پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,749 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,076,994 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,813,954 |
آیا منات، لات و عزی، بنات الله هستند؟ | ||
| پژوهشهای علوم تاریخی | ||
| دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1399، صفحه 111-130 اصل مقاله (617.48 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2020.299714.473223 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا محققیان* | ||
| استادیار گروه مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| منات، لات و عزی از شمار آن دسته از انگاره‌های جاهلی هستند که در قرآن کریم ذکر شده‌اند و در طی تاریخ، توجه قرآن‌پژوهان از طیف‌های مختلف را به خود جلب کرده‌اند. در حالیکه انگارۀ رایج در مورد ایشان، شناسایی این خدایان جاهلی به مثابۀ بنات الله یا دختران خداوند است؛ در غالب قریب به اتفاق منابع متقدم اسلامی چنین ماهیت‌دهی مشاهده نمی‌شود و حتی بنات الله به ملائکه تصریح گردیده‌اند. در این مطالعه بناست به بررسی ماهیت این الهگان و ارتباط ایشان با انگارۀ بنات الله بپردازیم و با نظر به منابع پیشاقرآنی و همچنین آیات قرآن کریم، یک بازخوانی انتقادی از منابع متقدم اسلامی انجام دهیم. مهم‌ترین سؤالات ما عبارتند از: منات، لات و عزی در منابع متقدم اسلامی، منابع پیشاقرآنی و قرآن کریم چه کسانی هستند و چگونه معرفی شده‌اند؟ ارتباط این خدایان جاهلی با انگارۀ «بنات الله» در هریک از این منابع چیست؟ اقوال نویسندگان نخستین اسلامی چه کمکی به درک ماهیت این الهگان می‌کند؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که هرچند در قرآن کریم و منابع پیشاقرآنی صراحتی در تعریف الهگان عربی به مثابۀ بنات الله مشاهده نمی‌شود اما با نظر به تناقضات و اختلافات موجود در منابع متقدم اسلامی، می‌توان وجود این ارتباط را در میان اعراب جاهلی محتمل دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انگارۀ بنات الله؛ الهگان عربی؛ فرشتگان؛ غرانیق العلی؛ تفسیر تاریخی؛ شواهد باستانی؛ منابع متقدم اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Are the Goddesses al-Lat, al-Uzza and Manat, the Daughters of Allah? | ||
| نویسندگان [English] | ||
| zahra mohagheghian | ||
| Assistant Professor of the Quranic Studies Institute of Humanities and Cultural Studies | ||
| چکیده [English] | ||
| Al-Lat, al-Uzza, and Manat are among the Arabian ideas which are mentioned in the Quran and which, throughout history, have been studied by many scholars. While the common idea is that these goddesses are “daughters of Allah” or “Banat Allah,” in the vast majority of the early Islamic sources, such a identifiation is not attributed to them and even the daughters of Allah have mostly been specified as angels. This study examines the nature of these goddesses and their relationship with the idea of "daughters of Allah". Considering pre-Quranic sources as well as the verses of the Quran, this study conducts a critical reading of the early Islamic literature.The most important questions are as follows: who are al-Lat, al-Uzza, and Manat? How are they introduced in pre-Quranic sources, the Quran, and the early Islamic sources? What is the relationship between these Arabian goddesses and the idea of "daughters of Allah" in each of these sources? And how these sources help us to understand the nature of these deities? The findings of this study indicate that although the Arabian goddesses are not referred to as "daughters of Allah" in the Quran and pre-Quranic sources, given the contradictions and differences in the early Muslims Material, this belief can be considered possible among pre-Islamic Arabs. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Daughters of Allah, Arabian goddesses, Historical interpretation, Ancient evidence, Early Islamic sources | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. کتاب مقدس. ابن ابىحاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، چاپ سوم، عربستان سعودى، نزار مصطفى الباز، 1419ق. ابن اسحاق، محمد بن اسحاق، سیرۀ ابن اسحاق (کتاب السیر والمغازی)، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دارالفکر، 1398ق. ابن قتیبه الدینوری، عبدالله بن مسلم، عیون الأخبار، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418ق. ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، مصر، شرکه مکتبه و مطبعه مصطفى البابی الحلبی و اولاده، 1375ق. بلاذُری، أحمد، جمل من أنساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض الزرکلی، بیروت، دارالفکر، 1417ق. بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه ومعرفه أحوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1405ق. تنویر المقباس من تفسیر ابن عباس، تحقیق مجدالدین أبوطاهر الفیروزآبادى، لبنان، دارالکتب العلمیه، بیتا. سفیان بن سعید الثوری، أبوعبدالله، تفسیر الثوری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1403ق. شوالیه، ژان و گربران، آلن، فرهنگ نمادها، تهران، جیحون، 1378. شیبانی، اسحاق بن مرّار، الجیم، تحقیق ابراهیم الأبیاری، القاهره، الهیئه العامه لشئون المطابع الأمیریه، 1394ق. ضیف، شوقی، العصرالجاهلی، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیرکبیر، 1364. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تأویل القرآن، تحقیق أحمد محمد شاکر، بیروت، موسسه الرساله، 1420ق. عبدالرزاق بن همام، ابوبکر، تفسیر عبد الرزاق، تحقیق محمود محمد عبده، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419ق. علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، دارالساقی، 2001م. کلبی، هشام بن محمد، الاصنام، تحقیق احمد زکی باشا، الطبعه الثالثه، القاهره، دارالکتب المصریه، 2000م. محققیان، زهرا، 1398الف، «بنات الله و چالش ارزشگذاری جنسیتی ایشان در قرآن کریم»، مجلۀ پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، سال سیزدهم، شمارۀ اول (پیاپی 25)، صص 81- 51. ـــــــــــــــ، 1398ب، «هویت الهگان عربی در منابع پیشااسلامی؛ ماهیت، کارکرد و خاستگاه»، مجلۀ پژوهشی تاریخ اسلام، شمارۀ 4، پیاپی 80، صص68- 35. ـــــــــــــــ، 1399الف، «بازیابی هویت الهگان عربی در قرآن کریم»، مجلۀ پژوهشی پژوهشهای قرآن و حدیث، در نوبت چاپ. ـــــــــــــــ، 1399ب، «تأنیث ملائکه و خاستگاه آن در میان اعراب جاهلی»، در دست داوری. مجاهد بن جبرمکی، تفسیر مجاهد، مصر: دارالفکر الإسلامی الحدیثه، 1410ق. مقاتل بن سلیمان بلخى، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق عبدالله محمود شحاته، بیروت، دارإحیاء التراث، 1423ق. یحیى بن سلام، تفسیر یحیى بن سلام، تحقیق الدکتوره هند شلبی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1425ق. Albright, F. W, Yahweh and the Gods of Canaan: A historical Analysis of two Contrasting Faiths. The Jordan Lectures. New York: Doubleday and Company Inc, 1968.
Al-Jallad, Ahmad, The “One” God in a Safaitic Inscription. The Ohio State University, 2019.
Alpass. Peter, The Religious Life of Nabataea. Leyden: Brill, 2013.
Ahmed, Shahab, “Satanic Verses”. The Encyclopedia of the Quran. Edited by Jane Dammen McAuliffe. Leiden: Brill. V. 5. Pp 535- 531, 2004.
Cooke, George Albert, A Text- Book Of North- Semitic Inscriptions:Moabite, Hebrew, Phoenician, Aramaic, Nabataean, Palmyrene, Jewish. Oxford: Clarendon Press, 1903.
Drijvers, H.J.W, The religion of Palmyra; Iconography of religions. Leiden: E.J. Brill. XV, 15, 1976.
D.newby, Gordon, A concise Encyclopedia of Islam, England: OneWorld, 2002.
Fahd, T., “al-Lāt”, Encyclopaedia of Islam, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Second Edition. V5. p 692-693, 1986.
ـــــــــــــــــــ, Le panthéon de l’Arabie centrale à la veille de l’Hégire, Paris, 1968.
Healey, John F, The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. Boston: Brill, 2001.
Hoyland, Robert G, Arabia and the Arabs: From the Bronze Age to the coming of Islam. London and New York: Routledge, 2001.
Macdonald, M.C.A, and Nehmé, Laila, “al-ʿUzzā”, Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Leiden: Brill.2000. Volum X, p 967-968.
Robin, Christian Julien, "south Arabia". Encyclopaedia of Quran, Edited by: Jane Dammen McAuliffe, Leiden, Brill. V.5. p. 84- 93, 2001.
Smith, William Robertson, Kinship and marriage in early arabia. Edited by Stanly A. Cook. London: Adam and Charles Black, 1907.
Teixidor, Javier, The Pantheon of Palmyra. Leiden. E.J. Brill, 1979.
Wellhausen, Julius, Reste arabischen Heidentums. Berlin: Druck und Verlag Von Georg Reimer, 1897.
Winnett, F.v, The Daughters of Allah. The Muslim World. Vol. 30: 30-113, 1940. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15,622 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 814 |
||