پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,479 |
| تعداد مقالات | 70,032 |
| تعداد مشاهده مقاله | 123,011,637 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,242,801 |
بررسی مبانی حقوقی و تاریخی تطورات قانون اساسی مشروطه | ||
| پژوهشهای علوم تاریخی | ||
| دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 23، آذر 1399، صفحه 47-67 اصل مقاله (536.68 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2020.304773.473269 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اکبر جعفری ندوشن1؛ آفرین توکلی* 2 | ||
| 1استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد | ||
| 2استادیار گروه تاریخ دانشگاه یزد | ||
| چکیده | ||
| یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب مشروطۀ ایران قانون اساسی آن بود. در حالی که قانون اساسی مهمترین سند ضمانت اصول مشروطیت ایران به شمار میآمد در طی هفت دهه از عمر خود بارها مورد تغییر و تجدیدنظر واقع شد که در این میان اگر بازنگری حقوقی پارهای اصول آن در دهههای نخستین به دلیل جابجایی سلطنت ناگزیر مینمود به نظر میرسد تغییرات صورت گرفته در سال های 1328 ه.ش، 1336 ه.ش و 1346 ه.ش که به ترتیب به اعطای حق انحلال مجلسین و وتو مصوبات مالی مجلس به شاه و مقام نیابت سلطنت به شهبانو گردید دارای دلایل حقوقی معتبری نیست. با ارزیابی دلایل حقوقی اقامه شده بر این تطورات که در مستندات تاریخی موجود است نمیتوان به وجاهت حقوقی متقنی دست یافت که بتواند بازنگریهای صورت گرفته در قانون اساسی را توجیه کند بلکه بیشتر به نظر میرسد در پس این توجیهات حقوقی، انگیزههای سیاسی نهاد اقتدار گرای سلطنت حاکم بوده که با بی‌اعتنایی به مبانی قانون اساسی موجب این تغییرات گردیده است. این پژوهش که کاری بین رشتهای میان دو رشته تاریخ و حقوق است با بررسی شرایط تاریخی و استدلالهای حقوقی مطرح شده متناسب با این شرایط، بازنگریها و تغییرات اصول قانون اساسی را مورد نقد قرار می دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قانون اساسی؛ مشروطه؛ پهلوی؛ بازنگری؛ سلطنت؛ حقوقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Study of the Legal and Historical Foundations of the Evolution of the Constitution of Mashruteh | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Aliakbar Jafari Nadoushan1؛ Afarin Tavakoli2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Law and Political Science, Yazd University | ||
| 2Assistant Professor of History Department, Yazd University | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most important achievements of Iran’s “Enghelab-e Mashruteh” was the Constitution. While it was considered as the most important guaranteeing document of the principles of the constitutional movement, it was changed and revised many times over the course of seven decades. Some revisions of the principles seemed inevitable due to the reign of the monarchy in the first decades. However, the 1949 amendment which granted the Shah with the right to dissolve the Houses, the 1957 amendment which gave the Shah the veto power over the financial decisions of the parliament, or the 1967 amendment regarding how to choose the heir to the throne led to changes in the constitution which cannot be justified through the legal grounds available in historical documents. It seems, however, that behind these legal aspects, political motives of the authoritarian monarchy has been the cause that led to these changes and disregarding the foundations of the Constitution. This research is an interdisciplinary work which studies the historical circumstances and the legal arguments put forward in accordance with these conditions, and criticizes the amendments to the Constitution. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Constitution, Constitutionalism, Pahlavi, Revision, Monarchy, Legal | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند، ایـران بین دو انقلاب، ترجمۀ کاظم فیـروزمند، حسن شمسآوری و محسن مدیرشانهچی، تهران، مرکز، 1378. آصفی، حمدالله، وطندوست، غلامرضا، «سردار سپه و زمینۀ فروپاشی دودمان قاجاریه؛ تحلیلی بر سه سند محرمانۀ بریتانیا»، علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ 6، شمارۀ 1و2، (47-81)،1370. ــــــــــــــــــــــــــــ، سردار سپه و فروپاشی دودمان قاجار (1304-1299ش. / 1925-1921 م.)، شیراز، نوید شیراز ،1383. دادفر، حبیب، «اصول اصلاحی متمم قانون اساس»، حقوقی و انتقادی کانون وکلا، دورۀ 4، شمارۀ 105، (222-224)، 1346. طاهری، ابراهیم، جعفریندوشن، علیاکبر، «جامعه شناسی سیاسی بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظریه تحلیل گفتمان»، جامعه شناسی سیاسی ایران. دورۀ 1، شمارۀ 4، (45-75)، 1397. عاقلی، باقر، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، گفتار، 1370. عبدالرحیم طالبوف، آزادی و سیاست، به کوشش ایرج افشار، تهران، سحر، 1357. عظیمی، فخرالدین، بحران دموکراسی در ایران (1320-1332)، ترجمۀ عبدالرضا هوشنگمهدوی و بیژن نوذری، تهران، البرز 1374. فری یر، رونالد، اختلاف ایران و انگلیس بر سر نفت، مصدق نفت و ناسیونالیسم ایرانی، به کوشش جیمز بیل و ویلیام راجر لوئیس، ترجمۀ عبدالحسین هوشنگمهدوی، تهران، البرز، 1371. قاسمزاده، قاسم، حقوق اساسی، تهران، کتابخانۀ ابنسینا، 1344. کسروی، احمد، تاریخ مشروطۀ ایران، جلد اول، تهران، امیرکبیر، 1363. مجموعۀ نطقها، پیامها، مصاحبههای اعلی حضرت همایون محمدرضاشاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران از 1320-1340، تهران، کیهان، 1355. مجیدی، محمدرضا. بلباسی، میثم، «بررسی تطبیقی بازنگری در قانون اساسی مشروطیت و جمهوری اسلامی؛ امکان یا امتناع بازنگری در برخی از اصول قانون اساسی مصوب 1368»، پژوهشهای انقلاب اسلامی، دورۀ 7، شمارۀ 27، (201 ـ 223)، 1397. ملکوتیان، مصطفی، باباپور محمدمهدی، «بازنگری قانون اساسی؛ تاریخچه، ضرورتها و فرایند شکلگیری تا قانونمندی»، سیاست (دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، دورۀ 41 ، شمارۀ 3، 305-319، 1390. مهدینیا، جعفر، نخست وزیران ایران: زندگی سیاسی عبدالحسین هژیر، تهران، پانوس، 1374. «انتخابات مجلس پانزدهم»، (22 اسفند 1325)، امید، 159 و 156. «متن نطق آقای دکتر مصدق»، (21 دی 1325)، مرد امروز، 2. طلوع، 28 فروردین 1336، ش1550، 4. ـــــ، 16 اردیبهشت 1336،ش1560، 1-2. قانون اساسی ایران و متمم آن، تهران، مجلس، 1343. مجموعه قانون اساسی و قوانین جزایی، قوانین کمیسیون مشترک با تمام اصلاحات تا مهرماه 1334، تهران، حیدری، 1344. آیین نامۀ داخلی مجلس شورای ملی، تهران، مجلس شورای ملی، 26 ذی‌الحجه 1327 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، جلسۀ 211، دورۀ پنجم، نهم آبان 1344 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، جلسۀ 148، دورۀ پانزدهم، دهم اسفند 1327. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 758 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 674 |
||