پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,997,570 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,671,385 |
نقوش مهری و توپیهای گچی ته آجری درتزئینات رباط شرف | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 8، دوره 25، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 87-98 اصل مقاله (5.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2019.255786.665916 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا شیخی* 1؛ علی آدینه2 | ||
| 1دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری مرمت ابنیه تاریخی دانشگاه هنر اصفهان | ||
| چکیده | ||
| بندکشی تزیینی در فاصله دو سر آجرها عموماً با ملاط گچ و قالب؛ جهت نقشاندازی بر روی آن از حدود قرن چهارم هجری انجام شده و به توپیهای ته آجری، توپیهای بند آجری، کوربند، بندکشی تراشیده در بندهای افقی، سوراخ گیریهای تزیینی و نقوش مهری شناخته میشود. رباط شرف، یکی از بناهای شاخص دوره سلجوقی از لحاظ تزیینات آجری چنان است که از آن به موزه آجرکاری ایران یاد میشود. هدف تحقیق، تحلیل تنوع تزیینات گچی موسوم به مهرهای تزیینی یا توپیهای ته آجری در فضاهای مختلف بنای مذکور است. پرسش پژوهش این است که اشکال نقوش توپی ته آجری در رباط شرف چیست و چگونه گسترش یافتهاند؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جمعآوری دادهها با استفاده از منابع کتابخانهای و مطالعات میدانی صورت گرفته است. یافتهها نشان میدهد نقوش مهری رباط شرف، تنوعی چشمگیر دارد. تعداد هفده نقش در جاهای مختلف رباط شناسایی و مستند شد که از این میان یازده نقش هندسی و شش نقش، گیاهی است. نقوش هندسی بر پایه اشکال هندسی و برخی از نقشمایههای کهن ایران همچون چلیپا چهار و سه شاخه بوده و نقوش گیاهی تداوم نقوش گل نیلوفر و برگ کنگر دوره ساسانی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نقوش مهری؛ توپی گچی ته آجری؛ دوره سلجوقی؛ رباط شرف | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Stucco relief motifs and brick ended plugs in the decorations of the Ribat Sharaf | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Sheikhi1؛ ali adineh2 | ||
| 1applied art faculty, Art University of Tehran | ||
| 2University of art of esfahan | ||
| چکیده [English] | ||
| Decorating of buildings in brickwork is a dominant factor of decorating in Seljuk period. Brick buildings are of the style and privilege of the Seljuk period. Decorative bricks in between two bricks are generally made with plaster and mold, to imprinting, from around the 4th century AH it is known as the brick ended plugs, the Decorative holes or seals motifs. Ribat Sharaf is one of the major buildings of the Seljuk period in terms of brick decoration, which is referred to as the Iranian brick-making museum. One of the Seljuk monuments which, despite the use of such a caravanserai, has a huge ornamental decoration in its heart, is the royal estate. It has two mosques and three altars, two of which are preserved, and beautiful decorating stucco in altars and mosques make it one of the rare caravansaries. The diversity of use of gypsum manuscripts in the decoration of this building can be considered and the aim of the article and can be considered as a very valuable topic for clarifying a period of history in order to use the same ornaments in the Seljuk territory that are many and sometimes different climatic distances. In this building, the use of decorating between vertical spaces of two bricks, which we are named stucco relief motifs, in the main elevations of that is quite evident, and the main spaces like the scenes and porches they are the most important parts used to decorate with the decorative motifs. The main entrance door, whereas it has a large variety in using of the stucco relief motifs, but in the comparison between the stucco decoration of the main entrance hall and the entrance to the second courtyard; the second one uses the full stucco coating technique and have many variety to make various designs on it. But decorative stucco is a part of a decorative design that. During a predetermined process, consciously focuses on the simple design of a stucco relief motif into a more complex design of combining the motifs together and then to combining that with brickwork along with could ultimately prepare a beautiful view to watching eye to accept the many decorations that are molded in special spaces such as mosques. The purpose of the research is to analyze the variety of decorative decorations called decorative or bricks in different spaces of the building. So, the questions in this research are; what are the shapes in Ribat Sharaf and how have they spread? The research method is descriptive-analytical and data collection is done by using library resources and field studies. The findings show that Ribat Sharaf's brick ended plugs have a great variety. Seventeen motifs were identified and documented in various places of Ribat, among which eleven are geometric and six of them are herbs. Geometric designs are based on geometric shapes and some of the ancient Iranian motifs such as Chilipa, which is type of the shapes that has four and rarely three branches, and plant designs are the continuity of lotus and Acanthus of the Sasanian period. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Stucco relief Motifs, Brick ended plugs, Seljuk period, Ribat Sharaf | ||
| مراجع | ||
|
آدینه، علی و احمدی روحانی، محمدرضا (1394)، رباط شرف؛ مجللترین منزلگاه درمسیرجهانی ابریشم، کنگرههای استانی چهارمین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، خراسان رضوی. بهداد، حمید و جلالی جعفری، بهنام (1391)، پژوهشی در توپیهای گچی ته آجری با رویکرد به مسجد جامع یزد، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره 17، شماره 4، صص67-74. بورکهارت، تیتوس (1346)، روح هنراسلامی، ترجمه سیدحسن نصر، مجله هنر و مردم،دوره5، ش 55، صص 2-7 . پیرنیا، محمدکریم (1387)، سبک شناسی معماری ایرانی، انتشارات سروش دانش، تهران. حاتم ، غلامعلی (1379)، معماری اسلامی در دوره سلجوقیان، هنرنامه، دانشگاه هنر، شماره 4. حمیدی، بهرام(1390)، آرایه های تزئینی گچبری دوره سلجوقی، کتاب ماه هنر، شماره 151. دادور، ابوالقاسم و مصباح اردکانی، نصرت الملوک (1385)،بررسی نقوش و شیوه تزئین توپی گچی ته آجری در بناهای دوره سلجوقی و ایلخانی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 26، صص 85-92. دانش دوست، یعقوب (1360)، رباط شرف، مجله اثر، شماره 5. رضالو،رضا؛ آیرملو، یحیی و میرزا آقاجانی، اسدلله (1392)، مطالعه سیر تحول نقوش چلیپایی در تزئینات معماری دوره اسلامی ایران و زیبایی شناسی و نمادشناسی آن، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره 18، شماره1، صص15-24. زمرشیدی، حسین (1393)، هنرهای تزئینی وپدیده های شگرف گچ بری در معماری ایران، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 17. شریفی نیا، اکبر و ساریخانی، مجید (1395)، ریشهیابی نقشمایههای تزئینی درگچبریهای امامزاده کرار اصفهان، دوفصلنامه تحلیلی – پژوهشی مطالعات باستان شناسی دوران اسلامی، شماره 2. شکفته، عاطفه و صالحی کاخکی، احمد (1393)، شیوه های اجرایی و سیر تحولات تزئینات گجی معماری ایران در قرون هفتم تا نهم هجری، فصلنامه ی علمی- پژوهشی نگره، شماره 30. کاتلی، مارگریتا؛ هامبلی، لویی(1376)، هنر سلجوقی خوارزمی، ترجمه یعقوب آژند، انتشارات مولی، چاپ اول، تهران. کیانی، محمدیوسف (1386)، تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی، انتشارات سمت، تهران. کیانی، محمد یوسف (1376)، تزئینات وابسته به معماری ایران دوره اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، تهران. لباف خانیکی، رجبعلی (1385)، تأملی درنام رباط شرف، مجموعه مقالات سومین کنگره معماری و شهرسازی ایران بم، جلد2، انتشارات میراث فرهنگی(پژوهشگاه). لشکری،آرش؛ خطیبشهیدی، حمید؛ نیستانی، جواد و هژبری نوبری، علیرضا (1388)، نقش مهرهای تزئینی درمعماری ایلخانی، مجله مطالعات باستان شناسی، دوره 1، شماره 2. گدار، آندره؛ گدار، یدا؛ سیرو، ماکسیم و دیگران( 1387)، آثار ایران(2-1)، ترجمه ابوالحسن سرو قد مقدم، چاپ پنجم، بنیادپژوهشهای آستان قدس رضوی، مشهد. مکی نژاد، مهدی (1387)، تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی، تزئینات معماری، انتشارات سمت، تهران. نصر، سید حسین (1389)، هنر و معنویت، ترجمه رحیم قاسمیان، موسسه انتشاراتی حکمت، تهران. ولف هانس(1372)، صنایع دستی کهن ایران، ترجمه سیروس ابراهیم زاده، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران. ویلبر، دونالد (1346)، معماری اسلامی ایران در دوره ی ایلخانان، ترجمه عبدالله فریار، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 587 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,339 |
||