تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,505 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,124,944 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,233,481 |
ساسان پنجم کیست؟ | ||
پژوهش های ایران شناسی | ||
مقاله 6، دوره 9، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 89-104 اصل مقاله (403.27 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2020.292178.752 | ||
نویسنده | ||
فرزانه گشتاسب* | ||
دانشیار پژوهشکدۀ زبانشناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
چکیده | ||
به مدد برخی فرهنگنامهها از فردی به نام ساسان پنجم اطلاع داریم که کتابی به نام دساتیر را، که وحی خداوند بر پیامبری به نام مهآباد بوده است، از «زبان آسمانی» که کسی قادر به فهم آن نبوده به زبان فارسی ترجمه و تفسیر کرده است. تنها شواهدی که ما را به ساسان پنجم میرساند شاهنامه و برخی نوشتههای تاریخیاند و تا جاییکه ما میدانیم از کتابی به نام دساتیر و پیامبری به نام مهآباد و ساسان پنجم در نوشتههای پیش از قرن دهم هجری هیچ نامی نیامده است. بعد از دورهای که نام ساسان پنجم به مدد کتاب دساتیر و نوشتههای مکتب آذرکیوان (940- 1028 ه. ق.) مطرح شد، در فرهنگها و متونی که در شبهقاره نوشته شد، نام ساسان پنجم به عنوان مترجم دساتیر به میان آمد. پردهای از این تصویر را نیر مسعود، نویسنده و پژوهشگر هندی، در نوشتهای به نام «ساسان پنجم» شرح داده است. در این مقاله، نخست به ساسان پنجم به عنوان مفسر دساتیر پرداخته میشود و بعد از آن پیشینۀ تاریخی وی در ادبیات و متون تاریخی پیش از قرن دهم هجری جستجو میشود و سپس بازتاب شخصیت این فرد به عنوان مترجم و مفسر دساتیر در ادبیات چهار قرن اخیر بررسی میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
ساسان پنجم؛ دساتیر؛ آذرکیوان؛ پارسیان هند؛ ادبیات زردشتی؛ شاهنامه | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Who is Sāsān V? | ||
نویسندگان [English] | ||
Goshtasb Farzaneh | ||
Associate Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies | ||
چکیده [English] | ||
We recognize Sāsān V with the help of some lexicons and books. We know that he had translated and interpreted Dasātīr, the book which is God revelation to Mahābād, from a “Heaven Language” which was un-understandable for everyone into Persian. The only evidence, by which we can recognize this Sāsān in the history are Shahname and some historical books. As much as we know, in the books before 10th century AH there is no evidence of Dasātīr and Mahābād and Sāsān V. After revealing the name of Sāsān V in Dasātīr and the other books of Azarkayvani’s school, we confront Sāsān V as the translator of Dasātīr in the lexicons and the other books which was written in India. For example, a view of him is described in the “Sasan-e-Panjum”, by Naiyer Masud, the Indian author and researcher. In this article, Sāsān V as the translator and interpreter of Dasātīr is represented at first, and then his background in the literature and historical books before the 10th century AH is searched and the reflection of this personality in the late 4 centuries is studied. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Sāsān V, Dasātīr, Azarkayvan, Parsis, Zoroastrian Literature, Shahname | ||
مراجع | ||
آئین هوشنگ (مشتمل بر چهار رسالة خویشتاب، زر دستافشار، زندهرود، زورة باستانی)، 1296 ق.، گردآوری مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا، کتابت عبدالحسین کریم فریدنی، به اهتمام میرزا بهرام رستم نصرآبادی. ابن بلخی، 1343، فارسنامه، به کوشش علینقی بهروزی، شیراز، اتحادیة مطبوعاتی فارس. احمدی، حسین و عبدالرسول خیراندیش، 1391، «آذرکیوانیان و تأثیر آنان بر باستانگرایی در تاریخنگاری معاصر ایران»، تاریخ ایران، ش 70/5، 1-31. برهان، محمد حسین بن خلف، 1342، برهان قاطع، 5 ج، به تصحیح محمد معین، تهران، ابن سینا. بناکتی، داود بن محمد، 1348، تاریخ بناکتی، به تصحیح جعفر شعار، تهران، انجمن آثار ملی. بهرام بن فرهاد، 1270 ق.، شارستان چهار چمن، به کوشش سیاوخش بن اورمزدیار یزدانی ایرانی، بمبئی. پورداود، ابراهیم، 1355، «دساتیر»، فرهنگ ایران باستان (تهران، دانشگاه تهران)، 17-51. توکلی طرقی، محمد، 1382، تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران، نشر تاریخ ایران. خویشتاب رک. آیین هوشنگ زر دستافشار رک. آیین هوشنگ دالوند، حمیدرضا، 1392، «میراث فرقة آذرکیوان»، رنج و گنج، ارجنامة دکتر زهره زرشناس، به کوشش ویدا نداف، فرزانه گشتاسب و محمد شکری فومشی (تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، 233- 259. دبستان مذاهب،1362، به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران، طهوری. دساتیر آسمانی، 1888 م.، به کوشش شهریار بن اردشیر و پرویز بن شاه جهان و بهران بن شاویر. بمبئی. دهخدا، علی اکبر، 1377، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران (دورة جدید). رمضاننیا، مهرداد، 2012 م.، «فرهنگ نشر فارسی و مباحث پارسینگاری در شبهقارۀ هند، سدۀ نوزدهم»، ایراننامه، س 27، ش 4، 78- 85. رمضاننیا، مهرداد، 1392، «فرهنگ چاپ و سرهخواهی نویسی فارسی: غالب دهلوی و یکرنگی زبان»، مطالعات تاریخ فرهنگی، س 5، ش 18، 53- 78. سلیمانی، قهرمان، 1393، «دساتیر، زبان پاک و غالب دهلوی»، شبهقاره (ویژهنامة نامۀ فرهنگستان)، س 2، ش 2، 55- 76. عطرفی، علیاکبر و منیژه افروزنده، 1389، «سرهگرایی در تاریخ ادب فارسی»، تاریخ ادبیات، ش 64/3. 161- 188. غالب دهلوی، 1292 ق.، کلیات نثر غالب، کانپور، مطبع منشی نولکشور. فرجاد، محمد علی، 1977 م.، احوال و آثار میرزا اسدالله خان غالب، اسلامآباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. فردوسی، ابوالقاسم، 1386، شاهنامه، به تصحیح جلال خالقی مطلق، 8 ج، تهران، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. فرهنگ دساتیر رک. دساتیر آسمانی مجتبایی، فتحالله، 1369، «آذرکیوان»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 1، 247-259. مجمل التواریخ و القصص، 1378، به تصحیح سیفالدین نجمآبادی و زیگفرید وبر، دومونده- نیکارهوزن. مستوفی، حمدالله، 1339، تاریخ گزیده، به تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر. معین، محمد، 1336، «آذرکیوان و پیروان او»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 39، 25-42. Jones, W., 1824., Discourses Delivered before the Asiatic Society; and Miscellaneous Papers on the Religion, Poetry, Literary, etc. of the Nations of India,London. Masud, Naiyer, 2002, “The fifth Saasaan,” translated by Jane Shum and Muhammad Umar Memon, Journal of Urdu Studies 22, 162-165. Medhora, Dh. J., 1888, The Desatir or Sacred Writings of the Ancient Persian Prophets, together with the Commentary of the Fifth Sasan, Bombay. Modi, J. J., 1932, “A Parsee High Priest (Dastur Azar Kaiwan, 1529-1614 A.D) with his Zoroastrian Disciples in Patna, in the 16th and 17th Century A.C.,” Journal of K.R. Cama Oriental Institute 20, 1-85. Mulla Firoz bin Kaus, 1818, The Desatir or Sacred Writings of the Ancient Persian Prophets, in the Original Tongue together with the Commentary of the Fifth Sasan, Bombay. Sheffield, Daniel J., 2014, “The Language of Heaven in Safavid Iran: Speech and Cosmology in the Thought of Āẕar Kayvān and His Followers,” No Tapping around Philology, A Festschrift in Honor of Wheeler McIntosh Thackston Jr.’s 70th Birthday, ed. by Alireza Korangy and Daniel J. Sheffield, Wiesbaden. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 936 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 493 |