تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,121,591 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,228,751 |
تحلیلی بر تاریخنگاری و تاریخ نگری قاضی بیضاوی | ||
پژوهش های ایران شناسی | ||
مقاله 9، دوره 9، شماره 1، مرداد 1398، صفحه 157-172 اصل مقاله (468.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2019.73435 | ||
نویسنده | ||
محمد کشاورز بیضایی* | ||
دانشآموختۀ دکترای تاریخ ایران دورۀ اسلامی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
نظام التواریخ اثر موجز قاضی بیضاوی در دورۀ مغولان، با وجود موقعیت مهم زمانی و همچنین مستندات مکرر مورخان بعدی به آن، از سوی مورخان و نویسندگان متأخر چندان مورد توجه نبوده و حتی منجر به ابراز نظرهای دوگانه دربارۀ آن شده است. در این جستار با روشی تحلیلی ـ توصیفی، ویژگیهای معرفت تاریخی قاضی بیضاوی در نظام التواریخ و در عین حال میزان توفیق آن مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که عوامل و ویژگیهایی نظیر اعتقادات کلامی وی به خصوص گرایش به مذهب کلامی اشعری، جایگاه وی به عنوان قاضیالقضات و مفسّر قرآن بر اساس همان نگاه اشعری، منجر به اولویت فقه، کلام و تفسیر بر تاریخ در دستگاه معرفتی و مبادی اندیشهورزانۀ وی شده و دانش تاریخ نتوانسته است حضوری اصیل در نظام فکری وی داشته باشد. با این حال ویژگیهایی در تاریخنگاری بیضاوی وجود دارد که مهمترین آنها را به قرار زیر میتوان برشمرد: تعلق خاطر به گذشتۀ فارس به عنوان زادگاه خویش، باور به امر قدسی در تاریخ، مشیّت باوری، توجّه به تاریخ به مثابۀ ابزاری انتفاعی در خدمت شریعت (خیر دنیا و عقبی)، غلبۀ توصیف بر تحلیل، پاکیزهنویسی و گرایش به زبانی ساده و ایضاحی. | ||
کلیدواژهها | ||
بیضاوی؛ نظام التواریخ؛ معرفت تاریخی؛ تاریخنگاری | ||
عنوان مقاله [English] | ||
An Analysis about Historiography And Historical Perspective of Ghazi Baydawi | ||
نویسندگان [English] | ||
mohammad keshavarz beyzai | ||
Ph.D. Graduate in Iran of History, University of Tabriz | ||
چکیده [English] | ||
Nizam al-Tavarikh, the brief work of Baydawi published during the Mongols period, despite its critical time and citations by the historians’ of its age, has not drawn the attention of contemporary historians and authors. Thus, there are opposite interpretations of this work. Therefore, this research adopts a descriptive-analytic methodology to study the historical knowledge of Baydawi and Nizam al-Tavarikh’s degree of success. The findings of the study demonstrate that factors such as his belief in Ashari theology and his position as chief judge and exegete of the Koran based on Ashari views caused fiqh, theology, and exegesis to have priority over history in his thought. However, his historiography has some important features, such as attachment to Fars as his birthplace, belief in the idea the holy and providence, consideration of history as a profitable tool for the Sharia, and use of simple language. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Baydawi, Nizam al-Tavarikh, Historical, Knowledge, Historiography | ||
مراجع | ||
قرآن کریم استنفورد، مایکل، 1382، درآمدی بر فلسفه تاریخ، ترجمۀ احمد گلمحمدی، تهران، نشر نی. آیینه وند، صادق، 1360، تاریخ در اسلام، چ اول، تهران، وزارت ارشاد اسلامی. الأسنوی، جمالالدین عبدالرحیم،1416 ﻫ .ق/ 1996 م) طبقاتالشافعیه، بیروت، دارالفکر. الذهبی، محمدحسین، 1396- 1976، التفسیر و المفسرون، بیروت، دار الحیاء التراث العربی. براون، ادوارد، 2537، تاریخ ادبی ایران، ترجمه و حواشی از علیاصغر حکمت، ج 3، تهران، امیرکبیر. بلک، جرمی، مکرایلد، دونالد م،1390، مطالعۀ تاریخ، ترجمۀ دکتر محمدتقی ایمان پور، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد. بهار، محمدتقی «ملک الشعرا»، 1337، سبکشناسی، ج سوم، تهران، امیرکبیر. حاج منوچهری، فرامرز، ذیل بیضاوی، دانشنامه جهان اسلام، ج 5، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی. حسنزاده، اسماعیل، 1388، «بینش و روش در تاریخنگاری عتبی»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی تاریخنگری و تاریخنگاری دانشگاه الزهرا (س)، سال نوزدهم، دورۀ جدید، شمارۀ سه، پیاپی 80، پاییز 1388، صص 92- 59. خوانساری، میرمحمد باقر، 1367، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، تهران، چاپ سنگی. رضوان، هادی، 1388، «بررسی آرای کلامی قاضی بیضاوی در تفسیر انوارالتزیل و اسرارالتأویل»، مجلۀ آینۀ معرفت، علمی- پژوهشی، شمارۀ 18، بهار 88، صص 156- 125. ریپکا، پروفسور یان،1364، ادبیات ایران در زمان سلجوقیان و مغولان، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران، گستره. ساوجی، ابوالفضل بن فضلالله، 1338 ق. دانشوران ناصری، شرححال ششصد تن از دانشمندان نامی، قم، موسسۀ مطبوعاتی دارالفکر. صفا، ذبیحالله،1367، تاریخ ادبیات ایران، تلخیص محمد ترابی، ج 2، تهران، فردوس. قاضی بیضاوی، ناصرالدین عبدالله بن عمر،1382، نظام التواریخ، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. ـــــــــــــ،674 ﻫ. ق.، نظام التواریخ، شامل خصوصیات تاریخ ایران از ابتدا تاریخ تا هجوم مغول بخصوص قهستانیان یا ملاحده، به تصحیح و اهتمام بهمن میرزا کریمی، بیجا، شرکت مطبعه فرهومند و اقبال و علمی. ـــــــــــــ، 1982 م، الغایة القصوی، به کوشش علی محیی الدین قره داغی، قاهره. ـــــــــــــ،1418-1998 م، تفسیرالبیضاوی، چ اول، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. قدیمی قیداری، عباس،1392، «درآمدی بر موانع و دشواریهای تاریخنویسی در ایران با تأکید بر عصر قاجار». تاریخ نگری و تاریخنگاری. فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی علوم انسانی، س 21، ش 2، پیاپی 1390، پاییز و زمستان، صص 63- 86. مرتضوی، منوچهر،1341، تحقیق دربارۀ دورۀ ایلخانان ایران، تبریز، شفق. مستوفی، حمدالله،1339، تاریخ گزیده، مقدمۀ عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر. مطهری، مرتضی، 1362، خدمات متقابل اسلام و ایران، قم، دفتر انتشارات اسلامی. مفتخری، حسین،1389، «توصیف، تبیین و تفسیر در تحقیقات تاریخی» نشریۀ اطلاعرسانی و کتابداری، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 146، تیر 1389، ص 2-13. ــــــــــــــ،1391، مبانی علم تاریخ، تهران، سمت. مک کواری، جان،1393، مارتین هایدگر، ترجمۀ محمد سعید حنایی کاشانی، تهران، هرمس. ملویل، چارلز، 1378، «از آدم تا آباقا: برقراری تازه در تاریخ توسط قاضی بیضاوی»، ترجمۀ محمدرضا طهماسبی، مجلۀ آینه میراث، سال ششم، شمارۀ چهاردهم، صص 3- 26. مولکی، مایکل،1376، علم و جامعهشناسی معرفت، ترجمۀ حسین کچویان، تهران، نی. کریمی نیا، مرتضی، ذیل بیضاوی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 13، تهران، مرکز نشر دائرةالمعارف اسلامی. واعظی، احمد، 1380، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران، موسسۀ فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. وصاف، عبدالله بن فضلالله،1383، تاریخ وصاف، تحریر عبدالمحمد آیتی، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. هارتناک، یوستوس،1387، نظریۀ معرفت در فلسفه کانت، ترجمۀ غلامعلی حداد عادل، تهران، هرمس. Kohlberg, E., 1985, “BAYŻĀWĪ, NĀṢER-AL-DĪN” Encyclopadia Iranica, New York: Bibliotheca Persica Press, Vol. IV, pp. 15-17. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 518 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 430 |