پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,761 |
| تعداد مقالات | 72,826 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,644,870 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,420,432 |
بازخوانی ادلۀ فقهی حکم دیۀ شخص متولد از زنا (نقد مادۀ 552 ق.م.ا) | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 4، دوره 21، شماره 2، تیر 1404، صفحه 131-143 اصل مقاله (692.4 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2019.278209.1008380 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن پورلطف‌اله* 1؛ احمد مرتاضی2؛ حمید مسجدسرائی3 | ||
| 1گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| 2دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 3دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| چکیده | ||
| اگرچه مطابق نظر مشهور فقها، مقدار دیۀ فرزند نامشروع حاصل از زنا در صورت اظهار اسلام، معادل دیۀ فرزند مشروع و مسلمان دانسته شده، قانونگذار عرفی در مادۀ 552 ق.م.ا مصوب 92 به پیروی از دیدگاه غیرمشهور فقهی، آن را به‌صورت مطلق، برابر با مقدار دیۀ مسلمان دانسته و اظهار اسلام را شرط نمی‌داند. به‌رغم استناد هر دو دیدگاه به اطلاق روایات وارده، بازنگری در ادله و مبانی این حکم، حاکی از این است که به‌دلیل فقدان برخی از شرایط اساسی تحقق اطلاق کلام، این استدلال با اشکال اساسی مواجه است. ضمن اینکه با وجود اعتبار سندی و دلالتی روایات دال بر همسانی دیۀ ولدالزنا و اهل ذمّه، می‌توان گفت که قائل شدن به دیدگاه مخالف، نوعی اجتهاد در مقابل نص محسوب می‌شود و با عنایت به فقدان هرگونه تفصیل در این روایات، دیدگاهی که قانونگذار بدان وجاهت قانونی بخشیده است از مستندات لازم فقهی برخوردار نبوده، بلکه قول صحیح در این زمینه، دیدگاهی است که همسو با مفاد احادیث خاص وارده، به همسانی دیۀ فرزند نامشروع حاصل از زنا و اهل ذمه یعنی هشتصد درهم، حکم می‌نماید و در نتیجه، اصلاح و بازنگری مادۀ مذکور ضروری به‌نظر می‌رسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اظهار اسلام؛ دیۀ والدالزنا؛ فرزند نامشروع؛ مادۀ 552ق.م.ا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Rereading the Jurisprudential Proofs of Blood Money(dieh) for an Illegitimate Child Resulting from Adultery (Criticism of Article 552 of the Islamic Penal Code) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Pourlotaf Elah1؛ Ahmad Mortazi2؛ Hamid Masjid Sarai3 | ||
| 1Department of jurisprudence and Islamic Law, Faculty of Humanities, Semnan University, Semnan, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of jurisprudence and Islamic Law, Faculty of Theology, Tabriz University, Tabriz, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of jurisprudence and Islamic Law, Faculty of Humanities, Semnan University, Semnan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Although prominent jurists have held that the blood money (diyah) for an illegitimate child born of adultery—if the child has professed Islam—is equivalent to that of a legitimate Muslim child, the legislator, in Article 552 of the Islamic Penal Code (2013), has adopted a less popular jurisprudential opinion. According to this view, the diyah of such a child is absolutely equal to that of a Muslim, regardless of whether the child has professed Islam. While both perspectives refer to hadiths as their basis, a review of the arguments and underlying principles reveals significant challenges in applying the hadiths to justify this ruling, particularly due to the absence of essential conditions for their applicability. Furthermore, despite the reliability of the sources and the content of narrations indicating that the diyah of an illegitimate child born of adultery is the same as that of a non-Muslim living under Islamic rule (Ahl al-Dhimmah), the legislator’s position appears to contradict these foundational texts. Given the absence of any differentiation in these narrations, the legislated view lacks sufficient jurisprudential support. The more accurate and well-supported position—based on the relevant hadiths—is that the diyah of an illegitimate child should be equivalent to that of an Ahl al-Dhimmah, which is eight hundred dirhams. Therefore, it seems necessary to revise the aforementioned legal article. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Article 552 of the Islamic Penal Code, blood money(dieh) of an illegitimate child, confession to Islam, illegitimate child, illegitimate child resulting from adultery | ||
| مراجع | ||
|
آخوند خراسانی، محمدکاظم (1409ق). کفایه الاصول. قم: مؤسسۀ آل البیت(ع).
ابن‌ادریس، محمد (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: النشر الاسلامی.
احسایی، محمد بن علی (1405ق). عوالی اللّئالی العزیزیّه. قم: دار سیدالشهداء.
اعتمادی، مصطفی (1387). شرح رسائل. چ دوم، قم: شفق.
تبریزی، شیخ جواد (1428ق). تنقیح مبانی الاحکام. چ اول، قم: دار الصدیقه الشهیده.
حر عاملی، محمد (1409ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسۀ آل البیت (ع).
حسینی روحانی، سیدصادق (1412ق). فقه الصادق (ع). قم: دار الکتاب.
حسینی روحانی، سیدصادق (بی‌تا). منهاج الصالحین. بی‌جا: بی‌نا.
حسینی عاملی، سید جواد (1419ق). مفتاح الکرامه. قم: النشر الاسلامی.
خمینی موسوی، سید روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیله. قم: دارالعلم.
خویی، سید ابوالقاسم (1422ق). مبانی تکمله المنهاج. قم: مؤسسۀ آثار الإمام الخویی(ره).
خوانساری، سید احمد (1405ق). جامع المدارک. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
سبزواری، سید عبدالأعلی (1413ق). مهذّب الاحکام. قم: مؤسسۀ المنار.
شریف مرتضی، علی (1415ق). الانتصار فی انفرادات الامامیه. قم: النشر الاسلامی.
سیوری، فاضل‌مقداد (1404ق). التنقیح الرائع. قم: کتابخانۀ مرعشی(ره).
شهید ثانی، زین‌الدین (1313ق). مسالک الأفهام. قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
شیخ صدوق، محمد بن علی (1415ق). المقنع. قم: مؤسسۀ امام هادی (ع).
------------------ (1413ق). من لایحضره الفقیه. چ دوم، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
------------------ (1418ق). الهدایة فی الاصول و الفروع. قم: مؤسسۀ امام هادی(ع).
صادقی، جواد (1392). قانون مجازات اسلامی. تبریز: آیدین.
طباطبایی، سیدعلی (1409ق). الشرح الصغیر. قم: کتابخانۀ مرعشی(ره).
------------ (1418ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
طباطبایی، سید محمدسعید (1415ق). منهاج الصالحین. چ اول، بیروت: دار الصفوه.
فاضل آبی، حسن (1417ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع. قم: النشر الاسلامی.
مجلسی، محمدباقر (1404ق). مرآه العقول. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
محقق اردبیلی، احمد (1303ق). مجمع الفائده و البرهان، قم: النشر الاسلامی.
محقق حلّی، جعفر (1418ق). المختصر النافع فی فقه الامیه. قم: المطبوعات الدینیّه.
مدنی کاشانی، آقارضا (1408ق). کتاب دیات. چ اول، قم: النشر الاسلامی.
مظفر، محمدرضا (1375). اصول الفقه. چ پنجم، قم: مؤسسۀ اسماعلیان.
نجاشی، احمد بن علی (1407ق). رجال النجاشی. قم: النشر الاسلامی.
نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,018 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب