تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,103,835 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,209,958 |
کاربست نظریه نشانهشناسی مایکل ریفاتر در تحلیل قصیده «خُذ وردةَ الثَّلج خُذ القیروانیة» سعدی یوسف | ||
ادب عربی | ||
مقاله 1، دوره 13، شماره 1، خرداد 1400، صفحه 1-22 اصل مقاله (1.63 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2020.301462.612200 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه تنها1؛ مهین حاجی زاده* 2؛ ابوالحسن امین مقدسی3؛ عبدالاحد غیبی4 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی اذربایجان | ||
3استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
4استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
چکیده | ||
رهیافت نشانهشناسی مایکل ریفاتر یکی از رویکردهای نقد ادبی دوران معاصر است که بر ساختارگرایی و واکنش خواننده متکی است و در پیِ بررسی ارجاع نشانهها به یکدیگر در درونِ متن برای ایجاد شبکهای بههم پیوسته از نشانههاست و چهارچوب منسجمی را برای نقد و تحلیل شعر ارائه میکند. اساس این نظریه کشف شبکه معنایی شعر بر پایه تفسیر بر اساس توانش ادبی خواننده است و میکوشد خاستگاه متن را از طریق زیرانگاشتهایی که در متن گستردهاند، شناسایی کرده و بر انسجام درونی متن علیرغم وجود دگرسانیهای زبانی که از طریق عبور از خوانش اکتشافی به خوانش پسکنشانه نمودار میشوند دست یابد. پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد نشانهشناختی در صدد است فرآیندهای نشانهپردازی قصیده «خُذ وردةَ الثَّلج خُذ القیروانیة» سعدی یوسف، شاعر معاصر عراقی را بر اساس نظریه ریفاتر تحلیل و بررسی نماید تا به لایههای پنهان متن، ایدۀ محوری و رابطۀ بینامتنی آن با دیگر متون دست یابد. خوانش اکتشافی این قصیده بیانگر روایتی دراماتیک از روح رنجیدة شاعر و سفر با قطار به دور دستها و سرزمینهایی است که مقصدی نهایی ندارند و او را از وطنش دورتر میکند. اما خوانش پسکنشانه نشان میدهد شعر دارای پنج انباشت و منظومهی توصیفی است که بیانگر فضای فکری مسلط و حاکم بر قصیده است. نگارندگان با گذر از سطح محاکاتی به سطحی بالاتر، با یافتن رمزگانهای موجود در آن و نیز عناصر غیردستوری و نشانهپردازیِ هر یک از آنها، به تبیین موضوع اصلی (هیپوگرام) و اثر ساختار معنایی متن (ماتریس) دست یافتهاند. تحلیل این قصیده نشان میدهد که محصول بسط ماتریسهای متعددی چون یأس و اندوه، تبعید و غربت، عشق به وطن، اختناق و خفقان، سلطه یافتن بیگانگان بر وطن شاعر، دعوت به مبارزه و رستاخیزی، ترسیم چهرة به غارت رفتة عراق و مأیوس شدن از اوضاع حاکم است. | ||
کلیدواژهها | ||
نشانهشناسی؛ مایکل ریفاتر؛ سعدی یوسف؛ خُذ وردة الثلج خُذ القیروانیة؛ ماتریس | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Application of Michael Rifatter’s Semiotic Theory in the Analysis of the Poem “Khoz Vardat al-Salje Khoz al-Kairouaniat” by Saadi Yousef | ||
نویسندگان [English] | ||
Fatemeh Tanha1؛ Mahin Hajizadeh2؛ Abolhasan Amin Moqaddasi3؛ Abdolahad Gheibi4 | ||
1Ph.D. Candidate in Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University | ||
2Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University | ||
3Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran | ||
4Professor, Department of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University | ||
چکیده [English] | ||
Michael Rifatter’s semiotics is one of the approaches of literary criticism of the contemporary era. It offers a coherent framework for critique and analysis of poetry. The bases of this theory are the discovery of the semantic network of poetry based on interpretation according to the reader’s literary ability and trying to discover the origin of the text by passing from heuristic reading to interpretive reading. This study tries to analyze the semiotic processes of Saadi Yousef’s poem “Khoz Vardat al-Salje Khoz al-Kairouaniat” based on Rifatter’s semiotic theory in order to reach the hidden layers of the text. The heuristic reading of this poem expresses the dramatic story of the poet’s grieving soul as he is on a train which journeys to distant lands and takes him farther away from his homeland. But the retroactive reading of the poem shows that it has five accumulations and a descriptive system. By going from the quote level (appearance) to the higher level, by finding the codes in the poem as well as the ungrammaticalities and semiotics for each of them, the authors have found explanation for the main subject (hypogram) and the effect of the semantic structure of the text (matrix). The analysis of this poem shows that it is the product of expanding several matrices such as despair and sorrow, exile and homesickness, love for the homeland, oppression and repression, domination of foreigners over the poet’s homeland, invitation to fighting back, portraying the plundered Iraq, and disappointment with the present situation. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Semiotics, Michael Rifatter, Saadi Yousef, Khoz Vardata al-Salje Khoz Al-Kairouaniat, Matrix | ||
مراجع | ||
اصغری، محمد جعفر، حیدریراد، سمیرا، دهقانی، کمال (1398)، «دراسة سیمیائیة فی قصیدَتی «التینة الحمقاء» لإیلیا أبی ماضی و«صنوبرین» لمحمّد جواد محبّت علی ضوء نظریة ریفاتیر»، مجلة الجمعیة الإیرانیة للغة العربیة وآدابها، العدد 52، صص 63-82. آلن، گراهام (1389)، بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز، چاپ سوم. ایگلتون، تری (1386)، پیشدرآمدی بر نظریه ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز. بارت، رولان (1396)، عناصر نشانهشناسی، ترجمة فرزانه دوستی. تهران: مروارید. برکت، بهزاد، افتخاری، طیبه (1389)، «نشانهشناسی شعر: کاربست نظریۀ مایکل ریفاتر بر شعر «ای مرز پرگهر» فروغ فرخزاد»، پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دورة 1، ش 4، صص 109-130. پاینده، ابوالقاسم (1376)، تاریخ سیاسى اسلام (ترجمه)، جلد دوم، تهران: جاویدان، چاپ نهم. قاسمی حاجیآبادی، لیلا، گلین مقدم، وجیهه (1398)، «نشانهشناسی قصیدۀ بلقیس نزار قبانی بر اساس نظریۀ خوانش اکتشافی و پسکنشانه مایکل ریفاتر»، علمی نقد ادب معاصر عربی، ش17، صص 123-139. سمتی، محمد مهدی، طهماسبی، نرجس (1390)، «رنگهای نمادین در اشعار صلاح عبدالصبور»، انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش 2، صص 109-123. سلدن، رامان، ویدوسون، پیتر (1377)، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو، چاپ دوم. السنید، حسن (1986)، صدی الرفض والمشنقه، طهران: معاونیة العلاقات الدولیة فی منظمة الأعلام الإسلامی. گبانچی، نرگس، سعدونزاده، جواد، عچرش، خیره (1396)، «سیمیائیة المعجم الشعری لقصیدة النبیّ المجهول لأبی القاسم الشّابی فی ضوء نظریات سوسیر وریفاتیر»، بحوث فی اللغة العربیّة، العدد 17، صص 55-70. قره چانلو، حسین (1380)، جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، جلد دوم، تهران: سمت. لوشر، ماکس (1369)، روانشناسی رنگها، ترجمة ویدا ابی زاده، تهران: درسا. مقریزی، تقی الدین احمد بن علی (2001)، اتعاظ الحنفا بأخبار الأئمة الفاطمیین الخلفا، ج 2، تحقیق محمد عبدالقادر أحمد، بیروت: دار الکتب العلمیة. ملا ابراهیمی، عزت، الیاسی، حسین (2018)، «جدلیة المکان فی خطاب سعدی یوسف؛ قراءة سیمیائیة-بنیویة فی قصیدة خذ وردة الثلج خذ القیروانیة»، مجلة جامعة القدس المفتوحة للبحوث الإنسانیة والاجتماعیة، العدد 45، صص 63-71. نبی لو، علیرضا (1391)، «کاربرد نظریه نشانهشناسی مایکل ریفاتر در تحلیل شعر ققنوس نیما»، پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی، دورة 1، ش 2، صص 81-94. یوسف، سعدی (2014)، الأعمال الشعریة، الجزء الثانی، بغداد: منشورات الجمل. مسجد عقبة بن نافع؛ نماد اسلام در آفریقا (2019)، سایت مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام. http://www.ahl-ul-bayt.org Riffaterre, M. (1978). Semiotics of Poetry. Bloomingston: Indiana University Press. de Saussure, F. (1979). Cours de linguistiqueGénérale (T. Mauro ed.). Paris. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 853 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 636 |