پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,503 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,121,274 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,228,069 |
پیشینۀ تاریخی و تحلیلیِ بحث دربارۀ انواع ادبی تا پایان قرن هفتم | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 2، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1398، صفحه 21-40 اصل مقاله (625.7 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2018.257299.1173 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا ترکی* 1؛ آسیه فرحی یزدی2؛ روح الله هادی1 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله پیشینۀ نظری «انوا ع شعر» در آراء قدما تا قرن هفتم با سیر تاریخی تحلیل و بررسی شده است. ضرورت طرح موضوع از آنجا شکل گرفت که ملاحظه شد باوجود گستردگی بحث و نظر دربارة تقسیم‌بندی و تعریف انواع شعر در مطالعات معاصر، آنچه در این حوزه مغفول مانده است، پاسخ به این پرسش است که آیا در نظریۀ ادبی قدما تعریف و دسته‌بندی روشنی از انواع شعر وجود داشته است و اگر پاسخ آری است، مبنای تقسیم‌بندی پیشینیان از انواع شعر چه بوده است. وجود عباراتی در ابیات خاقانی که بهصراحت از ده شیوۀ شاعری نام میبرد، این نظریّه را قوّت میبخشد که در مباحث نظری قدما تعریف و طبقهبندی روشنی از انواع شعر وجود داشته است.بدینمنظور آراء قدما تحت چهار عنوان فیلسوفان و منطقیان، ادیبان و بلاغیان عرب، آثار نقد ادبی و بلاغی فارسی و شاعران بررسی شد و این نتیجه بهدستآمد که مبحث انواع ادبی (به‌طور خاص شعر) میان قدما و بهویژه عرب‌ها، مبحثی کاملاً شناخته شده بود و در آثار نقد ادبی و بلاغی آنان، فصل یا دستکم عنوانی به آن اختصاص داده می‌شد.در حوزۀ ادب فارسی، مباحث نظریّۀ انواع شعر بسیار متأخرتر از ادیبان عرب و کاملاً متأثر از آنان است؛ باوجوداین، جریان ناپیدایی از تحوّل نظریّۀ انواع شعر و تقسیم‌بندی آن در دوره‌های مختلف، در لابه‌لای ابیات شاعران قابل ردیابی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کارکرد؛ کتب نقد ادبی و بلاغی؛ شاعران؛ اغراض شعر؛ انواع ادبی؛ انواع شعر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Chronological and Analytical History of Discourse on Literary Genres up to the End of the Seventh Century | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohamadreza torki1؛ Asiyeh Farahi Yazdi2؛ Roohollah Hadi1 | ||
| 1Associate Professor in Persian Language and literature, University of Tehran | ||
| 2Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| In this paper the theoretical history of “types of poetry,” as defined in ancient times up the seventh century, has been chronologically analyzed. The study was necessitated upon noticing that despite the wide extent of discussion about categorization and definition of types of poetry in contemporary studies, the question of whether there was a clear definition and categorization of types of poetry in ancient literary theories remains unanswered; and if the answer is yes, what was the basis for categorization of types of poetry? The existence of phrases in Khaqani’s verses that explicitly refer to ten types of poetry reinforces the hypothesis that ancient literary theories clearly defined and categorized types of poetry. So, under the four titles of philosophers and logicians, Arab literary scholars and rhetoricians, Persian works of literary and rhetorical criticism, and poets, ancient theories are studied and it is concluded that literary genres—particularly poetry—was a well-known subject among the ancients and especially Arabs, and in their works of literary and rhetorical criticism, a chapter or at least a title was devoted to it. In Persian literature, the theory of types of poetry is much more recent than the Arabic theory and is entirely influenced by it. Nevertheless, an evolution of the theory of types of poetry can be detected in Persian poetry. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Function, Literary Criticism, Rhetorical Criticism, Poets, Poetry Intention, Literary Genres, Types of Poetry | ||
| مراجع | ||
|
آدمیت، فریدون ( 1357)، اندیشه‌های میرزاآقاخان کرمانی، تهران، پیام. آیدنلو، سجاد (1394)، شاخ سرو سایه‌فکن (برگزیده داستان‌های شاهنامه)، تهران، سمت. ـــــــــــــ (1363)، مقدّمه الشعر و الشعرا ، ترجمة آ-آذرنوش، تهران، امیرکبیر. الاصفهانی، حمزه (2009)، الامثال الصادرة عن بیوت الشعر، تحقیق احمد بن محمّد الضُبیب، دارالمدار الاسلامی. انوری، علی بن محمّد (1376)، دیوان، جلد دوم: مقطعات، غزلیات، رباعیات، به اهتمام محمّدتقی مدرس رضوی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی. بدوی، طبانه (1969)، دراسات فی نقدالادب العربی، بیروت، دارالثقافة. بهار، محمّدتقی (1385)، سبک‌شناسی، به کوشش ابوطالب میرعابدینی، تهران، توس. خاقانی، افضلالدین بدیل (1391)، دیوان، به کوشش ضیاءالدین سجادی، تهران، زوّار. خفاجی، محمّد عبدالمنعم (1992)، الآداب العربیه فی العصر العباسی الاول، بیروت، دارالجیل. الدینوری، ابن‌قتیبه (1421) الشعر و الشعرا، تصحیح مفید قمیمه و محمّدامین الضنایی، بیروت، دارالکتب العلمیة. رازی، شمس قیس (1387)، المعجم فیمعاییر اشعارالعجم، تصحیح محمّد قزوینی، با کوشش مدرس رضوی، تهران، زوّار. رازی قزوینی، عبدالجلیل (1391)، بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض معروف به نقض، تصحیح محدث الارموی، قم، دارالحدیث. ریاحی، محمّدامین (1375)، کسایی مروزی؛ زندگی اندیشه و شعر او، تهران، علمی. زرقانی، سیّدمهدی و محمّدحسین حسن‌زادۀ نیری (1393)، ترجمةرساله‌هایشعریفیلسوفان مسلمان، تهران، سخن. ـــــــــــــ و محمودرضا قربان صباغ (1395)، نظریۀ ژانر (نوع ادبی)، تهران، هرمس. زرّین‌کوب، عبدالحسین (1383)، آشنایی با نقد ادبی، تهران، سخن. ـــــــــــــ (1392)، ارسطو و فن شعر، تهران، امیرکبیر. سعدی، مشرفالدین (1375)، کلیّات، تصحیح تعلیقات به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، ناهید. سلّوم، د. داود (1981) مقالات فی تاریخ النقد العربی، بغداد، دارالرشید. سنایی غزنوی، ابوالمجد (1382)،حدیقة‌الحقیقة و شریعة‌الطریقة، تصحیح مریم حسینی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. ـــــــــــــ (1388)، دیوان، به اهتمام مدرس رضوی، تهران، سنایی. شفیعیکدکنی، محمّدرضا (1383)، تازیانه‌های سلوک، آگاه. ـــــــــــــ (1352)، «انواع ادبی و شعر فارسی»، خرد و کوشش، ش11 و 12، 96-119. شمیسا، سیروس (1389)، انواع ادبی، تهران، میترا. ضیف، شوقی (1364)، تاریخ ادبی عرب (العصر الجاهلی)، ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیرکبیر. ـــــــــــــ (1362)، نقد ادبی، ترجمة لمیعه ضمیری، تهران، امیرکبیر. ـــــــــــــ (1390)، تاریخ و تطوّر علوم بلاغت، ترجمة محمّدرضا ترکی، تهران، سمت. طوسی، خواجه نصیرالدین (1326)، اساس‌الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران، دانشگاه تهران. علوی، ابن‌طباطبا (1982)، عیارالشعر، شرح و تحقیق عباس عبدالساتر و نعیم زرزور، بیروت، بینا. عنصرالمعالی، کیکاووس ( 1378)، قابوسنامه، به اهتمام غلامحسین یوسفی، تهران، علمی و فرهنگی. فروزانفر، بدیعالزمان (1380)، سخن و سخنوران، تهران، خوارزمی. قدامة بن جعفر ( 1384)، نقدالشعر، تصحیح بوریس بونیباکر، ترجمة ابوالقاسم سری، آبادان، پرسش. ـــــــــــــ (1302) نقدالشعر، قسطنطنیه، بینا. قیروانی، ابن‌رشیق (1955)، العمدة فی محاسن الشعر وآدابه و نقده، تعلیق و حواشی محمّدمحیی‌الدین عبدالحمید، مصر، بینا. گرگانی، فخرالدین (1337)، ویس و رامین، به اهتمام محمّدجعفر محجوب، تهران، اندیشه. المرزبانی، ابوعبدالله محمّد (1965)، الموشّح، تحقیق علی محمّد البجاوی، مصر، دارنهضة. منوچهری دامغانی(1394)، دیوان شعر، به کوشش محمّد دبیرسیاقی، زوار. ناصرخسرو قبادیانی (1386)، دیوان، تصحیح نصرالله تقوی، با مقدمۀ سیدحسن تقی‌زاده، تهران، اساطیر. نظامی گنجوی، ابومحمّد الیاس (1393الف)، هفت‌پیکر، تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، قطره. ـــــــــــــ (1393ب)، خسرو و شیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، قطره. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 711 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 911 |
||