پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,000,020 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,676,781 |
فرامرز (بان مخمل): محوطه اواخر دوره مس و سنگ جدید در دره‌های شمالی زاگرس مرکزی، شهرستان سنقر و کلیایی، استان کرمانشاه | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 21، اردیبهشت 1399، صفحه 97-116 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2020.245563.142497 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن حیدری دستنایی* 1؛ روح الله شیرازی2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| 2استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| چکیده | ||
| باوجود انجام فعالیت‌های باستان‌شناختی متعدد طی سده‌ی اخیر در استان کرمانشاه، توجه چندانی به بخش‌های شمالی این استان، ازجمله شهرستان سنقر و کلیایی نشده است. شرایط جغرافیایی و زیست‌محیطی مناسب، ازجمله رودخانه‌های دائمی، دشت‌های میان کوهی کوچک و حاصلخیز و موقعیت ارتباطی و تجاری این شهرستان و در مقابل فقر اطلاعات باستان‌شناختی جامع از کاوش‌های هدف‌دار از ادوار مختلف فرهنگی در این منطقه از زاگرس، انجام یک سلسله مطالعات روشمند بر اساس کاوش‌های منظم و هدف‌دار را ضروری می‌نماید.بر این اساس، مطالعات نجات بخشی محوطه‌های باستانی در پروژه سد جامیشان می‌تواند بهترین موقعیت برای این مطالعات باشد. در این میان محوطه فرامرز که محوطه‌ای مربوط به اواخر دوره مسوسنگ است، انتخاب گردید و باهدف مطالعات نجاتبخشی مورد کاوش قرار گرفت. با توجه به نتایج اولیه از کاوش در محوطۀ بانمخمل و مقایسه نسبی سفال‌های آن با محوطه‌های هم‌زمان، آشکار گردید که این محوطه بهصورت تک دورهای و در دوره گودین VI3 مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس داده‌های حاصل از کاوش محوطه فرامرز مانند سردوک ها، سنگ‌ساب‌ها و صدف‌ها می‌توان استنباط کرد که ساکنان این محوطه، علاوه بر شیوه معیشتی دامداری و کشاورزی؟ از شکار و صید آبزیان نیز استفاده کرده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شمال زاگرس مرکزی؛ شهرستان سنقر و کلیایی؛ سد جامیشان؛ محوطه فرامرز؛ مس و سنگ جدید | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ban Makhmal (Faramarz): A Late Chalcolithic Site in the Northern Valley of the Central Zagros, Sonqor and Koliyaei Township, Kermanshah Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Heydari Dastenaei1؛ Rouhollah Shirazi2 | ||
| 1Ph. D in Archaeology, University of Sistan and Baluchestan | ||
| 2Assistant Professor, Department of Archaeology, University of Sistan and Baluchestan | ||
| چکیده [English] | ||
| Despite numerous archeological activities in the recent years in Kermanshah province, there has been little attention to the eastern parts of the province, including Sonqor and Koliaei. Appropriate geographical and environmental conditions, including the permanent rivers, the small and fertile midlands, and route of communication has provided suitable condition for habitation from a long time ago up to the present. Due to lack of information about the afore-mentioned region it was necessary to do a series of systematic studies based on regular and targeted excavations. Accordingly, the rescue studies of archaeological sites in Jamishan Dam Project could be the best opportunity for such purposes and could provide a good background for further studies. Faramarz is a late Chalcolithic site in the Jamishan Dam basin which was excavated with the goal of rescue studies. According to the preliminary results of excavation of the Faramarz site and comparing its pottery with the other contemporary archaeological sites, the site was occupied in a single phase, Godin VI3 period. According to data from the excavation of the Faramarz site it can be concluded that the breeding animals were very important and we hope that future animal bone studies helps to reconstruct the plaeo-diet of the site. On the other hand, a large number of shells of sweet waters were found in the site, which indicates that aquatics were hunted from adjacent rivers by residents. The ceramic assemblages of the site help us to reconstruct the relationship between the central plateau and central Zagros and Mesopotamia. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| North-central Zagros, Sonqor, Koliyaei, Jamishan dam, Ban Makhmal, Faramarz site, Late Chalcolithic period | ||
| مراجع | ||
|
بشکنی، امیر، جایز، مژگان، دهقان، مریم، جامی الاحمدی، مانا، حیدری باباکمال، یدالله(1391)، گزارش بررسی غارها و پناهگاه‌های سنگی شهرستان سنقر استان کرمانشاه مردادماه 1388، مطالعات باستانشناسی، شماره 5، صص 33-58. حیدریان محمود(1383)، بررسی، شناسایی و مستندسازی آثار باستانی شهرستان سنقر، فصل اول، مرکز اسناد میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه(منتشرنشده). حیدریان محمود( 1388)، فصل دوم بررسی و بازنگری آثار باستانی شهرستان سنقر، مرکز اسناد میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه(منتشرنشده). حیدریان محمود( 1392)، تحلیل نقش عوامل طبیعی در توزیع فضایی استقرارهای پیش‌ازتاریخی دشت سنقر، مجله پژوهشهای باستانشناسی ایران، شماره 4، صص 139-152. حیدریان، محمود، زینی وند، محسن، حریریان، حمید(1392 آ)، استقرارگاههای دوره مس و سنگ میانی(فرهنگ دالما) دشت سنقر و کلیایی، کرمانشاه، مجله پیام باستان‌شناس، شماره 19، صص 1-14. حیدریان، محمود، خسرو زاده، علیرضا، ساریخانی، مجید، فتح نیا، امان ا...( 1392 ب)، ارزیابی الگوی مکانی- زمانی محوطه‌های باستانی شهرستان سنقر و کلیایی در GIS، مجله پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 3، صص47-64. حیدری دستنایی، محسن( 1395)، گزارش کاوش محوطه فرامرز در محدوده آبگیری سد جامیشان، شهرستان سنقر و کلیایی، استان کرمانشاه، آرشیو پژوهشکده باستانشناسی(منتشرنشده). روستایی، کوروش، آزادی، احمد(1396)، روابط فرهنگی زاگرس مرکزی و فلات مرکزی در هزاره‌ی چهارم ق‌م: شواهدی از محوطه‌ی شَط‌غیلَه، ملایر، مجله پژوهشهای باستانشناسی ایران، دوره 7، شماره 14، صص 39-58. . ساریخانی، مجید، حیدریان، محمود و شهرام پارسه (1393)، جغرافیای تاریخی سنقر و کلیائی بر اساس منابع مکتوب و غیر مکتوب، نخستین همایش ملی جغرافیای تاریخی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام. سالمی، مریم، همزه‌ای، محمدرضا؛ میرکزاده، علی‌اصغر(1390)، سنجش پایداری اجتماعی زنان روستایی شهرستان سنقر، مجله مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره27، صص55-78. سرداری زارچی، علیرضا( 1393)، تپه سنجر: چشم‌اندازی از یک استقرار طولانی‌مدت در دشت شوشان، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان / به کوشش محمدحسین عزیزی خرانقی، مرتضی خانیپور، رضا ناصری؛ زیر نظر کمال‌الدین نیکنامی، صص169-186. عبدالهی، مصطفی، نیکنامی، کمال‌الدین، حصاری، مرتضی، سرداری زارچی، علیرضا( 1393)، روستانشینی و تغییرات فرهنگی جوامع شرق زاگرس مرکزی: کاوش باستان‌شناختی تپۀ قلاگپ، مجله مطالعات باستانشناسی، دوره ششم - شماره یکم، صص 67- 86. علی بیگی، سجاد و کمال‌الدین نیکنامی ( 1393)، بررسی باستان‌شناختی در دره‌ی کران بزان، زاگرس مرکزی، مجله پژوهشهای باستانشناسی ایران، شماره 6، دوره چهارم، صص7-26. گودرزی، کامیار( 1394)، بررسی باستان‌شناختی محدوده مخزن سد جامیشان(شهرستان سنقر و کلیایی)، پژوهشکده باستانشناسی(منتشرنشده). مازیار، سپیده ( 1396)، پراکنش فرهنگ اروک و چگونگی برهم‌کنش‌های فرهنگی و سیاسی آن با سنّت فرهنگی کورا- ارس، مجله مطالعات باستانشناسی، دوره 9، شماره 1، صص 211-231. مترجم، عباس، نیکنامی، کمال‌الدین( 1390)، عصر مفرغ قدیم در شرق زاگرس مرکزی ایران، مجله مطالعات باستانشناسی، دوره 3، شماره 2، صص 35-54. مترجم عباس، شریفی، مهناز(1393)، تحلیلی بر کارکرد و ماهیت نماد کالاها (توکن) و پیکرک‌های گلی در دوره مس و سنگی تپه قشلاق تالوار، کردستان، مجله پژوهشهای باستانشناسی ایران، دوره 4، شماره 7، صص 27- 46. معصومی، غلامرضا( 1383)، تاریخچه علم باستانشناسی، سمت، تهران. موسوی، سید مهدی؛ حیدریان، محمود( 1387) بررسی فراگیر باستانشناسی سنقر کلیایی، مجله دانشکدهادبیاتوعلومانسانیدانشگاهتهران، سال پنجاه و نهم، شماره 1، صص 193-214. ویت، مری و دایسون، رابرت( 1382)، گاهنگاری ایران از هشت هزار تا دو هزار قبل از میلاد، ترجمه اکبرپور فرج و احمد چایچی، تهران، نسل باران. هول، فرانک( 1381)، باستانشناسی غرب ایران، ترجمه زهرا باستی، انتشارات سمت، تهران. Abedi, A., Eskandari, N., Khatib Shahidi, H., Sharahi, I., and Shirzad, G., 2014. New evidence from Dalma and Kura- Araxes Culture at Tapeh Qal‘e-ye-Sarsakhti. Iran and the Caucasus, Vol 18: 101-114.
Abdi, K., 2015. Towards an Archaeology of Pastoralism: The Near East and Beyond, International Journal of the Society of Iranian Archaeologists, Vol. 1: No. 2: 1-27.
Abdi, K., Nokandeh, G., Azadi, A., Biglari, F., Heydari, S., Farmani, D., Rezaii, A., and Mashkour, M., 2002. Tuwah Khoshkeh: A middle Chalcolithic pastoralist camp-site in Islamabad plain. Western Central Zagros Mountains. Iran". Iran: 40:43-74.
Alizadeh, A., 1996. Chogha Mish. Volume 1: The First Five Seasons of Excavations, 1961-1971". Chicago: The Oriental Institute Publications.
Alizadeh, A., 2008. Chogha Mish, Volume II. The Development of a Prehistoric Regional Center in Lowland Susiana, Southwestern Iran: Final Report on the Last Six Seasons of Excavations, 1972–1978. Chicago. Oriental Institute Publications.
Ebeling, J. R., and Rowan, Y. M., 2004 The Archaeology of the Daily Grind: Ground Stone Tools and Food Production in the Southern Levant. Near Eastern Archaeology 67 .2: 108-117.
Hole, F., 2004. Campsites of the Seasonally Mobile in Western Iran .From Handaxe to Khan, in: K. von Folsach, H. Thrane and I. Thuesen, (Eds), Essay presented to Peder Mortensen on the Occasion of his 70th Birthday. Aarhus University Press, Aarhus, pp. 105-123.
Howell, R., 1979. Survey of Malayer Plain. Iran. Vol XVII: 157-158.
Levine, L. D., and Young, C.T., 1986. A Summary of the Ceramic assemblage of the Central Western Zagros from the Middle Neolithic to the late third Millennium B.C", Prehistoire de la Mesopotamia. CNRS.
Mashkour, M., and Abdi, K., 2002., The question of nomadic campsites in archaeology: the case of Tuwah Khoshkeh, in: H. Buitenhuis, A.M. Choyke, M. Mashkour and A.H. Al-Shiyab. (Eds), Archaeology of the Near East: Proceedings of the fifth international symposium on the archaeozoology of southwestern Asia and adjacent areas, pp: 211-227.
Mortensen, P., 1976. Chalcolithic Sttelment in the Hulailan Vally. In: Firouz Bagher Zadeh. (Ed). Proceeding of the IV Annual Symposium on Archaeological Research in Iran .1975. PP: 42-46.
Rothman, M., Badler, V., 2011. Contact and Development in Godin Period VI. In: Mitchell Rothman, Hilary Gopnik.( Eds). On The High Road: The History of Godin TepeIran. Mazda Pub, Royal Ontario Museum.
Stein, G., 2005. the Political Economy of Mesopotamian Colonial Encounters, in: G. Stein (ed.), the Archaeology of Colonial Encounters. Santa Fe, SAR Press, pp. 143-172.
Weiss, H., Young, C., 1975. The Merchants of Susa Godin V and Plateau-Lowland relations in the Late Fourth Millennium B.C. Iran (13):1- 17.
Wright, T. H,. 1981., An Early Town on the Deh Luran Plain. Excavations at Tepe Farukhabad. The University of Michigan. Ann Arbor.
Young C. T., 2004. The Kangavar Survey. period VI to IV. A view from the Highlands, in: Sagona, A. ( Ed). Archaeological Studies in Honor of Charles Bureny. Peeters. Herent. Belgium. PP: 645-660.
Young, C. T., 1986. Godin Tepe Period VI/V and Central Western Iran at the End of the Fourth Millennium. In: Uwe Finkbeiner and Wolfgang Rollig. (Eds). Gamdat Nasr: Period or Regional Style?. Wiesbaden. pp. 212-28.
Young, C.T., 1969. Excavations at Godin Tepe: first progress report. Occasional paper 17. Art and Archaeology. Royal Ontario Museum (ROM) Toronto.
Young, C.T., and Levine, L., 1974. Excavations at Godin project: second progress report". Occasional paper. No. 26. Toronto. Royal Ontario Museum of Art and Archaeology. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 372 |
||