پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,964,963 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,638,932 |
مستزادهای نیما و آزمایش حذف قافیه | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 2، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1398، صفحه 21-39 اصل مقاله (538.72 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2020.296190.1627 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی علیائی مقدم* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| قالب مستزاد در شعر کهن فارسی مهمّ‌ترین پیشینه برای شعر نیمایی قلمداد شده است. با انتشار شعرهای منتشرنشدۀ نیما یوشیج در سال‌های اخیر، بخش مهمّی از آزمایش‌های او در این قالب آشکار گشته است. نیما مستزادهای خود را غالباً در قالب مثنوی ساخته است که سابقۀ چندانی در سنّت مستزادسازی شعر فارسی ندارد. مثنوی‌های مستزاد نیما با شکل‌های مبتکرانه‌ای که گاه در ترتیب ابیات و مصراع‌های افزوده و نیز الگوی قافیه دارد، در تاریخ تحوّل قالب مستزاد سزاوار توجّه بسیار است. به‌نظرمی‌رسد هیچ شاعری به اندازۀ نیما در قالب مثنوی مستزاد ندارد و شکل‌های آزمودۀ او در این قالب گاه بی‌سابقه است. نیما در مستزادهای خود با حذف‌کردن قافیه، مجالی دیگر برای آزمایش نظریّۀ خود دربارۀ این عنصر موسیقایی شعر یافته است. این آزمایش در کنار تجربه‌های مشابه او در سایر قالبهای سنّتی زمینۀ مناسبی برای قالب ابداعی او فراهم کرده است که در آن سطرها و بیت‌ها ضرورتاً به قافیه ختم نمی‌شود. بااین‌حال، برخی مستزادهای نیما به دلیل نوآوری‌های او در این قالب، ظاهراً مصداق مستزاد شمرده نشده است؛ تاآنجاکه برخی مصحّحانِ شعرهای او، بعضی از مستزادهای او را بدون سطربندی مناسب این قالب منتشر کرده‌اند؛ ازاین‌رو بخشی از کارنامۀ مستزادسازی نیما بر مخاطبان شعرش و حتّی برخی پژوهشگران شعر معاصر پوشیده مانده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نیما یوشیج؛ مثنوی مستزاد؛ شعر نیمایی؛ حذف قافیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Nima Yushij’s “Mostazads” and the Experiment of Omission of Rhyme | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Olyaee Moghadam | ||
| Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| “Mostazad,” which is a classical form of Persian poetry, is the most important background of Nima Yushij’s poetry. Studying the recent posthumous publications of Nima, we understand that many of his experiments were done in the form of mostazad. He mostly used masnavi to write mostazads, a practice that does not have a long history in Persian poetry. His mostazads with their creative forms regarding the order of lines and the rhyme scheme merit further attention. It seems that no other poet has this many masnavi-based mostazads and his experiments with this form are unprecedented. Modifying the rhyme scheme in his mostazad, he found an opportunity to experiment with this element. Thanks to such experiments with this form and other classical poetic forms, he eventually created his own poetic form in which lines did not necessarily end with rhyme. Nevertheless, some of his mostazads, due to their creativity, have not been recognized as mostazads, inasmuch as some editors have published them without using the typography suitable for this form. Accordingly, his skill in writing mostazads is not yet apparent to his readers and even to some researchers. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| NimaYushij, Masnavi, Mostazad, Persian poetry, Omission of rhyme | ||
| مراجع | ||
|
آرین‌پور، یحیی (1379)، از صبا تا نیما، تاریخ 150 سال ادب فارسی، چاپ هفتم، تهران، زوّار. ابن یمین فریومدی (1344)، دیوان اشعار ابن یمین فریومدی، چاپ حسینعلی باستانی راد، تهران، کتابخانة سنایی. اخوان ثالث، مهدی (1376)، نوعی وزن در شعر امروز فارسی (1334)، در بدعتها و بدایع نیما یوشیج، تهران، زمستان. بهار، محمّدتقی ملک‌الشعراء (1368)، دیوان اشعار، چاپ مهرداد بهار، ج2، تهران، توس. پورنامداریان، تقی (1391)، خانهام ابری است، شعر نیما از سنّت تا تجدّد، تهران، مروارید. حسینی گیلانی، سیّداشرف‌الدّین (1364)، دیوان، ج1و2، تهران، سعدی (افست چاپ بمبئی). جندقی، یغما (1357)، مجموعه آثار، چاپ سیّدعلی آل داود، تهران، توس. حسنی، حمید (1371)، موسیقی شعر نیما؛ تحقیقی در اوزان و قالبهای شعری نیما یوشیج، تهران، کتاب زمان. خانلری، پرویز ناتل (1367)، جدال مدّعی با مدّعی (1351)، در هفتاد سخن، شعر و هنر، ج1، تهران، توس. ـــــــــــــ (1370)، من و نیما؛ در قافلهسالار سخن خانلری، تهران، البرز. رستگار فسایی، منصور (1372)، انواع شعر فارسی، شیراز، نوید شیراز. السّیوطی، جلال الدّین (2008)، الاتقان فی علوم القرآن، چاپ شعیب الارنؤوط، بیروت، مؤسسة الرسالة شرف‌الدّین رامی (1341)، حدایق الحقایق، چاپ محمّدکاظم امام، تهران، دانشگاه تهران. شمس‌العلماء، میرزامحمّدحسین گرکانی (1328ق)، ابدع البدایع در فن بدیع، تهران، چاپ سنگی. شمس قیس رازی (بیتا)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، چاپ مدرّس رضوی، تهران، دانشگاه تهران. شمیسا، سیروس (1387)، انواع ادبی، تهران، میترا. عشقی، میرزاده (1357)، کلیّاتمصوّرمیرزادۀعشقی، چاپ علی‌اکبر مسیرسلیمی، چ7، تهران، امیرکبیر. علیائی‌مقدم، مهدی (1398الف)، «کار نیما نه هنوز است تمام (1)، نقد و بررسی کتاب نوای کاروان؛ دفتر دوم از اشعار منتشرنشدۀ نیما یوشیج، به کوشش سعید رضوانی»، بخارا، سال 23، ش132، مرداد- شهریور، ص420- 432. ـــــــــــــ (1398ب)، «کار نیما نه هنوز است تمام (2)، نقد و بررسی کتاب نوای کاروان؛ دفتر دوم از اشعار منتشرنشدۀ نیما یوشیج، به کوشش سعید رضوانی»، بخارا، سال 24، ش133، مهر- آبان، ص602-620. کاشفی، کمال‌الدّین حسین واعظ (1369)، بدایع‌الأفکارفیصنایع‌الأشعار، چاپ میرجلال‌الدّین کزّازی، تهران، مرکز. لاهوتی، ابوالقاسم (بیتا)، دیوان، مسکو، ادارۀ نشریّات به زبان خارجی. لاهوری، اقبال (1361)، کلیّات اشعار فارسی، تهران، پگاه. لودی، شیرعلی‌خان (1377) تذکرة مرآةالخیال، چاپ حمید حسنی و بهروز صفرزاده، تهران، روزنه. مؤتمن، زین العابدین (1339)، تحوّل شعر فارسی، تهران، کتابفروشی حافظ و مصطفوی. مقصودی، نورالدّین (1355)، «مستزاد»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، ش2، ص183-304. منوچهری دامغانی (1375)، دیوان، چاپ محمّد دبیرسیاقی، چ2، تهران، زوّار. نجفی، ابوالحسن (1397)، طبقهبندی وزنهای شعر فارسی، چاپ امید طبیبزاده، تهران، نیلوفر. همایی، جلالالدّین (1354)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، دانشگاه سپاهیان انقلاب ایران. یاسمی، رشید (1362)، دیوان، تهران، امیرکبیر. یوشیج، نیما (2535)، ارزش احساسات و پنج مقاله در شعر و نمایش، تهران، گوتنبرگ. ـــــــــــــ (1376)، مجموعۀ کامل اشعار نیما یوشیج؛ فارسی و طبری، چاپ سیروس طاهباز، چ4، تهران، نگاه. ـــــــــــــ (1380)، مجموعه شعرهای نیما یوشیج، چاپ شراگیم یوشیج، تهران، اشاره. ـــــــــــــ (1394)، حرفهای همسایه؛ در دربارۀ هنر و شعر و شاعری، چاپ سیروس طاهباز، چ2، تهران، نگاه. ـــــــــــــ (1396)، صد سال دگر؛ دفتری از اشعار منتشرنشدۀ نیما یوشیج، چاپ سعید رضوانی و مهدی علیائی‌مقدم، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ـــــــــــــ (1397الف)، دفترهاینیما؛مجموعهاشعارنیمایوشیج، چاپ شراگیم یوشیج، تهران، رشدیّه. ـــــــــــــ (1397ب)، نوای کاروان؛ دفتر دوم از اشعار منتشرنشدۀ نیما یوشیج، چاپ سعید رضوانی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,015 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 446 |
||