پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,992,486 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,661,391 |
فلک علاء تبریزی و سه متن آموزشی کهن دانش استیفا | ||
| تاریخ علم | ||
| مقاله 3، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 26، شهریور 1398، صفحه 91-115 اصل مقاله (904.29 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2019.249309.371431 | ||
| نویسنده | ||
| نفیسه ایرانی* | ||
| دانش آموخته دکتری ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، پژوهشگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی | ||
| چکیده | ||
| عبداللّه بن علی بن محمد تبریزی مشهور به فلک علاء تبریزی از نویسندگان اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. وی سه متن آموزشی در صناعت ترسل و استیفا تألیف کرده که با نام‌های قانون‌السعادة، لطایف شرفی و سعادت‌نامه در فهرست نسخه‌های خطی معرفی شده‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت این سه اثر قرار گرفتن آنها در شمار کهن‌ترین متون آموزشی استیفای زبان فارسی است که تاکنون شناخته شده‌اند و متأسفانه هیچ چاپ علمی و انتقادی از آنها منتشر نشده است. در این پژوهش کوشش شده است، ضمن ارا‌ئهٔ شرح مستندی از احوال فلک علاء تبریزی، از لابه‌لای آثار او، به تحلیل و بررسی وجوه امتیاز و اهمیتشان در دانش استیفا پرداخته شود. همچنین با مقایسۀ این سه اثر به ضرورت مراجعه به هر سه متن در تصحیح هر یک از آنها و همچنین در پژوهش‌های لغوی پیرامون اصطلاحات مندرج در این آثار پرداخته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استیفا؛ سعادت‌نامه؛ فلک علاء تبریزی؛ قانون‌السعادة؛ لطایف شرفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| “Falak ʿAlā Tabrīzī” and Three Ancient Educational Texts about Art of Accountancy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| nafise irani | ||
| Graduated from Persian language and literature from Kharazmi University،scholar of the Persian Language and Literature Academy | ||
| چکیده [English] | ||
| ʿAbdullāh ibn ʿAlī ibn Muḥammad Tabrīzī known as “Falak ʿAlā Tabrīzī”, the author of the late 7th and early 8th AH, had three educational books on Letter Writing and Accountancy (Istīfā) named Laṭāʾif Sharafī, Saʿādat-Nāmah and Qānūn al- Saʿādat. These three are of the oldest books on Accountancy (Istīfā) education ever known which unfortunately have not been scientifically and critically published yet. In this article, the biography of the author and the importance of his books in the art of Accountancy (Istīfā) are discussed. As a result, by comparing the books, we find it necessary to refer to all three of them in their critical edition and lexical studies of the terms contained therein. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Falak ʿAlā Tabrīzī, Istīfā, Laṭāʾif Sharafī, Qānūn al- Saʿādat, Saʿādat-Nāmah | ||
| مراجع | ||
|
آقابزرگ تهرانی. (1403ق). الذریعة إلی تصانیف الشیعة. بیروت: دار الأضواء. آل داوود، سید علی. (۱۳۷۷ش). «استیفا». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. به سرپرستی کاظم موسوی بجنوردی، ج8. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص220-224. آملی، شمس‌الدین محمد. (138۹ق). نفائس الفنون فی عرایس العیون. به تصحیح ابوالحسن شعرانی. تهران: انتشارات اسلامیه. ابوجعفر احمد بیهقی. (۱۳۷۵ش). تاج المصادر. به تصحیح هادی عالم‌زاده. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. اقبال آشتیانی، عباس. (۱۳۹۲ش). تاریخ مغول. چاپ دهم. تهران: مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر. انوری، حسن و همکاران. (138۱ش). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن. ایرانی، نفیسه و علی صفری آق‌قلعه. (1395ش). کهن‌ترین فرهنگ‌نامه فارسی دانش استیفا (تصحیح و تحلیل بخش لغات و مصطلحات المرشد فی الحساب). تهران: مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب. ایرانی، نفیسه. (۱۳۹۶ش). بررسی لغات و اصطلاحات دیوانی در متون آموزش استیفای دورۀ مغول و تیموری (با تأکید بر: لطایف شرفی، سعادت‌نامه، قانون‌السعادة و رسالۀ فلکیه)، رساله برای دریافت درجۀ دکتری در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه خوارزمی. ــــــــــــــــ. (۱۳۹۶ش). «در بارهٔ مراعی.» ویژه‌نامهٔ فرهنگ‌نویسی نامهٔ فرهنگستان، ش۱۱، ص 193-204. ــــــــــــــــ.(1396ش). «بررسی و تحلیل اصطلاح برات در متون دانش استیفا.» نشریۀ ادب فارسی، سال 7، شمارۀ 1 (شمارۀ پیاپی: 19)، ص185-203. پطروشفسکی، کارل یان و اسمیت لمبتن. (۱۳۹۴ش). نظام اجتماعی و اقتصادی ایلخانان. ترجمهٔ یعقوب آژند. تهران: نشر گستره. تبریزی، عبداللّه بن علی بن محمد (فلک علاء). سعادت‌نامه. نسخۀ خطی شمارۀ 4190 کتابخانۀ ایاصوفیه. ــــــــــــــــ. (1381ش). لطایف شرفی. در چاپ عکسی سفینۀ تبریز، ص 418-434. ــــــــــــــــ. قانون‌السعادة. نسخهٔ خطی شمارهٔ 2556 کتابخانهٔ برلین. دانش‌پژوه، محمدتقی. (۱۳۶۳ش). فهرست میکروفیلم‌های کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران. تهران: مؤسسهٔ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. صفری آق‌قلعه، علی. (1386ش). «لطایف شرفی و ارتباط آن با نفائس الفنون و منشآت خاقانی.» گزارش میراث، ش 17 و 18، ص 14-17. ــــــــــــــــ. (1392ش). «بررسی کتاب‌شناسانۀ آثار استیفاء در دورۀ اسلامی». پیام بهارستان (ویژه‌نامۀ مالیه و اقتصاد)، ش 1، ص 11-95. عوفی، محمد. (1335ش). لباب الالباب. به تصحیح سعید نفیسی. تهران: کتابخانۀ ابن‌سینا -کتابخانۀ حاج علی علمی. غلام‌حسین افضل‌الملک. (۱۳۶۱ش). افضل التواریخ. به تصحیح منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان. تهران: نشر تاریخ ایران. فروغ اصفهانی، محمدمهدی. (1378ش). فروغستان. به کوشش ایرج افشار. تهران: میراث مکتوب. فرهنگ مصادر اللغة. (۱۳۷۷ش). نویسنده ناشناخته. به تصحیح عزیزاللّه جوینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. قاشانی، ابوالقاسم عبداللّه بن محمد. (1348ش). تاریخ اولجایتو، به تصحیح مهین همبلی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ــــــــــــــــ. (۱۳۴۵ش). عرایس‌الجواهر و نفایس الاطایب. به تصحیح ایرج افشار. تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی. کرامتی، یونس. (۱۳۹۳ش). «تاریخ تحول حساب در ایران». تاریخ جامع ایران، به سرپرستی کاظم موسوی بجنوردی، ج13. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. مستوفی قزوینی، حمداللّه. (۱۳۳۹ش). تاریخ گزیده. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: مؤسسهٔ چاپ و انتشارات امیرکبیر. مازندرانی، عبداللّه بن محمد بن کیا. (1952م). رسالۀ فلکیه در علم سیاقت. به تصحیح والتر هینتس. ویسبادن: انتشارات هیئت مستشرقین در فرهنگستان ماینس. ــــــــــــــــ. رسالۀ فلکیه در علم سیاقت. نسخۀ خطی شمارۀ 6541 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. منزوی، احمد. (۱۳۸۲ش). فهرستوارهٔ کتابهای فارسی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. نامی، قطب‌الدین خسروشاه. حدیقةالحساب. نسخۀ خطی شمارۀ 302 کتابخانهٔ حوزهٔ علمیهٔ امام صادق اردکان. Nabipour, Mirkamal. 1973. Die beiden persischen Leitfäden des Falak Alā-ye Tabrizi über das staatliche Rechnungswesen im 14. Jahrhundert. Gӧttingen.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 368 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 303 |
||