سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,501
تعداد مشاهده مقاله124,112,794
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,216,565
وکیلی مقدم, محمد حسین. (1400). مطالعۀ تطبیقی اسقاط شرط بی‌اعتبار در فقه اسلامی و حقوق ایران. , 17(1), 261-281. doi: 10.22059/jorr.2019.285338.1008536
محمد حسین وکیلی مقدم. "مطالعۀ تطبیقی اسقاط شرط بی‌اعتبار در فقه اسلامی و حقوق ایران". , 17, 1, 1400, 261-281. doi: 10.22059/jorr.2019.285338.1008536
وکیلی مقدم, محمد حسین. (1400). 'مطالعۀ تطبیقی اسقاط شرط بی‌اعتبار در فقه اسلامی و حقوق ایران', , 17(1), pp. 261-281. doi: 10.22059/jorr.2019.285338.1008536
وکیلی مقدم, محمد حسین. مطالعۀ تطبیقی اسقاط شرط بی‌اعتبار در فقه اسلامی و حقوق ایران. , 1400; 17(1): 261-281. doi: 10.22059/jorr.2019.285338.1008536

مطالعۀ تطبیقی اسقاط شرط بی‌اعتبار در فقه اسلامی و حقوق ایران

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 11، دوره 17، شماره 1، فروردین 1400، صفحه 261-281    اصل مقاله (601.07 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2019.285338.1008536
نویسنده
محمد حسین وکیلی مقدم*
استادیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران
چکیده
دیدگاه مرسوم، شرط مبطل را موجب بی‌اعتباری مطلق عقد قلمداد می‌کند و هر نوع تصحیح و احیای عقد از طریق اسقاط شرط را غیرممکن می‌داند. در مقابل، رویکرد فقهای متأخر و حقوقدانان پذیرش امکان حذف شرط بی‌اعتبار از عقد است. در این نوشته ضمن مقایسۀ مفهومی اسقاط شرط بی‌اعتبار با نهادهای مشابه، نظریات فقهای مذاهب خمسه پیرامون امکان و آثار اسقاط شرط بی‌اعتبار تحلیل و با ارزیابی ادلۀ موافقان و مخالفان، قوّت و ضعف هر یک تبیین شده است. می‌توان پذیرفت که رویکرد جدید و پذیرفتنی موافقان، بر پایۀ بازنگری در رابطۀ عقد و شرط و به رسمیت شناختن نوعی موجودیت اعتباری برای عقد باطل بنا شده است. با توجه به تعدد قانون‌ها و بالا بودن احتمال استفاده از شروط بی‌اعتبار و با تکیه بر ارتکاز عرفی مبنی بر امکان حذف جزء فاسد از عقد، رویکرد جدید دارای مزایای متعدد عملی است که ادلۀ مطرح‌شده در این مقاله، امکان آن را از نظر علمی نیز توجیه‌پذیر و پذیرفتنی می‌کند. در قانون مدنی ایران نیز در این زمینه منعی وجود ندارد و با توجه به مبانی و اطلاق مواد مرتبط، می‌توان این دیدگاه را با موضع قانون ایران سازگار دانست.
کلیدواژه‌ها
ابقای عقود؛ تصحیح عقد؛ شرط ضمن عقد؛ شرط فاسد؛ شرط مفسد؛ طرح عقد
عنوان مقاله [English]
Relinquish of Invalid Clauses, a Comparative Study of Islamic Jurisprudence and Iranian Law
نویسندگان [English]
Mohammad Hossein Vakili Moqaddam
Assistant Professor, Faculty of Literature and Humanities, Hazrate Ma'sumeh University, Qom, Iran
چکیده [English]
The common view holds that the invalidating clause makes the contract absolutely invalidated which renders impossible any sort of correction and revision of the contract through relinquishing the clause. In contrast, the contemporary jurists and lawyers accept the possibility of the omission of the invalidated clause. While comparing the concept of waiver of invalid clause and the similar concepts, the present article analyzes the views of Five Religious Schools about the possibility and effects of waiver of the invalid clause. It also evaluates the arguments of the pros and cons and explains the strengths and weaknesses of each view. It can be accepted that the new and acceptable approach of the advocates is based on the revision of the relation between the contract and the clause and recognition of a credit entity for the invalid contract. Considering the multiple rules and the high possibility of using unreliable terms and conditions and relying upon the internalization of the possibility of omission of the corrupted part of the contract, the new approach has various practical advantages and the reasons mentioned in this article make it theoretically justifiable and acceptable. There is no legal prohibition in this regard in the Iranian civil law and considering the principles and application of related cases this is compatible with the position of Iranian law.  
کلیدواژه‌ها [English]
Correction of Contract, Clause, Invalid Clause, Invalidating Clause, Retain the Contract, Pattern of Contract
مراجع
  1. السرخسی، محمدبن احمد (1414 ق). المبسوط، جلد 12، بیروت: دارالمعرفه.
  2. العمری، محمدعلی؛ القراله، احمد یاسین (2009). قواعد التصحیح التصرفات فی الفقه الاسلامی، المجله المنار، شمارۀ 15: 248 – 279.
  3. القراله، احمد یاسین (2009). تصحیح التصرفات الفاسده فی الفقه الاسلامی، مجله الشریعه و القانون، شمارۀ 39: 313 - 368.
  4. انصاری، مرتضی (1383). کتاب المکاسب، جلد 3، قم: انتشارات اسماعیلیان.
  5. ایروانی، علی (1379). حاشیه المکاسب، جلد 2، قم: انتشارات نجفی. 
  6. بجنوردی، سید حسن (1419 ق). القواعد الفقیه، جلد 4، قم: نشر الهادی.
  7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1384). مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، تهران: گنج دانش.
  8. ــــــــــــــــــــــ (1386 الف). الفارق، جلد 1، تهران: گنج دانش.
  9. ــــــــــــــــــــــ (1386 ب). الفارق، جلد 3، تهران: گنج دانش.

10. ــــــــــــــــــــــ (1387). تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران: گنج دانش.

11. ــــــــــــــــــــــ (1388). وسیط در ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.

12. حسنی، هاشم معروف (2013). نظریه العقد فی الفقه الجعفری، بیروت: منشورات مکتبه هاشم. 

13. حسینی مراغی، عبدالفتاح (1437 الف). العناوین، جلد 1، قم: مؤسسۀ نشر الاسلامی.

14. ــــــــــــــــــــــ (1437 ب).العناوین، جلد 2، قم: مؤسسة نشر الاسلامی.

15. حلی، حسن‌بن یوسف (1380). تذکره الفقهاء، جلد 10، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).

16. حمود، عبدالعزیز (1987). الموسوعه الفقهیه، ریاض: وزارت الاوقاف و الشئون الاسلامیه. 

  1. خمینی، سید مصطفی (1418 ق). کتاب الخیارات، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  2. خویی، سید ابوالقاسم (1377). مصباح الفقاهه، جلد 5، تقریرات شیخ محمد علی توحیدی، قم: مکتب الداوری.
  3. خویی، سید محمد تقی (1414 ق). الشروط او التزامات التبعیه فی العقود، جلد 1، بیروت: دارالمورخ العربی. 
  4. رشتی، حبیب‌الله (1380). کتاب الاجاره، قم: نشر معروف. 
  5. سبحانی، جعفر (1423 ق). دراسات موجزه فی الخیارات و الشروط و النقد و النسیه و القبض، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
  6. سبزواری، سید عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، جلد 17، قم: مؤسسۀ المنار.
  7. شعاریان، ابراهیم؛ ترابی، ابراهیم (1395). حقوق تعهدات، تهران: شهر دانش.
  8. شهیدی تبریزی، فتاح (1375). هدایه الطالب الی اسرار المکاسب، جلد 3، قم: دارالکتاب.
  9. شهیدی، مهدی (1386). شروط ضمن عقد، تهران: مجد. 
  10. غروی اصفهانی، محمد حسین (1418 ق). حاشیۀ کتاب المکاسب، جلد 5، قم: نشر محقق.
  11. فرخی، سید علی (1439 ق). تحقیق فی القواعد الفقهیه، قم: مؤسسۀ نشر الاسلامی.
  12. کاتوزیان، ناصر (1387). قواعد عمومی قراردادها، جلد 3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  13. کاسانی، علاءالدین (1971 ق). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، جلد 9، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  14. محقق داماد، سید مصطفی (1388). نظریۀ عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.

31. مسلم الجهنی، عبدالله‌بن جابر (2010). علاج الازمه الاقتصادیه من وجهه نظر الاسلام، موسوعه الاقتصاد و التمویل الاسلامی، بیروت: دارالکتب.  

  1. نایینی، محمد حسین (1424 ق). منیه‌الطالب فی شرح المکاسب، جلد 1، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  2. وکیلی مقدم، محمد حسین؛ علوی قزوینی، سید علی (1390). بازنگری در مفاد قرارداد، فقه و حقوق اسلامی، سال اول، شمارۀ اول: 133 - 161.
    1. Al-Garale A. (2009). the Correct of Invalid obligation in Islamic Law, Al-sharia & Law Journal, 39 (2), pp. 313- 368. (in Arabic)
    2. Amri M.A, Al-gharale, A. (2009). Principles of Correct of obligations, Al-menar Journal, 15 (3), pp. 248-279. (in Arabic)
    3. Ansari, M. (2004). Al-Makaseb, Qom: Esmaelian Publishing, (in Persian)
    4. Bojnordi, H. (1997). The Rules of Islamic Jurisprudence, Qom: Al-hadi Publishing. (in Arabic)
    5. Farokhi, A. (2017). A Research on rules of Jurisprudence, Qom: Enteshar Publishing. (in Arabic)
    6. Hamod, A. (1987). Encyclopedia of Islamic Jurispridence, Riyadh: Al-oghaf Publishing. (inArabic)
    7. Hasani, H. (2013). The Theory of Contract in Jafari Jurisprudence, Beirut, Manshorat Publishing, (in Arabic)
    8. Heli, H. (2001). Tazkere-Al-Foghaha, Qom: Al-o-Albeit Publishing. (in Arabic)
    9. Hoseni, A. (2015). Al-Anavin, Qom: Enteshar Publishing. (in Arabic)   

Reference

10. Irvani, A. (2000). Description of Al-Makaseb, Qom: Najafi Publishing. (in Persian)

11. Jafai-Langroudi, M.  (2007). Al-Faregh, Tehran: Gangedanesh Publishing. (in Persian)

12. Jafai-Langroudi, M.  (2009). Al-Vasit of Terminology, Tehran: Gangedanesh Publishing. (in Persian)

13. Jafai-Langroudi, M. (2005). Principles of Legal Reasoning, Tehran: Gangedanesh Publishing. (in Persian)

14. Jafai-Langroudi, M. (2008). The Effect of Will in Civil Law, Tehran: Gangedanesh Publishing. (in Persian)

15. Kasani, A. (1971). Bad-e-Sanaye, Beirut: Dar-al kotob Publishing, (in Arabic)

16. Katuzian, N. (2008). General Principles of Contracts, Tehran: Sahami enteshar Publishing. (in Persian)

17. Khoei, A. (1998). Mesbah-Al- Feghahe, Qom: Al- Davari Publishing. (in Arabic)

18. Khoei, M. (1992). Implied Terms in Contracts, Beirut: Dar-ol-Movarekh Publishing, (in Arabic)

19. Khomeini, M. (1996). Al-Khiarat, Tehran: Institute of Imam Khomeini Publishing. (in Arabic)

20. Mohaghegh Damad, M. (2009). General Theory of terms and obligations in Islamic Law, Tehran: Islamic Sciences Publishing. (in Persian) 

21. Moslem, A. (2010). Therapy of Economic Crisis based on Islamic viewpoint, Beirut: Encyclopedia of Economy. (in Arabic)

22. Naeeni, M. (2002). Monie- al Taleb, Qom: Enteshar Publishing. (in Arabic)

23. Qaravi, M. (1996). Hashie- al Makaseb, Qom: Mohaghegh Publishing. (in Arabic)

24. Rashti. H. (2001). Tenancy, Qom: Marof Publishing. (in Persian)

25. Sabzevari, A. (1991). Mohazab- al ahkan, Qom: Almenar Publishing. (in Arabic)

26. Sarakhsi, M. (1992). Al-Mabsout, Beirut: Dar-o-al Marefe Publishing. (in Arabic)

27. Shahidi, F. (1996). Hedayat-Altaleb, Qom: Dar-alketab, (in Arabic)

28. Shahidi, M. (2007). Implied Terms, Tehran, Majd Publishing, (in Persian)

29. Shoarian, E. Torabi, E. (2016). Obligations Law, Tehran: Shahre-Danesh. (in Persian)

30. Sobhani, J. (2001). Derasat Mojez, Qom: Islamic Law Publishing. (in Arabic)

31. Toronjo, Griffin (2008). Putting the Blue Pencil Down, an Argument for Specificity in Non-Compete Agreements, Nebraska Law Review, 86 (2), pp. 672-707.

32. Vakili, M. Alavi, A. (2011). Revise the Contract, Contemporary legal Studies, 1 (1), pp. 133-161. 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 519
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 511


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب