پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,747 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,075,665 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,809,885 |
شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقة‌الحقیقه سنایی | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 3، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1398، صفحه 41-58 اصل مقاله (465.64 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2020.292397.1576 | ||
| نویسنده | ||
| سیدمهدی طباطبایی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| حدیقة‌الحقیقه نخستین منظومۀ عرفانی زبان فارسی است که راه را برای سروده‌شدن منظومه‌هایی مانند تحفة‌العراقین، مخزن‌الأسرار و مثنوی معنوی هموارتر کرد. اهمیّت این منظومه در ادب فارسی موجب آن شد که استنساخ‌های فراوانی از آن انجام گیرد و در اغلب این کتابت‌ها، اشتباهات تازه‌تری به متن اصلی راه یابد. ازطرف‌دیگر، برخی روایت‌ها حاکی از آن است که دست‌کم دو تحریر اصلی از حدیقه انجام گرفته بوده است که همین موضوع، درهم‌آمیختگی باب‌های گوناگون آن را موجب شده و کار تصحیح را با دشواری‌های بیشتری همراه کرده است. اهمیّت موضوعی و واژگانی حدیقه از یک‌سو، و تحلیل‌ها و تعلیقات اشتباه پژوهشگران بر پاره‌ای از ابیات آن، ازجمله دلایلی بود که موجب شد تا در این پژوهش، به تحلیل مفهومی ابیاتی از این کتاب پرداخته شود. اهمیّت پژوهش، تبیین جایگاه سنایی و حدیقة‌الحقیقه در ادب فارسی است و روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است که با استفاده از امکانات کتابخانه‌ای انجام شده است. عمده‌ترین دستاورد این پژوهش، افزون بر تصحیح برخی از اشتباهات پژوهشگران این حوزه و به‌دست‌دادن مفهوم ابیاتی مبهم از حدیقة‌الحقیقه، ارائۀ مفهومی جدید از واژگان، ترکیبات و تعبیراتی چون دبّابی، پوستگال و پوستگاله، رشتۀ چَه، شیرعودسوز، دست با ران قرین‌شدن، احمد و احمد است که در فرهنگ‌های لغت فارسی، آن مفهوم برجسته نشده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حدیقة‌الحقیقه؛ دبّابی؛ پوستگال و پوستگاله؛ رشتۀ چَه؛ شیرعودسوز؛ دست با ران قرین‌شدن؛ احمد و احمد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explanation and Analysis of Some Verses from Sanai’s The Walled Garden of Truth | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Mahdi Tabatabaei | ||
| Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Beheshti University | ||
| چکیده [English] | ||
| The Walled Garden of Truth is the first Persian mystical poem. It opened the way for poems such as Tuhfat al-Iraqayn, Makhzan al-Asrar, and Masnavi. The importance of this poem in Persian literature caused many copies to be made of it, and newer errors emerged in most of these copies. Some sources indicate that at least two major copies of The Walled Garden of Truth have been made, leading to differences in chaptering and difficulties in correction of the book. In addition, the book has lingual difficulties, which has also caused problems in research studies. The thematic and lexical significance of the book on the one hand, and problematic analyses and notes on some of its verses on the other, are among the reasons that a conceptual analysis of the verses of this book is carried out in this study. Adopting a descriptive-analytic method and using library facilities, the article seeks to elucidate the position of Sanai and the The Walled Garden of Truth in Persian literature. The major undertaking of this study, in addition to correcting some of the errors made to the book by scholars and obtaining the meanings of some vague verses of it, is to introduce new concepts for some of the words, compounds, and expressions — such as Dabbabi, Poostgal and Poostgaleh, Reshteye Chah, Shiroodsooz, Dast ba Ran Gharin Shodan, and Ahmad va Ahmad — used in this book and not clearly explained in Persian dictionaries. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Walled Garden of Truth, Dabbabi, Poostgal and Poostgaleh, Reshteye Chah, Shiroodsooz, Dast ba Ran Gharin Shodan, Ahmad va Ahmad | ||
| مراجع | ||
|
ابن یمین فریومدی (1363)، دیوان، چاپ حسینعلی باستانی راد، تهران، سنایی. افلاکی (1959)، مناقب‌العارفین، آنکارا، بی‌نا. انجو شیرازی، میرجمال‌الدین حسین (1351)، فرهنگ جهانگیری، چاپ رحیم عفیفی، مشهد، دانشگاه فردوسی. انوری ابیوردی (1364)، دیوان، چاپ مدرّس رضوی، تهران، علمی و فرهنگی. بسحق اطعمه، جمال‌الدّین (1382)، کلیّات، چاپ منصور رستگار فسایی، تهران، میراث مکتوب. جامی، نورالدین عبدالرحمان (1337)، مثنوی هفت‌اورنگ، چاپ آقامرتضی مدری گیلانی، تهران، سعدی. ـــــــــــــــــــ (1341)، دیوان، چاپ هاشم رضی، تهران، پیروز. حسینی، مریم (1379)، «تصحیح ابیاتی از حدیقة سنایی براساس قدیمی‌ترین نسخة خطّی»، فصلنامة علمی-پژوهشی دانشگاه الزّهراء، سال دهم، ش34 و 35، تابستان و پاییز، ص1-21. خسروی، مجید (1393)، «تصحیح چند بیت از حدیقة سنایی با استفاده از فرهنگ جهانگیری»، نامة فرهنگستان (ویژه‌نامة شبه‌قاره)، سال دوم، ش3، پاییز و زمستان، ص339-350. خطّیبی بلخی، سلطان‌العلماء بهاء‌الدین محمّد (1382)، معارف (بهاء ولد)، جلد2، تهران، طهورى. درّی، زهرا (1387)، شرح دشواری‌هایی از حدیقة‌الحقیقه سنایی، تهران، زوّار. دهخدا، علی‌اکبر (1383)، امثال و حکم، جلد3، تهران، امیرکبیر. ـــــــــــــــــــ (1337)، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران. دهلوی، امیرخسرو (1361)، دیوان، چاپ سعید نفیسی، با همّت م.درویش، تهران، جاویدان. سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1383)، حدیقة‌الحقیقه و شریعة‌الطریقه، چاپ محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران، دانشگاه تهران. ـــــــــــــــــــ (1382)، حدیقة‌الحقیقه و شریعة الطریقه (فخری‌نامه)، چاپ مریم حسینی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. ـــــــــــــــــــ (1397)، حدیقة‌الحقیقه، چاپ محمّدجعفر یاحقّی و سیّدمهدی زرقانی، تهران، سخن. ـــــــــــــــــــ (1362)، دیوان سنایی، چاپ محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران، سنایی. ـــــــــــــــــــ (محتملاً قرن ششم)، حدیقة‌الحقیقه، نسخة خطّی موزة کابل. ـــــــــــــــــــ (552)، حدیقة‌الحقیقه، ش1672 نسخة خطّی بغدادلی وهبی. ـــــــــــــــــــ (691)، حدیقة‌الحقیقه، ش427 نسخة خطّی کتابخانة مجلس شورای اسلامی. ـــــــــــــــــــ (1012)، حدیقة‌الحقیقه، ش3209 نسخة خطّی دانشگاه کمبریج انگلستان. شهیدى، سیّدجعفر (1373)، شرح مثنوى، تهران، علمى و فرهنگى. طاهری، حمید (1378)، «تأمّلی در معنی ابیاتی دشوار از حدیقة سنایی»، نشریة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، دورة 42، ش172، پاییز، ص47-72. طغیانی، اسحق (1382)، شرح مشکلات حدیقة سنایی، اصفهان، دانشگاه اصفهان. عبّاسی، عبداللطیف (1387)، لطایف الحدایق (شرح عبداللطیف عباسی بر حدیقة سنایی)، چاپ محمّدرضا یوسفی و محسن محمّدی، قم، آیین احمد. عطّار نیشابوری، فریدالدین (1386)، مصیبت‌نامه، چاپ محمّدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران، سخن. عیدگاه طرقبه، وحید (1395)، «تصحیح بیت‌هایی از حدیقة سنایی»، پژوهش‌های ایران‌شناسی، سال 6، ش1، بهار و تابستان، ص89-104. غزّالی، ابوحامد (1386)، احیاءالعلوم الدین، ترجمة مویدالدین خوارزمی، چاپ حسین خدیوجم، جلد1، تهران، علمی و فرهنگی. قاآنی، میرزاحبیب‌الله (1380)، دیوان، چاپ امیر صانعی (خوانساری)، تهران، نگاه. قطران تبریزی (1362)، دیوان، از روی نسخة محسن نخجوانی، تهران، ققنوس. کتبی، محمّد ابن شاکر (1974)، فوات الوفیات و الذیل علیها، چاپ عبّاس احسان، جلد3، بیروت، دار صادر. کمیلی، مختار (1397)، «شرح و تصحیح چند بیت از حدیقة سنایی»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال دوازدهم، شمارة دوم، تابستان، ص147-178. مجد همگر (1375)، دیوان، چاپ احمد کرمی، تهران، ما. مدرّس رضوی، محمّدتقی (1344)، تعلیقات حدیقة‌الحقیقه، تهران، علمی. مصفّا، مظاهر و زهرا درّی (1381)، «شرح و بررسی ابیاتی از حدیقة‌الحقیقة سنایی»، نشریة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارة صفر، شمارة پیاپی 592، تابستان، ص1-20. مولوی، جلال‌الدّین محمّد (2536)، کلیّات دیوان شمس تبریزی، چاپ محمّد عبّاسی، تهران، طلوع. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، مثنوی معنوی، چاپ رینولد الّین نیکلسون، تهران، مولی. مهستی گنجوی (1347)، دیوان، چاپ طاهری شهاب، تهران، ابن‌سینا. وحشی بافقی (2536)، دیوان، چاپ حسین نخعی، تهران، امیرکبیر. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1387)، جامع التواریخ (تاریخ اسماعیلیان)، چاپ محمّد روشن، تهران، میراث مکتوب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 593 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 429 |
||