پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,246 |
| تعداد مقالات | 67,923 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,733,037 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,504,689 |
دیدگاه ابن سینا دربارۀ مفاهیم فلسفی؛ معقول اولی یا معقول ثانی | ||
| فلسفه | ||
| مقاله 2، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 35، اسفند 1399، صفحه 23-42 اصل مقاله (516.28 K) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2020.307492.1006538 | ||
| نویسندگان | ||
| سید احمد حسینی* 1؛ مریم تبریزی2 | ||
| 1دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
| 2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
| چکیده | ||
| مقالۀ حاضر به ارائۀ تقسیم‌بندی جدیدی از معقولات اولی و معقولات ثانی در نظام فلسفی ابن سینا می‌پردازد و می‌کوشد بر اساس این تقسیم‌بندی جدید، جایگاه واقعی مفاهیم فلسفی را در نظام فلسفی ابن سینا نشان دهد. در دیدگاه رایج که به ابن سینا هم نسبت داده می‌شود، معقولات به دو دستۀ کلی معقولات اولی و معقولات ثانی تقسیم می‌شوند؛ که معقولات ثانی نیز خود به دو دستۀ معقولات ثانی منطقی و معقولات ثانی فلسفی تقسیم می‌شوند. در این مقاله بر اساس استدلالاتی که همگی در آثار ابن سینا ریشه دارند، نشان داده می‌شود که او در نظام فلسفی عقل‌گرایانۀ خود، نه‌تنها مفاهیم فلسفی را معقول ثانی نمی‌داند، بلکه اولی‌تر از هر مفهوم اولی می‌داند. ابن سینا با پذیرش درک اولیّات در مرتبۀ عقل بالملکه، نیاز به مفاهیم پایه و اولیه، درک مفهوم وجود توسط انسان معلق و نیاز به مفهوم وجود برای درک مفاهیم، نشان می‌دهد که مفاهیم فلسفی را معقول اول می‌داند؛ بنابراین، معقولات اولی از منظر ابن سینا به دو دسته تقسیم می‌شود: معقولات ماهوی و معقولات فلسفی؛ اما معقولات ثانی برای ابن سینا تنها مفاهیم منطقی را شامل می‌شوند. صراحت و ساختار مباحث ابن سینا به گونه‌ای است که اشکالاتی همچون بدیهی‌بودن مفاهیم فلسفی و نه اولی‌بودن آن‌ها و نیز اولی‌دانستن مفاهیم فلسفی توسط متأخران، خوانش ارائه‌شده در این مقاله را تضعیف نخواهد کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معقولات اولی؛ معقولات ثانی؛ معقولات ثانی فلسفی؛ معقولات ثانی منطقی؛ ابن سینا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Avicenna on Philosophical Concepts: Primary or Secondary Intelligibles | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Ahmad Hosseini1؛ Maryam Tabrizi2 | ||
| 1Associate Professor in Islamic Philosophy and Wisdom, Azarbaijan Shahid Madani University | ||
| 2Graduate of Master of Philosophy and Islamic Theology, Azarbaijan Shahid Madani University | ||
| چکیده [English] | ||
| The present article tries to provide a new classification of intelligibles (primary and secondary intelligibles) in Avicenna’s philosophical system and tries to show the real place of philosophical concepts like existence, unity, necessity and etc. in his thought based on this classification. In current scholarship the intelligibles are divided into primary and secondary intelligibles. The second intelligibles are divided into philosophical and logical. This division is widely accepted after Nasir al-Din Tusi. In current scholarship usually this theory is attributed to Avicenna as if he also divided the second intelligibles into philosophical and logical intelligibles. The present research tries to show that Avicenna does not consider the philosophical concepts as second intelligibles but more primary than any other primary concepts. According to him, among the concepts there must be primary concepts on which all other concepts rely. These concepts are present in the mind from childhood and in the level of the intellect in habitu (al-‘aql bi’l malakah). So the first intelligibles, for Avicenna, are divided into two categories: the essential ones or the intelligibles from quiddities and the philosophical ones like existence, unity and necessity which are present for us primarily. The second intelligibles for Avicenna are just logical ones. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Primary Intelligibles, Secondary Intelligibles, Philosophical Second Intelligibles, Logical Second Intelligibles, Avicenna | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1393)، سخن ابن سینا و بیان بهمنیار، چ2، تهران، مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. ابن سینا (۱۴۰۴)، الشفا )الاهیات(، تحقیق ابراهیم مدکور، قم، مکتبة آیة‌الله المرعشی. ـــــــــــــ (1363)، المبدا و المعاد، تصحیح عبدالله نوری، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی مک گیل با همکاری دانشگاه تهران. ـــــــــــــ (1371)، المباحثات، مقدمه و تحقیق محسن بیدارفر، قم، بیدار. ـــــــــــــ (1373)، برهان شفا، ترجمه و پژوهش مهدی صفری، تهران، فکر روز. ـــــــــــــ (1375)، الاشارات والتنبیهات، قم، نشرالبلاغه. ـــــــــــــ (1379)، النجات، تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران. ـــــــــــــ (1382)، الاضحویة فی المعاد، محقق حسن عاصی، تهران، شمس تبریزی. ـــــــــــــ (1383)، رسالة احوال نفس، مقدمه و حواشی و تصحیح موسی عمید، همدان، دانشگاه بوعلی سینا. ـــــــــــــ (1391)، التعلیقات، با مقدمه و تحقیق و تصحیح سیدحسین موسویان، تهران، مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. احمدی سعدی، عباس (۱۳۷۶)، «تحقیق در معقولات ثانیة فلسفی و منطقی و تطور آن درتاریخ فلسفة اسلامی»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما سیدحسن سعادت مصطفوی، دانشگاه امام صادق(ع). ــــــــــــ (۱۳۸۵)، «معقولات ثانیۀ فلسفی از دیدگاه مشائیان»، پژوهش‌های اعتقادی کلامی، ش۳، 51-63. اسماعیلی، مسعود (۱۳۸9)، «معقول ثانیۀ فلسفی در فلسفۀ صدرالمتالهین»، ذهن، دورۀ10، ش۴۰، 17-54. اکبریان، رضا و حسین زمانیها (1385)، «بررسی و تحلیل مسئلة تعقل از دیدگاه ابن سینا و دکارت»، پژوهشنامة علوم انسانی، ش۴۹، 67-84. امید، مسعود (1380)، «تقسیم‌بندی معقولات یا مفاهیم کلی و اوصاف آن‌ها نزد فیلسوفان مسلمان»، معرفت، ش۴۲، 50-57. بهمنیار، ابوالحسن (1375)، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، چ2، تهران، دانشگاه تهران. حیدری، جلال (1375)، «شناخت‌شناسی از دیدگاه ابن سینا»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما احمد بهشتی، دانشگاه امام صادق(ع). سالم، مریم (۱۳۹۴)، «اثبات علیت در خارج از دیدگاه ارسطو و ابن سینا»، حکمت سینوی، سال 19، ش54، 5-22. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1372)، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن، ج۱، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی. صفی‌الدین، حسین (۱۳۸۵)، «نحوة موجود و معقولات ثانیه در حکمت متعالیه»، اندیشة نوین دینی، ش4 و 5، 89-103. طباطبایی، محمدحسین (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، شرح مرتضی مطهری، ج1، قم، اسلامی. ــــــــــــ (۱۴16ق)، نهایة الحکمه، چ12، قم، اسلامی. طوسی، خواجه نصیرالدین (1407)، تجریدالاعتقاد، تصحیح محمدجواد حسینی جلالی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی. فارابی (1986)، کتاب الحروف، تحقیق محسن مهدی، بیروت، دارالمشرق. فتحی، علی (۱۳۸۷)، «بررسی و مقایسه معقولات ثانیه فلسفی صفحه اسلامی با مقولات کانت»، آینة معرفت، ش16، 8-31. فنایی اشکوری، محمدرضا (1385)، «معقولات ثانیه تحلیلی از مفاهیم کلی در فلسفه اسلامی»، کیهان اندیشه، ش۶۲، 46-54. ــــــــــــ (1387)، معقول ثانی، تحلیلی از انواع مفاهیم کلی در فلسفۀ اسلامی و غربی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی. لاهیجی، عبدالرزاق (بی‌تا)، شوارق الالهام فی شرح تجریدالکلام، ج2، اصفهان، مهدوی. مصباح یزدی، محمدتقی (1366)، آموزش فلسفه، چ2، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی. مطهری، مرتضی (1375)، مجموعه آثار، ج5، چ5، تهران، صدرا. ملاصدرا (1368)، الحکمـة المتعالیـة فـی الاسـفار العقلیــة الاربعــة، ج6، چاپ دوم، قــم، مکتبــة المصطفوی. یزدان‌پناه، یدالله (1391)، حکمت اشراق، ج1، چ3، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 712 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 381 |
||