پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,117,199 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,439 |
ایراندوستی و شیعه‌گرایی قاضی‌زادۀ اردبیلی در تاریخنگاری عصر سلطان سلیم اول عثمانی (حک: 918-926ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 1، دوره 52، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 203-221 اصل مقاله (314.94 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2020.288806.654061 | ||
| نویسنده | ||
| طاهر بابائی* | ||
| استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| غزوات سلطان سلیم‌خان، نوشتۀ قاضی‌زادۀ اردبیلی، کتابی است در باب حملۀ سلطان سلیم اول عثمانی به مصر و شام و سرنگونی حکومت ممالیک (حک: 648-923ق) که ضمن اطلاعات مفید و منحصر تاریخی، ابعاد شخصیتی مؤلف را نیز تا حدی بازتاب داده است. از این اثر که به نام یکی از شیعه ستیزترین و ضد ایرانی‌ترین سلاطین عثمانی نگاشته شده است، تنها یک نسخه در کتابخانۀ حاجی سلیم آغای استانبول نگهداری می‌شود. مؤلف که در جنگ چالدران به اسارت سپاه عثمانی در آمد، در ثبت و ضبط اخبار و اطلاعات، گرایش‌های ملی و مذهبی خود را به شکل غیر صریح نشان داده است. در این پژوهش، با مطالعۀ اثر و احوال مؤلف، به بررسی رویکرد ایراندوستی و شیعی مؤلف در فضای فکری و عقیدتی قرن 10ق در قلمرو عثمانی پرداخته شده و بازتاب این گرایش‌ها در چگونگی ضبط اخبار و گزارش‌های مربوط به ایران و جغرافیای آن، شخصیت‌های ایرانی معاصر مؤلف، اخبار صفویان، احادیث و اشعار مربوط به امام علی(ع) و سایر نشانه‌های مربوط به تشیع، شناسایی و بررسی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قاضی‌زادۀ اردبیلی؛ غزوات سلطان سلیم‌خان؛ تاریخنگاری عثمانی؛ تاریخ تشیع؛ تاریخ روابط صفویه و عثمانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| IrIranianism and Shiism of Ḳāḍīzade Ardebīlī in the Ottoman historiography During the I Salim (1512- 1520 AD) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Taher Babaei | ||
| Assistant Prof., Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| Ghazavāt-i sultān salīm khān of Ḳāḍīzade Ardebīlī/ Ghazizade Ardebili is a historical book on the Ottoman invasion of Egypt and Shām and the collaps of the Mamalik (1517 AD). In addition to valuable and reliable information on religious and historiographical aspects, the book reflects its author’s character. The Unique manuscript of this book is located in the Haci Selim Ağa Library in Istanbul. The author who became captive in the battle of chalduran, has implicitly included his national and religious tendencies in his book. This study investigates Ardebīlī’s Iranian and Shiite tendencies in the Ottoman Empire during the 16th century. These tendencies could be identified in the reports related to Iran and its geography, his comments on contemporary Iranian writers, reports on Shia Safavids, and other Shiite symbols in the book. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ḳāḍīzade Ardebīlī, Ghazavāt-i sultān salīm khan, Ottoman historiography, History of Shiites, History of Safavid and Ottoman relations | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌عمادحنبلی، شهاب‌الدین، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، حققه و علق علیه محمود الارناووط، بیروت: دار ابن کثیر، 1414ق/ 1993م. ادائی شیرازی، محمد، سلیم‌نامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیم‌خانی)، به کوشش دکتر عبدالسلام بیلگن، آنکارا: انتشارات بنیاد تاریخ ترک، 2007. اسپناقچى‌پاشازاده، محمد عارف، انقلاب الاسلام بین الخواص و العوام، به کوشش رسول جعفریان، قم: دلیل، 1379ش. اوزجان، عبدالقادر، «تاریخنگاری در دورۀ سلیمان قانونی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391. آذربیگدلی، لطفی بیگ، آتشکده آذر، به کوشش سیدجعفر شهیدی،[تهران]: موسسه نشر کتاب (افست محمدعلی علمی)، 1337. آمدی تمیمی، ابوالفتح عبدالواحد، اکمال غررالحکم، به کوشش مهدی انصاری قمی، قم: دلیل ما، 1384. همو، غررالحکم و درر الکلم، به کوشش مهدی رجایی، قم: دارالکتاب الاسلامی، 1410/ 1990. بابائی، طاهر، «نقش نخبگان حکومتی ایرانی در قلمرو عثمانی در دورۀ سلیم اول (حک: 918-926 ق) و سلیمان قانونی (حک: 926-973 ق)»، رساله دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، 1395. بدلیسی، ادریس، سلیم‌شاه‌نامه، به اهتمام حجابی قیرلانقیج (رساله دکتری در انستیتوی علوم اجتماعی)، آنکارا: دانشگاه آنکارا، 1995. بروسه‌لی، محمد طاهر، عثمانلی مؤلفلری، استانبول: مطبعه عامره، 1333ق. بغدادی، اسماعیل باشا، ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، به کوشش محمد شرف‌الدین یالتقایا و المعلم رفعت بیلکه الکلیسی، بیروت: دارالفکر، 1402ق/ 1982م. پچوی، ابراهیم، تاریخ پچوی، استانبول: مطبعه عامره، 1283ق. تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی، 1378. ثریا، محمد، سجل عثمانی یا خود تذکره مشاهیر عثمانی، [استانبول]: مطبعه عامره، 1308ق، 1311ق. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله کاتب چلبی، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارالفکر، 1402ق/ 1982م. حکیم‌شاه، محمد بن مبارک [محمد قزوینی]، بخش افزوده به ترجمه مجالس النفائس، (نوایی، امیرعلیشیر، تذکره مجالس النفایس (ترجمه حکیم شاه محمد قزوینی)، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: نشر منوچهری، 1363). خواجه سعدالدین افندی، محمد، تاج‌التواریخ، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1279-1280ق. همو، سلیم‌نامه (ضمن تاج التواریخ، ج2، صص 602-619)، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1280ق. دیوان امام علی علیه السلام، سروده‌های منسوب به آن حضرت، گردآورنده و مؤلف قطب الدین ابوالحسن محمد بن حسین بن حسن بیهقی نیشابوری کیدری، تصحیح و ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران: انتشارات اسوه، 1375. ریاحی، محمدامین، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران: انتشارات اطلاعات، 1390. سلیمان‌زاده، علی‌رضا، «سلیم‌نامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیم‌خانی)»، کتاب ماه ادبیات، ش 167، شهریور 1390. سهی‌بک، ادرنه‌لی سهی، تذکره سهی (هشت بهشت)، چاپ محمد شکری، در سعادت [استانبول]: مطبعه آمدی، 1325ق. صولاق‌زاده، محمدهمدمی‌چلبی، صولاق‌زاده تاریخی، استانبول: محمودبک مطبعهسی، 1298ق. طاشکپری‌زاده، احمد بن مصطفی، الشقائق النعمانیه فی علماء الدوله العثمانیه، بیروت: دارالکتب العربی، 1395ق/ 1975م. عالی‌افندی، گلیبولولی مصطفی، کنه‌الاخبار، چاپ عکس‌برگردان Ali, Gelibolulu Mustafa, Künhüʼl- Ahbar, Dördüncü rükn: Osmanlı Tarihi, C.I. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2009. عبادی، مهدی، «مواضع مدرسیان عثمانی در قبال مساله تشیع در آناتولی و یورش یاووز سلیم به ایران»، تاریخ و فرهنگ، دانشگاه فردوسی مشهد، ش 96، صص 27-52، بهار و تابستان 1395. قاضی‌زاده، کبیر بن اویس اردبیلی، غزوات سلطان سلیم‌خان، شماره 00825، کتابخانۀ سلیمانیه بخش کتابخانۀ حاجی سلیم آغا. همو، ترجمه وفیات الاعیان، شمارۀ مدرک IR10-18610، شماره رکورد 1053608، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. قره‌چلبی‌زاده، عبدالعزیز‌افندی، روضه‌الابرارالمبین بحقائق الاخبار، قاهره: مطبعه بولاق، 1248ق. لطفی‌پاشا، تواریخ آل عثمان، چاپ کلیسلی‌معلم رفعت، استانبول: مطبعه عامره، 1341ق. لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، به کوشش حسین حسنی بیرجندی، قم: دارالحدیث، 1376 ش. مستقیم‌زاده، سلیمان سعدالدین‌افندی، تحفه خطاطین، استانبول: دولت مطبعهسی، 1347. میرزا حبیب اصفهانی، تذکرۀ خط و خطاطان بانضمام کلام‌الملوک، ترجمۀ رحیم چاوش اکبری، تهران: نشر مستوفی، 1369. ناظم‌زاده قمی، سید اصغر، جلوه‌های حکمت، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1375. نجم‌الدین غزی، الکواکب السائره باعیان المئه العاشره، تحقیق جبرائیل سلیمان جبور، بیروت: دارالآفاق الجدید، 1979م نشانچی، محمدپاشا، تاریخ نشانچی، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1279ق. نظامی گنجه‌ای، الیاس بن یوسف، مخزن الاسرار، به کوشش حسن وحید دستگردی، طهران: مطبعه ارمغان، 1320. نوریلدیز، سارا، «تاریخنگاری عثمانی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391. نهج‌البلاغه، تحقیق صبحی صالح، قم: هجرت 1414. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 730 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 571 |
||