پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,989,256 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,659,373 |
سنجش وضع مسئولیت‌پذیری جامعۀ روستایی نسبت به محیطِ‌زیست و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: استان مازندران) | ||
| توسعه محلی (روستائی-شهری) | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 1-20 اصل مقاله (1.06 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrd.2021.79563 | ||
| نویسنده | ||
| صادق صالحی* | ||
| دانشیار جامعه‌شناسی ،گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| مسئله مسئولیت‌پذیری اجتماعی نسبت به حفظ محیطِ‌زیست در تمام سطوح و قشرهای جامعه، موضوعی است که در بند 14 سیاست کلی محیطِ‌زیست ایران مورد تأکید قرار گرفته است و روستاییان نیز به‌عنوان یکی از گروه‌های عمده استفاده‌کننده از منابع محیطی، از این امر مستثنا نیستند. سؤال اساسی تحقیق حاضر این است که روستاییان چه مسؤولیتی نسبت به محیطِ‌زیست احساس می‌کنند و رفتارهای مسئولانه محیطِ‌زیستی در بین آن‌ها چگونه است؟ در این تحقیق، از چارچوب نظری انگیزه حفاظت استفاده شد و روش تحقیق به‌صورت پیمایشی و از نوع مقطعی بود. واحد تحلیل در این تحقیق، فرد روستایی و جامعۀ آماری پژوهش را کلیه ساکنان مناطق روستایی استان مازندران در سال 1398 تشکیل داده‌اند. برای انجام نمونه‌گیری، از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شد. تعداد روستاهای نمونه برای مطالعۀ حاضر، 30 روستا بودند و حجم نمونه تعداد 384 نفر تعیین شدند. داده‌های موردِنیاز تحقیق از طریق ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شد. داده‌های پیمایش بعد از جمع‌آوری، در نرم‌افزار SPSS مورد پردازش قرار گرفته و سپس، توصیف و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان تمایل روستاییان به رفتار مسئولانه محیطِ‌زیستی و نیز میزان رفتار مسئولانه محیطِ‌زیستی آن‌ها در حد متوسط قرار دارد. علاوه‌براین، نتایج تحلیل‌های چندمتغیره حاکی از آن است که شدت آسیب‌پذیری، شدت خطر درک‌شده، خودکارآمدی و دانش محیطِ‌زیستی و هنجارهای تجویزی بر مسئولیت‌پذیری جامعۀ روستایی، بر مسئولیت‌پذیری افراد نسبت به محیطِ‌زیست تأثیر داشته‌اند. استان مازندران،رفتار مسئولانه، مسئولیت‌پذیری محیطِ‌زیستی، نظریه انگیزه حفاظت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استان مازندران؛ رفتار مسئولانه؛ مسئولیت‌پذیری محیطِ‌زیستی؛ نظریه انگیزه حفاظت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessing the State of Responsibility of Rural Community towards the Environment and it Underpinning Factors (Case study: Mazandaran Province) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sadegh Salehi | ||
| Associate Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Humanity and Social Sciences, Mazandaran University. | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of social responsibility to protect the environment at all levels and segments of society is an issue that is emphasized in 14th article of the general policy of Iran’s environment and the villagers as well most users of environmental resources are no exception.The main research question was how people feel about the environment and what are the responsible behaviors among the villagers?.The research method is cross-sectional analysis and the analysis unit is a rural resident.The statistical population of the study was all residents of rural areas of Mazandaran province in 2019.The type of sampling was multi-stage clustering. The number of sample villages was 30 and the sample size was 384.In this research, the formal validity and validity of the structure have been used. The data required for the research have been collected through the questionnaire tools. The survey data were reviewed and analyzed in SPSS software. The results show that the level of responsible behavior of the environment and the tendency to responsible behavior of the environment was moderate. Multivariate analysis suggests that the severity of the vulnerability, the severity of the perceived risk, the self-efficacy and knowledge of the environment, and the prescriptive norms have affected the responsibility of the rural community for the environment. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mazandaran Province, Responsible Behavior, Environmental Responsibility, Conservation Motivation Theory | ||
| مراجع | ||
|
اداره کل گردشگری مازندران (1396). وضعیت گردشگری در استان مازندران، منتشر نشده. تاریخ دسترسی، 25/1/1397.
امام‌قلی، لقمان (1397). تحلیل جامعه‌شناختی سبک زندگی محیطِ‌زیستی، رساله دکتری، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر.
درویشی، محسن، شریف‌زاده، محمدشریف و عبدالله زاده، غلامحسین (1393). مسئولیت‌پذیری اجتماعی تعاونی‌ها، راهکاری در جهت توسعۀ پایدار روستایی، اولین همایش ملی توسعۀ پایدار روستایی در افق1404: اصفهان، صص: 7-1.
رضوانی، محمدرضا (1376). کاربرد مطالعات جغرافیایی در برنامه‌ریزی و توسعۀ سکونتگاه‌های کشور، مجموعه خلاصه مقالات همایش پژوهش‌ها و قابلیت‌های علم جغرافیا در عرصۀ سازندگی، تهران.
ساتن، فیلیپ (1392). درآمدی بر جامعه‌شناسی محیطِ‌زیست، ترجمه صادق صالحی، تهران: انتشارات سمت.
ستاد تسهیلات سفر نوروزی (1397). گزارش وضعیت سفر نوروزی، منتشر نشده. تاریخ دسترسی 28/1/1397.
سجاسی قیداری، حمدالله و عرب‌تیموری، یاسر (1397). سنجش و تحلیل مسئولیت‌پذیری اجتماعی روستاییان به حفظ محیطِ‌زیست (مطالعه درباره دهستان‌های شهرستان خواف)، مسائل اجتماعی ایران، سال نهم، شماره 1، صص: 99-79.
شرفی، لیدا، و علی‌بیگی، امیرحسین (1394)، الگوی سنجش پایداری روستایی محیطِ‌زیست: مورد روستای شروینه در شهرستان جوانرود، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، سال چهارم، شماره 12، صص: 132 -115.
شفیعی، آزاده (1396). تحلیل جامعه‌شناختی بی‌تفاوتی اجتماعی با تأکید بر بی‌تفاوتی محیطِ‌زیستی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران.
صالحی، صادق (1397). تحلیل وضعیت دانش و رفتار دانش‌آموزان نسبت به آب (با تأکید بر طرح داناب در مازندران)، گزارش طرح پژوهشی، بابلسر: معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه مازندران.
صالحی، صادق و پازوکی نژاد، زهرا (1397). جامعه و انرژی، بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران و شرکت تولید و توزیع گاز استان مازندران.
ضیاء‌پور، آرش، کیانی‌پور، ندا و نیکبخت، محمدرضا (1391). تحلیل جامعه‌شناختی محیطِ‌زیست و رفتار افراد نسبت به آن در مناطق روستایی و شهری استان کرمانشاه، فصلنامه آموزش محیطِ‌زیست و توسعۀ پایدار، سال اول، شماره دوم، صص:67-55.
قاسمی، فریده (1392). انگیزش مصرف پایدار، تهران: انتشارات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
کریم‌زاده، سارا (1389). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتارهای محیطِ‌زیستی (مصرف انرژی)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور واحد تهران.
گیدنز، آنتونی(1394). سیاست‌های مقابله با تغییرات آب‌وهوا، ترجمه صادق صالحی، تهران، نشر آگه.
گراوس، ماتیاس و رودیگر، مائوتز (1396). انرژی‌های تجدیدپذیر: رویکردی جامعه‌شناختی، ترجمه صادق صالحی، بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران و شرکت گاز مازندران.
منتی‌زاده، میثم، و زمانی، غلامحسین (1391). تدوین مدل رفتار محیطِ‌زیستی زارعان شیراز، علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره هشتم، شماره دوم، صص: 75-63.
نادری، سارا (1397). ارزیابی ارتباطات محیطِ‌زیستی آلودگی هوای شهر تهران با استفاده از مدل احتمال ارزیابی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی.
نعیمی، امیر، رضایی، روح‌الله، موسی‌پور، کوثر (1397). تحلیل سازه‌های محیط‌زیستی تأثیرگذار بر رفتار حفاظت از محیطِ‌زیست روستاییان شهرستان باغملک استان خوزستان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد چهاردهم، شماره دوم، صص: 22-1.
Ajzen, I. & Fishbein, M.(1980). Understanding Attitudes and Predicting Social Behavior, Pearson; 1 edition (March 17, 1980)
Arcury, A.T.(1990). Environmental Attitude & Environmental Knowledge, Human Organization, 49: 300-304.
Barr, S., & Gilg, A. (2006). Sustainable lifestyles: Framing environmental action in and around the home, Geoforum, 37: 906–920.
Blake, J.(1999). Overcoming the ‘value–action gap’ in environmental policy: tensions between national policy and local experience, Local Environment, 4(3): 257–278.
Chen, Y. (2017). Practice of environmentally significant behaviours in rural China: From being motivated by economic gains to being motivated by environmental considerations, Journal of Behavioural Science,7:59-68.
Choudri, B. S., Baawain, M., Al-Zeidi, K., Al-Nofli, H., Al-Busaidi, R., & Al-Fazari, K.(2016). Citizen perception on environmental responsibility of the corporate sector in rural areas, Environment, Development and Sustainability, 19(6): 2565–2576.
Clubb, A. C.(2012). Protecting the Castle: Applying protection motvation theory to explain the use of home guardianship, https://Scholarworks.gsu.edu/cj_theses/4.Acces date: 22/Dec/2018.pp 6.7.
Dunlap, R. (2016). Climate Change and Society: Sociological Perspective, Oxford Univercity Press.
Dunlap, R. E., & Van Liere, K. D. (1978). The new environmental paradigm: A proposed measuring instrument and preliminary results, Journal of Environmental Education, 9: 10-19.
Hines, J.M., Hungerford, H.R., Tomera, A. N. (1987). Analysis and synthesis of research on responsible environmental behavior: A meta-analysis, J. Environ. Educ, 18: 1–8.
Janmaimool, P., & Denpaiboon, C. (2016). Evaluating determinants of rural Villagers’ engagement in conservation and waste management behaviors based on integrated conceptual framework of Pro-environmental behavior, Life Sciences, Society and Policy, 12(1): 12.
Keizer, P.(2008). The concept of institution: Context and meaning, Discussion paper Series Nr.08-22.www.
Kollmuss, A. & Agyeman, J. (2002). Minding the gap: why do people act environmentally and what are the barriers to pro- environmental behavior? Journal of Environmental Education Research, 8(3): 239-260.
Mehmetoglu, M. (2010). Factors Influencing the Willingness to Behave Environmentally Friendly at Home and Holiday Settings, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 10(4): 430-447.
Mol, A. (2005). Globalization and Environmental Reform: The Ecological Modernization of the Global Economy, MTI Press.
Milne, S., Orbell, S., & Sheeran, P. (2002). Combining motivational and volitional interventions to promote exercise participation: protection motivation theory and implementation intentions, Br J Health Psychol, 2:163-84.
Noomene, R. (2011). Consumers’ recycling attitudes: Towards socially responsible consumption, Paper Presented at 85th Annual Conference of the Agricultural Economics Society, Warwick University, UK, 18-20 April.
Ölander, F. & Thøgersen, J. (1995). Understanding consumer behavior as prerequisite for environmental protection, Journal of Consumer Policy, 18: 345‐385.
Rainear, A.M., & Christensen, J. L. (2017). Protection motivation theory as an explanatory framework for pro environmental intentions, Communication Research Reports, Vol.00. No.00, PP: 1-10.
Rogers, R.W. (1975). A protection motivation theory of fear appeals and attitude change, The Journal of Psychology,91(1): 93-114.
Salehi, S. (2010). People and the Environment, Cambridge, Lambert Academic Publication.
Schwartz, S. (1977). Normative influences on altruism, Advances in Experimental Social Psychology, 10: 222-27.
Stern, P.C. (2000). Toward a coherent theory of environmentally significant behavior, J. Soc. Issues, 56: 407–424.
Takahashi, B., & Selfa, T. (2014). Predictors of pro-environmental behavior in rural american communities, Environment and Behavior, 47(8): 856–876.
Triandis, H. C. (1977). Interpersonal Behaviour, Monterey, CA: Brooks/Cole.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 391 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 409 |
||