پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,757 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,120,609 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,889,030 |
تحلیل جامعه شناختی راهبردهای مواجهه با موضوع «حجاب» زنان در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت | ||
| زن در توسعه و سیاست | ||
| مقاله 3، دوره 18، شماره 2، تیر 1399، صفحه 195-216 اصل مقاله (492.01 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2020.309344.1007883 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم زائری* 1؛ فاطمه یوسفی نژاد2 | ||
| 1استادیار گروه جامعه شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به جایگاه «حجاب» در جهتگیری نیروهای سیاسی و اجتماعی فعال در نهضت ملیکردن صنعت نفت در اواخر دهة 1320 شمسی (1320ـ1330) اختصاص دارد. دهة 1320 و به‌ویژه تحولات اواخر این دهه، تحت‌تأثیر دو دسته روندهای بینالمللی و داخلی است: نخست «چرخش استعماری»، و ظهور نظم تازة جهانی پس از جنگ جهانی دوم و نیز بازخیزی اسلامی در‌نتیجة افول سلطنتهای ملی در کشورهای اسلامی؛ و دوم، احیای نیروهای سرکوبشدة اجتماعی و سیاسی پس از برکناری رضاخان و بازبینی راهبردهای سیاسی و اجتماعی نیروهای متجدد ملیگرا برای عبور از بحران مشروعیت ناشی از ملیگرایی استبدادی رضاخانی. مقاله نشان خواهد داد که در میانة مناقشات بر سر نفت و انتخابات در تحولات آخر این دهه، چگونه مسئلة زنان تحول یافته است و سه راهبرد در میان نیروهای سیاسی و اجتماعی پیرامون موضوع «حجاب» را شرح خواهد داد: راهبرد نادیدهانگاری سیاسی حجاب، راهبرد بیاثرسازی اجتماعی حجاب و راهبرد الزامیسازی حداکثری حجاب. در این مقاله، برای استخراج داده، به منابع و مواضع جبهة ملی ایران، حزب تودة ایران، جامعة مجاهدین اسلام و جمعیت فداییان اسلام رجوع شده و از منابع دست اول تاریخی و تاریخ شفاهی استفاده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الزامیسازی؛ بیاثرسازی؛ جمعیت فداییان اسلام؛ حجاب؛ حق رأی بانوان؛ نهضت ملی‌شدن صنعت نفت؛ نادیدهانگاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Sociological Analysis of Strategies for Dealing with the Issues of Women's Veil (Hijab) During the Nationalization of the Oil Industry | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghasem Zaeri1؛ Fatemeh Yusefinejad2 | ||
| 1Assistant Professor Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran | ||
| 2Master student of sociology, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| This article analyzes the role of "hijab" in the orientation of active political and social forces in the movement of nationalizing the oil industry in the late twentieth decade (1941-1951). The community in the twentieth century, and especially the evolutions of the late decade, is influenced by two categories of international and national trends: The first is the "colonial turn", and the emergence of a new world order after World War II, as well as the Islamic revival as a result of the decline of national monarchies in Islamic countries. The second is the revival of the repressed social and political forces after Reza Khan's ouster, and the revision of the political and social strategies of the modern nationalist forces to overcome the crisis of legitimacy resulted from Reza Khan's authoritarian nationalism. The article will indicate how the issues of women have evolved amid the controversy over oil and elections in the evolutions of the last decade. This will explain three strategies for the issue of hijab among political and social forces. The strategiies are political ignorance of hijab, the strategy of social ineffectiveness of hijab, and the strategy of obligating hijab. In this article, the sources and positions of the National Front of Iran, the Tudeh Party of Iran, the Islamic Mojahedin Society and the Jamiat Fadaiyan-e-Islam have been referred as the first-hand historical and oral history sources. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Veil (Hijab), Nationalization of the Oil Industry, Ignorance Strategy, Social Ineffectiveness Strategy, Obligating Strategy, Women's Suffrage, Jameiat Fadaiyan-e-Islam | ||
| مراجع | ||
|
[1] آبراهامیان، یرواند (1389). تاریخ ایران مدرن، ترجمۀ محمدابراهیم فتاحی، تهران: نی. [2] ــــــــــ (1396). ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی ایران معاصر، ترجمۀ احمد گلمحمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نی. [3] اتابکی، تورج (1390). دولت و فرودستان: فراز و فرود تجدد آمرانه در ایران و ترکیه، ترجمۀ آرش عزیزی، تهران: ققنوس. [4] افشار، ایرج (1358). مصدق و مسئله حقوق و سیاست، تهران: زمینه. [5] امینی، داوود (1381). جمعیت فداییان اسلام و نقش آن در تحولات اجتماعی‌ـ سیاسی ایران، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. [6] توکلی، آفرین (1390). «دولت مصدق و سازمانهای زنان»، مندرج در: اتحادیه، منصوره و شیرین بیانی (1390). زن در تاریخ ایران معاصر (از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی). تهران: کویر، ص183ـ201. [7] جعفریان، رسول (1396). جریانها و سازمانهای مذهبی‌ـ سیاسی ایران (از روی کار آمدن محمدرضا شاه تا پیروزی انقلاب اسلامی)، تهران: علم. [8] حزب توده (1360). اسناد و دیدگاهها (حزب تودۀ ایران، از آغاز پیدایی تا انقلاب بهمن 1357)، تهران: حزب توده. [9] حسینیان، روحالله (1385). بازخوانی نهضت ملی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. [10] خلیلی، احمد (1385). «آیتالله کاشانی و استعمارستیزی»، یادمان آیتالله ابوالقاسم کاشانی، ش16، ص 57ـ58. [11] دارالفکر [به کوشش گروهی از هواداران نهضت اسلامی ایران در اروپا] (1358). روحانیت و اسرار فاش‌نشده از نهضت ملی شدن صنعت نفت، قم: دارالفکر. [12] داور، علی‌اکبر (1302). «یادداشت یومیه»، مجلة مرد آزاد، س اول، تهران. [13] دلوز، ژیل (1390). نیچه و فلسفه، ترجمۀ عادل مشایخی، تهران: نی. [14] رامی، مرجان (1390). «بررسی جایگاه زنان در ساختار اجتماعی ایران طی سال‌های 1320ـ1326»، مندرج در: اتحادیه، منصوره و شیرین بیانی (1390). زن در تاریخ ایران معاصر (از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی)، تهران: کویر، ص275ـ293. [15] روزنامة اطلاعات، 15/10/1331، ش 7993، ص 7. [16] روزنامۀ جهان زنان، 3/8/1331، ش 47، ص 1 و 3. [17] روشن‌نهاد، ناهید (1384). مدارس اسلامی در دورة پهلوی دوم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. [18] زائری، قاسم؛ یوسفینژاد، فاطمه (1398). «بررسی چگونگی تجدیدنظر در قانون «کشف حجاب» در مقطع 1320ـ1322 با تکیه بر مقاومتهای فردی و نهادی»، زن در توسعه و سیاست، دورة 17، ش 2، ص 173ـ192. [19] ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی، تهران: اختران. [20] سعید، بابی (1390). هراس بنیادین (اروپامداری و ظهور اسلامگرایی)، ترجمۀ غلامرضا جمشیدیها و موسی عنبری، تهران: دانشگاه تهران. [21] سیاوشی، سوزان (1380). لیبرال ناسیونالیسم در ایران، ترجمۀ علیمحمد قدسی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران. [22] صابری، شیدا (1397). ایران در جنگ جهانی دوم، تهران: ققنوس. [23] صفا، اسدالله (1385). «آیتالله کاشانی و فداییان اسلام»، یادمان آیتالله ابوالقاسم کاشانی، ش 16، ص 76ـ78. [24] طاهری، حجتالله (1383). خاطرات نیرهسادات احتشام رضوی (همسر شهید نواب صفوی)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. [25] طبری، احسان (1367). کژراهه (خاطراتی از تاریخ حزب توده)، تهران: امیرکبیر. [26] عسگری، ساره؛ شوهانی، سیاوش (1388). «جدال موافقان و مخالفان حق رأی زنان برای شرکت در انتخابات»، مجلة پیام بهارستان، دورة2، س2، ش 8، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. [27] عنایت، حمید (1380). اندیشة سیاسی در اسلام معاصر، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی. [28] فوکو، میشل (1381). «نیچه، تبارشناسی، تاریخ»، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، مندرج در: (کهون، لارنس (1381). متن گزیدههای مدرنیسم و پستمدرنیسم، ترجمة عبدالکریم رشیدیان و دیگران، تهران: نی. [29] فیروز، مریم (1358). گفتاری چند دربارة زن، تهران: شرکت سهامی خاص انتشارات توده. [30] کاتوزیان، همایون (1371). مصدق و نبرد قدرت در ایران، ترجمۀ احمد تدین، تهران: رسا. [31] کاشانی، ابوالحسن (1385). «ناگفتههایی از سلوک سیاسی آیتالله کاشانی»، یادمان آیتالله ابوالقاسم کاشانی، ش 16، ص 23ـ31. [32] کچویان، حسین (1384). تطورات گفتمانهای هویتی ایران: ایرانی در کشاکش با تجدد و مابعد تجدد، تهران: نشر نی. [33] کدی، نیکی (1369). ریشههای انقلاب ایران، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران: قلم. [34] کریمی، بهنام (1385). آسیبشناسی نهضت ملی ایران1325ـ1332، تهران: قصیده‌سرا. [35] کیانوری، نورالدین (1371). خاطرات نورالدین کیانوری، تهران: اطلاعات. [36] کی استوان، حسین (1327). سیاست موازنة منفی در مجلس چهاردهم: با یک مقدمه در مورد سیر تاریخی مشروطیت ایران، تهران: نشر [روزنامه] مظفر. [37] میزبانی، مهناز (1381). خاطرات شهید سیدمحمد واحدی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. [38] نجاتی، غلامرضا (1366). جنبش ملی‌شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد 1332، تهران: شرکت سهامی انتشار. [39] نواب صفوی، سیدمجتبی (1357). جامعه و حکومت اسلامی (اعلامیه فداییان اسلام یا کتاب راهنمای حقایق)، تهران: نذیر. [40] Geir, Lundestad (1990). The American “Empire” (And Other Studies of U.S. Foreign Policy in a Comparative Perspective), New York: Oxford University Press. [41] Ikenberry, G. John (2005). “Power and liberal order: America's postwar world order in transition”, International Relations of the Asia-Pacific, Volume 5, Issue 2, PP 133–152. [42] Mahdi, ali akbar (2004). “The Iranian women's movement: a century long struggle”, The Muslim World, October, Vol. 94, 427-448. [43] Paidar, Parvin (1995), Women and Political Process in Twentieth-Century Iran, UK: Cambridge Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 404 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 319 |
||