چ دوم، تهران: خرسندی. 14. لاریجانی، محمدجواد (1373). حکومت مباحثی در مشروعیت و کارآمدی، تهران: سروش. 15. لاک، جان (1387). رساله‌ای دربارۀ حکومت، ترجمۀ حمید عضدانلو، تهران: نشر نی. 16. منتسکیو، شارل‌لویی (1370). روح‌القوانین، ج 2، چ نهم، ترجمۀ علی‌اکبر مهتدی، تهران: امیرکبیر. 17. معین، محمد (1388). فرهنگ فارسی، ج 1، چ بیست‌وپنجم، تهران: امیرکبیر. 18. واعظی، احمد (1377). جامعۀ دینی، جامعۀ مدنی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. 19. ویژه، محمدرضا (1394). کلیات حقوق اساسی، چ دوم، تهران: سمت. 20. ______________(1394). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 1، چ سیزدهم، تهران: میزان. 21. نائینی، محمدحسین (1327ق). تنبیه الامه و تنزیه المله، قم: مؤسسۀ احسن الحدیث. 22. یوسفی، حیات‌الله (1389). ساختار حکومت در اسلام، چ اول، تهران: کانون اندیشۀ جوان.
ب) مقالات 23. اخوان کاظمی، بهرام (1382). «کارآمدی در نظام جمهوری اسلامی ایران»، راهبرد، ش 29. 24. ________________(1378). «کلیاتی در باب اجتهاد و شیوه‌های آن»، فصلنامۀ انقلاب اسلامی، سال اول، پیش‌شمارۀ سوم، ص 141-110. 25. خامنه‌ای، سید علی (1372). «پیام آیت‌الله خامنه‌ای به کنگرۀ دایره‌المعارف اسلامی»، کیهان، ش 14983، 14 بهمن. 26. فلدمن، فلیپ ژان (1389). «تفکیک قوا و مشروطه‌گرایی: افسانه و واقعیت یک دکترین و نقدهای آن»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ترجمۀ اسدالله یاوری. 27. قاضی شریعت‌پناهی، سید ابوالفضل (1371). «قانون اساسی؛ سیر مفهوم و منطوق از دید تطبیقی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 28، ص 78-29. 28. هاشمی، سید محمد (1369). «بررسی تطبیقی و موضوعی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، تحقیقات حقوقی، ش 8، ص 228-151. 29. قریشی، فردین (1389). «بحران ناهماهنگی پایدار قوای سه‌گانۀ حاکمیت: مطالعۀ موردی ایران»، فصلنامۀ سیاست، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40، ش 3، ص 316-297. 30. کدخدایی، عباسعلی؛ جواهری طهرانی، محمد (1391). «تفکیک قوا؛ رؤیای تقدیس‌شده»، حکومت اسلامی، سال هفدهم، ش اول، ص 122-99.
2. انگلیسی A) Books 31. Colon-Rios, Joel (2010). “The Legitimacy of the Juridical: Constituent Power, Democracy, and the Limits of Constitutional Reform”, Osgoode Hall Law Journal, Vol. 48, N. 2, Article 1. 32. Jefferson, Edited by Francis D. Cogliano, Wiley-Blackwell, 2012 Macdonald, Forrest(1990), Novus Ordo Seclorum: The Intellectual Origins of the Constitution, Publisher: University Press of Kansas . 33. Patterson (Edwin W.) (1953). Jurisprudence, Men and Ideas of the Law, Brooklyn, The Foundation press, INC. 34. Rebecca L, Brown (1991). Separated Powers and Ordered Liberty, 139 U.PA.LREV. 35. Roznai, Yaniv (2017). Unconstitutional Constitutional Amendments: The Limits of Amendment Powers, Oxford University Press. 36. Thomas W, Merrill (1991). The Constitutional Principle of Separation of Powers, SUP. CT. REV. 37. Weinberger, Ota (2012). Law, Institution and Legal Politics: Fundamental Problems of Legal Theory and Social Philosophy, Springer Science & Business Media.
B) Articles & Reports 38. Elster, Jon (2000). Ulysses Unbound: Studies in Rationality, Precommitment, and Constraints, USA: Cambridge University Press.Laurence Claus (2005), Montesquieu's Mistakes and The True Meaning of Separation, Oxford Journal of Legal studies, Vol. 25, No. 3. 39. Patrick K (2007). muwanguzi: Reconciling Uti Possidetis and Self Determination: The Concept of Interstate Boundary disputes, available at: http://ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1023163. 40. Pozas-Loyo, Andrea and Ríos-Figueroa, Julio(2011), “The Politics of Amendment Processes”, Texas Law Review, vol. 89, p.p: 1807-1833. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,466 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,112 |
||