
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,251 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,279,381 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,132,480 |
روششناسی تفسیری ابنبرّجان در «تنبیهالأفهام» | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 8، دوره 52، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 155-173 اصل مقاله (295.47 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2020.286610.669355 | ||
نویسنده | ||
حامد نظرپور* | ||
استادیار ادیان و عرفان، گروه معارف اسلامی، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
یکی از تفاسیر مهم غرب اسلامی، تنبیهالأفهام الی تدبّرالکتابالحکیم و تعرّفالآیات و النبأالعظیم نوشتۀ ابنبرّجان، عارف و مفسر اندلسی در سدۀ ششم هجری است. هدف این مقاله، روششناسی تفسیری ابنبرّجان در این تفسیر است. این پژوهش به روش اسنادی، توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به مباحث روششناسیِ تفسیر قرآن انجام شده است. یافتهها نشان میدهد تفسیر قرآن از دیدگاه ابنبرّجان، کشف معانی ظاهری و باطنی آیات است و لازمۀ این کشف، رشد معنوی و تهذیب نفس مفسر است. تنبیهالأفهام، یک تفسیر ترتیبیِ ناپیوسته و اجتهادی است که از روشهای قرآن به قرآن و مأثور استفاده میکند و دارای گرایشهای عرفانی و کلامیِ اشعری است. ابنبرّجان در تنبیهالأفهام به انواع قرینههای فهم آیات، قرائن پیوستۀ لفظی و غیرلفظی و ناپیوسته، توجه دارد. او در توضیح معنای آیات، از جوامع حدیثی اهلسنت استفاده، نظر سایر مفسران را نقل و نقد و آیاتی از کتابهای عهدین را گزارش می کند. | ||
کلیدواژهها | ||
ابنبرّجان؛ تفسیر قرآن؛ تنبیهالأفهام؛ روش تفسیری | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Ibn Barrajān’s Exegetical Methodology in “Tanbīh al-Afhām” | ||
نویسندگان [English] | ||
Hamed Nazarpour | ||
Assistant Professor of Religions and Mysticism, Department of Islamic Studies, University of Isfahan | ||
چکیده [English] | ||
One of the prominent exegeses of the Islamic West is the book Tanbīh al-Afhām ilā Tadabbur al-Kitāb al-Ḥakīm wa Ta'arruf al-Āyāt wa al-Naba’ al-‘Aẓīm by Ibn Barrajān, the mystic and the Andalusian exegete in the sixth century AH. The purpose of this article is to review Ibn Barrajān’s exegetical methodology in his book. The present article is done on the basis of documentary, descriptive-analytical method and with regard to the methodological issues of Qur’anic exegesis. Findings show that the exegesis of the Qur’an from Ibn Barrajān’s view is the discovery of the exoteric and esoteric meanings of the verses. Such discovery requires spiritual growth and the purification of the exegete’s soul. Tanbīh al-Afhām is a discontinuous sequential (accordance to the revelation order) and Ijtihādī exegesis that uses the methods of the interpretation of the Qur’an by the Qur’an and traditional-base (ma’thūr), containing mystical and Ash’arite theological tendencies. In Tanbīh al-Afhām, Ibn Barrajān focuses on the types of evidences for understanding the verses, the verbal and nonverbal continuous and discontinuous evidences. In explaining the meaning of verses, he quotes from Sunni hadith collections, as well as he brings forth and criticizes other exegete’s opinions and then reports some verses from Testaments. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Ibn Barrajān, Tanbīh al-Afhām, Qur’an Exegesis, Exegetical Method | ||
مراجع | ||
[1]. قرآنکریم. [2]. ابنابّار، محمدبنعبدالله (2008). التکمله لکتابالصله. تصحیح و تعلیق: جلال اسیوطی، جلد 2، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [3]. ابنابیزمنین، محمدبنعبدالله (2003). تفسیر ابنابیزمنین. جلد 1، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [4]. ابنالعربی، ابوبکر محمدبنعبدالله (1408). احکام القرآن. تحقیق: علی محمد بجاوی، جلد1، بیروت، دارالجیل. [5].ابنبرّجان، عبدالسلامبنعبدالرحمن (2016). ایضاح الحکمه بأحکام العبره. تحقیق و مقدمه: جرهارد بورینغ و یوسف کاسویت، لیدن، بریل. [6]. ـــــــــ (2013). تفسیر ابنبرّجان: تنبیه الأفهام الی تدبر الکتاب الحکیم و تعرف الایات و النبا العظیم. مجلدات 1ـ5، تحقیق: احمد فریدالمزیدی، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [7]. ــــــــ (2010). شرح اسماء الله الحسنی. جلد 2، تحقیق و تعلیق: احمد فرید المزیدی، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [8]. ابنجزری، شمسالدین محمد (1429). غایهالنهایه فی طبقاتالقراء. تحقیق: جمالالدین محمد شرف و مجدی فتحی السید، جلد 2، طنطا، دارالصحابه للتراث. [9]. ابنجُزَی، محمدبناحمد (1415). التسهیل لعلومالتنزیل. تصحیح: محمد سالم هاشم، جلد 1، بیروت، دارالکتب العلمیه. [10]. ابنحزم، علیبناحمد (2007)، رسائل ابنحزم اندلسی. تحقیق: احسان عباس، چاپ دوم، جلد 2، بیروت، المؤسسهالعربیه للدراسات و النشر. [11]. ابنخطیب، لسانالدین محمدبنعبدالله (1424). اعمالالاعلام فیمن بویع قبل الاحتلام من ملوک الاسلام و مایتعلق بذلک من الکلام. تحقیق: سید کسروی حسن، جلد 2، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [12]. ابنطرهونی، محمدبنرزق (1426). التفسیر و المفسرون فی غرب افریقیا. بیروت، دارابنالجوزی. [13]. ابنعطیه، عبدالحقبنغالب (1422). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. تحقیق: عبدالسلام عبدالشافی محمد، جلد 1، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [14]. ابوحیان اندلسی، محمدبنیوسف (1420). البحرالمحیط فی التفسیر. تصحیح: صدقی محمد جمیل، جلد 1، بیروت، دارالفکر. [15]. اشعری، ابوالحسن علیبناسماعیل (1955). اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع. تحقیق: حموده غرابه، قاهره، المکتبهالازهریه للتراث. [16]. بابایی، علیاکبر و دیگران (1392). روش شناسی تفسیر قرآن. زیر نظر محمود رجبی، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها. [17]. باقلانی، ابوبکر محمدبنطیب (؟). التمهید فیالرد علیالملحدهالمعطله و الرافضه و الخوارج و المعتزله. تحقیق: محمود محمدالخضیری، (؟)، دارالفکرالعربی. [18]. ذهبی، شمسالدین محمدبناحمد (1414). سیر اعلام النبلاء، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، الطبعهالعاشره، جلد 20، بیروت، مؤسسهالرساله. [19]. طیب حسینی، سیدمحمود و دیگران (1396). تفسیرشناسی؛ مبانی، منابع، قواعد، روشها و گرایشها. قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. [20]. علویمهر، حسین (1381). روشها و گرایشهای تفسیری. قم، نشر اسوه. [21]. عمید زنجانی، عباسعلی (1387). مبانی و روشهای تفسیر قرآن. تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [22]. فرامرز قراملکی، احد (1385). روششناسی مطالعات دینی. ویراست دوم، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی. [23]. قرطبی، محمدبناحمد (1364)، الجامع لاحکامالقرآن. جلد 1، تهران، ناصرخسرو. [24]. القیسی، مکیبنابیطالب (1429). الهدایه الی بلوغ النهایه. جلد 1، شارجه، جامعهالشارقه. [25]. مزیدی، احمدالفرید (1434). «مقدمه التحقیق و الدراسه»؛ تفسیر ابنبرّجان. بیروت، دارالکتبالعلمیه، جلد 1، صص 3ـ41. [26]. مؤدب، رضا (1380). روشهای تفسیر قرآن. قم، دانشگاه قم و انتشارات اشراق. [27]. وصفی، محمدرضا و سیدروحالله شفیعی (1392). «نگرشی روشمند به جایگاه عهدین در تفسیر قرآن با تکیه بر الگوی نشانه شناختی بینامتنیت». دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، سال دهم، شمارة 2، زمستان، شمارۀ پیاپی 20، صص 225ـ256. [28]. Bowering, Gerhard and Yousef Casewit (2016). “Ibn Barrajan: His Life and Work”, A Qur’an Commentary by Ibn Barrajan, Leiden, Brill, pp. 1- 46. [29]. Casewit, Yousef (2014). The Forgotten Mystic: Ibn Barrajan and the Andalusian Mu’tabirun, Ph. D. Dessertation, Yale University. [30]. ---------- (2017). The Mystics of al-Andalus: Ibn Barrajan and Islamic Thought in the Twelfth Century, Cambridge University press, UK. [31]. Lopez, Adday H. (2017). “Qur’anic Studies in al-Andalus: An Overview of the State of Research on qira’at and tafsir”, Journal of Qur’anic Studies, 19.3, 74- 102. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 502 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 358 |