
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,623 |
تعداد مقالات | 71,546 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,902,748 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,952,761 |
نقش عقل در فهم شریعت و قانونگذاری | ||
فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
دوره 52، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 313-332 اصل مقاله (256.49 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2020.285497.668745 | ||
نویسندگان | ||
محمد علی راغبی* 1؛ مهدی گرامی پور2؛ محمد جواد تاکی3 | ||
1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم | ||
2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم | ||
3دانش آموخته حوزه علمیه قم؛ | ||
چکیده | ||
عقل عملی کاربردهای فراوانی در مباحث اصولی دارد، اما با توجه به هدف علم اصول و مقدمه بودن آن برای فقه، صرفاً از یکی از کاربردهای عقل یعنی عقل مشرِّع سخن به میان آمده و ضوابط و لوازم آن مطرحشده است. درحالیکه به اذعان برخی از علماء، کارکرد این درک عقل در علم فقه، نادر است و این کاربرد ناچیز، موجب کماهمیت شدن مبحث عقل در بین مسائل علم اصول شده است درحالیکه کارکرد عقل در سامان دادن به مسائل اصولی و تنظیم رابطه قانونگذار و مکلف، بسیار بااهمیت و البته دارای ضوابط و قواعد مختص به خود است. این مقاله بر آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، ساختاری از عقل را با توجه به ظروفی که عقل در آن به ادراک میپردازد، ارائه دهد و ضوابط و قواعد هرکدام را بیان نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
حیطه فهم شریعت؛ حیطه قانونگذاری؛ عقل عملی؛ کارکرد عقل | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Role of Intellect in Understanding Shariah and Legislation | ||
نویسندگان [English] | ||
Muhammad Ali Raghebi1؛ Mahdi Geramopour2؛ Muhammad Javad taki3 | ||
1Associate professor of department of the Jurisprudence and Principles of Islamic Law, University of Qom ; | ||
2PhD student of the sciences of the Jurisprudence and Principles of Islamic Law, University of Qom | ||
3Graduate of Qom Seminary; | ||
چکیده [English] | ||
Practical Intellect has many functions in Usul al-Fiqh (Principles of Jurisprudence), however, considering the purpose of Usul and its status as an introduction to Fiqh (the science of Islamic Jurisprudence), merely[PB1] [PB2] one of the functions of intellect, i.e. legislative intellect, and its criteria has been discussed. While acknowledged by some scholars, the function of this kind of intellect in jurisprudence is rare, which leads to disparaging intellectual topics in Usul; the function of intellect in organizing the topics of Usul and regulating the relationship between the legislator and people is of great importance, although this requires its own rules and regulations. Having[PB3] [PB4] a descriptive-analytical approach, this article tries to introduce a structure of intellect according to the circumstances in which it conceives, and also the rules and regulations of each circumstance. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Practical Intellect, The function of Intellect, The realm of Legislation, The realm of understanding Shariah | ||
مراجع | ||
[1] قرآن کریم [2] ابن منظور، محمد بن مکرم (1405). لسان العرب، قم، نشر ادب حوزه. [3] استرآبادی، محمدامین (1426). الفوائد المدنیة و بذیله الشواهد المکیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [4] اصفهانی، حسین (1418). نهایة الدرایة، بیروت، موسسة آل البیت. [5] انصاری، مرتضی (1416). فرائدالاصول، چاپ پنجم، قم، انتشارات اسلامی. [6] آخوند خراسانى، محمدکاظم (1409). کفایة الأصول، قم، موسسة آل البیت علیهمالسلام. [7] بحرانی، شیخ یوسف (1376). الحدائق الناظرة، چاپ اول، نجف، دارالکتب الاسلامیة. [8] بهبهانی، وحید (1415). الفوائد الحائریة، قم، مجمع الفکرالاسلامی. [9] تونی، عبدالله بن محمد (1415). الوافیه فی أصول الفقه، قم، مجمع الفکر الاسلامی. [10] جزایری، سید نعمتالله (؟). غایة المرام فی شرح تهذیب الاحکام، بیجا، بینا. [11] جوهری، اسماعیل بن حماد (1990). الصحاح، تحقیق: احمد بن عبدالغفور العطار، بیروت، دارالعلم الملایین. [12] حلّی، ابن ادریس (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [13] حلّی، محقق، نجمالدین جعفر بن حسن (1407). المعتبرفی شرح المختصر، قم، مؤسسه سیدالشهدا علیهالسلام. [14] خمینی، مصطفی (1386). تحریرات فی الاصول، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره. [15] خویی، ابوالقاسم (1417). مصباح الاصول، مقرر سید محمد سرور بهسودی، داوری، قم [16] ـــــــــــــ (1419). دراسات فی علم الاصول، قم، موسسه دائره المعارف فقه اسلامی. [17] رشاد، علی اکبر (1385). «گستره کارکرد و کاربرد عقل در تفهیم و تحقق دین»، حقوق اسلامی، شماره 8، ص 11- 37. [18] روحانی، محمد (1413). منتقی الاصول، قم، چاپخانه امیر. [19] شکاری، روشن علی؛ افشار قوچانی، زهره (1391). «اثبات حکم شرعی با حکم عقل و بررسی مصادیق آن»، دوره چهل و دوم - شماره 2، ص 167-185 [20] صدر، محمدباقر (1405). دروس فی علم الأصول، چاپ اول، بیروت، دارالمنتظر. [21] ــــــــــــ (1417). بحوث فی علم الاصول، قم، موسسه دایره المعارف فقه اسلامی. [22] ــــــــــــ (؟). الفتاوی الواضحة، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر. [23] طباطبائی، محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت، موسسه الاعلمی. [24] طوسی، محمد بن حسن (1417). العدة فی اصول الفقه، چاپ اول، قم، ناشر محمدتقی علاقبندیان. [25] عراقی، آقاضیاء (1417). نهایه الافکار، چاپ سوم، قم، موسسه النشر الاسلامی. [26] عرب صالحی، محمد (1390).«کارکردهای عقل عملی در اصول فقه شیعه»، قبسات، سال هفدهم، ص 109ـ134. [27] علی دوست، ابوالقاسم (1388). فقه و مصلحت، تهران، انتشارات پژوهشگاه و اندیشه اسلامی. [28] ــــــــــــ (1391). فقه و عقل، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. [29] فراهیدی، خلیل بن احمد( 1414). کتاب العین، تحقیق: شیخ محمدحسن بکائی، قم، موسسه النشر الاسلامی. [30] فیاض، محمد اسحاق (1422). محاضرات فی اصول الفقه تقریرات اصول آیتالله خویی، قم، مؤسسة احیاء آثار الإمام الخوئی قدس سره. [31] کلانتری، ابوالقاسم (1383). مطارح الانظار تقریرات الشیخ الاعظم الانصاری، قم، مجمع فکر اسلامی. [32] مصطفوی، حسن (1330). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. [33] مظفر، محمدرضا (1387). أصول الفقه (با تعلیقه زارعی)، قم، بوستان کتاب. [34] مفید، محمد بن محمد (؟). مختصر التذکرة بأصول الفقة، قم، ناشر قم کنگره شیخ مفید. [35] نائینی، محمدحسین (1352). اجود التقریرات، چاپ اول، قم، مطبعة العرفان. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 758 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 699 |