پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,032 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,502,158 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,766,122 |
تأثیر اسباب تنافر بر تغییر فواصل و شکل‌گیری گوشه های دستگاه ماهور | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 3، دوره 25، شماره 3، مهر 1399، صفحه 25-34 اصل مقاله (598.21 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2020.294185.615388 | ||
| نویسندگان | ||
| سیاوش سحابی* 1؛ محمد امامی2 | ||
| 1مدیر آموزشگاه موسیقی سیاوش | ||
| 2هیئت علمی/دانشگاه دامغان | ||
| چکیده | ||
| در رسالات موسیقی قدیم قواعدی جهت ساخت ادوار ملایم ذکر شده است. در رابطه با این قواعد که مهمترینِ آنها وجود بُعد ذی‌الاربع میان نغمات یک دور است این سوال مطرح می‌شود که آیا چنین قواعدی در رابطه با موسیقی دستگاهی نیز قابل تعمیم هست، و آیا به‌طور نمونه می‌توان مواردی مانند تغییر فواصل را از این طریق تحلیل کرد یا خیر؟. هدف از این پژوهش تلاش برای یافتن ارتباط میان فواصل گوشه‌های دستگاه ماهور از ردیف میرزاعبدالله بر اساس قواعدی است که تحت نام اسباب تنافر در موسیقی قدیم ایران مطرح شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. برای تحلیل گوشه‌ها، ابتدا به نغمات مُد اصلیِ دستگاه ماهور رجوع شده و نغماتی که بالقوه فاقد فاصله «چهارم درست» با دیگر نت‌های دستگاه هستند، به عنوان نت‌های مستعدّ تغییر، دانسته شده‌اند. صحّت این امر در بررسی گوشه‌ها نیز دیده شده است. در ادامه با فرض برقراری قواعد موسوم به اسباب تنافر، به بررسی گوشه‌ها از جمله چیدمان و توالی خاص و تغییر فواصل آنها پرداخته شده است. نتایج حاصله بیانگر آن است که در تغییر فواصل مُد اصلی علاوه بر تأثیر بُعد ذی‌الاربع، عواملی مانند گسترۀ صوتی هر گوشه، نحوه چیدمان جملات گوشه‌ها شامل؛ متن اصلی و فرودها و همچنین کوک ساز نیز تأثیر دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ردیف میرزاعبدالله؛ دستگاه ماهور؛ اسباب تنافر؛ بُعد ذی‌الاربع؛ نت متغیّر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Study the effect of dissonance factors on changings of notes and Structure of Gushehs in Dastgah-e Mahoor. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Siavash Sahabi1؛ Mohamad Emami2 | ||
| 1manager of Siavash music academy | ||
| 2Professor/Damghan University | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most important features of Radif as the Iranian music repertoire is the consecutive modulations (modulation chains). Because of that, it needed to have changing notes. Hence, Dastgah as a fundamental concept of this kind of music, has the function that can organize this interrelations between the components of Dastgah, named Gusheh. In this article, it tries to search for the roots of these modulations and finding the probable reasons of the changing notes in Dastgah-e Mahoor from MirzaAbdollah-version. There has not been any obvious explanation in this field in the previous published references yet, and there are just some general and qualitative theories. While with regarding to the basic scale of Dastgah-e Mahoor as the first step and specification the unattached notes, it can be determinate the notes that are prone to change. Unattached notes has defined as the notes that have no fourth or fifth interval with other scale notes. This is the Owen Wright's definition about determinate of consonance ratio but in this article, it seen that, a complimentary definition, e.g. semi-unattached notes could explain the mentioned notes more accurately and in the functionality manner. On the other hand, the presence of dissonance factors can exert principals to not to violate some conditions in composing melodies. In this discussion, the perfect fourth interval has a pivotal role. It is not only as a criteria for melodic intervals but is used as important interval for defining unattached or semi-unattached notes and finally for any changing notes. The other dissonance factors are about the sequence and presence of melodic interval in the Tetrachord. There are three main intervals, named "Tanini", "Mojannab" and "Baghieh". Safieddin was the first one theorized the arrangements of these intervals for formation of consonance Tetrachords. Definitely, they were for more smooth and beautiful composing. Therefore, they could have utilized in arbitrary or non-arbitrary manner, as criteria in making the melodies including Radif-s gushe-s. In fact, it assumed that the Safieddin's rules, before the formation of the Radif-s could function. Initially the fourth intervals between the notes of scale of Mahoor checked. It understood that the fourth and seventh notes have not this interval between each other. There for, it expected that the first changing notes are these ones. The important tip was that the dissonance factors were not for imposing a special manner but they were for avoiding of the errors or unpleasant combination of notes. There for, you can justify some Gushe-s like "Shekaste" and etcetera. The complicating matter was the transfer from one mode to another one that because of resolving the dissonance. In other words, more than its work as modulation, they are for resolving the dissonance factors. In end with regard to all of these matters, some other factors must be considering for analyses, e.g. practicable register of the instrument of Tar, condition of the changing notes and condition of expression. For example some changing notes, because of their register, cannot be play in their right octave or it's necessary to consider the changing notes in cadence condition. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Radif-e MirzaAbdollah, Dastgah-e Mahoor, modulation, changing notes, dissonance factors | ||
| مراجع | ||
|
اسعدی، هومان (1387)، سایهروشنهای مُدال: بررسی تطبیقی ساختار آواز بیات اصفهان، فصلنامه موسیقی ماهور، سال یازدهم، شماره41، صص 57-47. اُرموی، صفیالدّین (1380)، کتاب الأدوار فی الموسیقی. به اهتمام آریو رستمی، انتشارات میراث مکتوب، تهران. پیرنیاکان، داریوش (1380)، موسیقی دستگاهی ایران ردیف میرزاحسینقلی (به روایت علیاکبر شهنازی)، مؤسسه فرهنگی-هنری ماهور، تهران. خضرائی، بابک (1386)، سایهای از تفکر دستگاهی در رساله امیرخان گرجی، هشتمین و نهمین کتاب سال شیدا مجموعه مقالات موسیقی، گردآورنده محسن حجاریان، صص 51-73. __________، (1391)، چهارگاه: از نغمه تا دستگاه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال پانزدهم، شماره 58، صص 31-48. __________، (1398)، نقش چهارم‌ها و پنجم‌ها در ساخت بستر نغمگی دستگاه‌های موسیقی ایرانی، فصلنامه موسیقی ماهور، سال بیست‌و‌دوم، شماره 86، صص 47 ـ 58. رایت، اُوِن (1383)، «در تألیف ملایم»، ترجمه نیکو یوسفی، در: صفیالدّین از دیدگاه معاصر، مجموعه مقالاتی درباره زندگی و آراء صفیالدّین ارموی، به کوشش بابک خضرائی، فرهنگستان هنر، تهران. شیرازی، قطبالدّین (1387)، درّة التّاج لغرّة الدّبّاج، تصحیح نصرالله ناصحپور، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، تهران. طلایی، داریوش (1390)، ردیف میرزاعبدالله (نت نویسی آموزشی و تحلیل)، نشر نی، تهران. فارابی، ابونصر (1393)، کتاب موسیقی کبیر، ترجمه و شرح به فارسی دکتر مهدی برکشلی، انتشارات سروش، تهران. فرهت، هرمز (1380)، دستگاه در موسیقی ایرانی، مترجم مهدی پورمحمد، انتشارات پارت، تهران. کردمافی، سعید (1388)، بررسی پارهای از امکانات بالقوهی مدال در موسیقی دستگاهی ایران، فصلنامه موسیقی ماهور، سال دوازدهم، شماره 46، صص 19-72. محافظ، آرش (1390)، مقام دلکش؛ نگاهی تطبیقی به مفهوم و خصوصیات مقام در موسیقی دستگاهی ایران، فصلنامه موسیقی ماهور، سال چهاردهم، شماره 53، صص 105-142. _____، (1395)، سرگذشتی برای «راست» و «پنجگاه» در موسیقیِ کلاسیکِ ایرانی، فصلنامه موسیقی ماهور، شماره نوزدهم، شماره 74، صص 31-66. مراغی، عبدالقادر، (1388)، جامع الالحان. ویرایش بابک خضرائی. فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، تهران. مسعودیه، محمدتقی، (1395)، ردیف آوازی موسیقی سنّتی ایران به روایت محمود کریمی. مؤسسه فرهنگی-هنری ماهور، تهران. میثمی، سیدحسین، (1390)، آوازِ راست در دوران قاجار، فصلنامه موسیقی ماهور، سال سیزدهم، شماره 51 و 52، صص 127-141. نتل، برونو، (1394)، ردیف موسیقی دستگاهی ایران، ترجمه علی شادکام، انتشارات سوره مهر، تهران. هدایت، مهدیقلی (1317)، مجمع الادوار، ناشر نامشخص (محل نگهداری کتابخانه مجلس سنا). __________، (1392)، ردیف موسیقی ایرانی به روایت مهدی صلحی. تصحیح و بازنویسی امیرحسین اسلامی، دانشگاه هنر، تهران. یعقوبیان، سعید (1393)، بررسی ساختار دستگاه شور در ردیف میرزاعبدالله؛ با تأکید بر ماهیت مدال و چیدمان واحدهای درونساختاری، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هفدهم، شماره 65، صص 37-50. منابع صوتی برومند، نورعلی (1370)، ردیف سازی موسیقی سنتی ایران، ردیف تار و سهتار میرزاعبدالله به روایت نورعلی برومند، کاست 4، روی ب، انتشارات سروش، تهران. برومند، نورعلی (1384)، درس هایی از استاد نورعلی برومند، دستگاه ماهور، گفتگو و ضبط هرمز فرهت، M.CD-176، سی دی 1، ترک 7، موسسه فرهنگی-هنری ماهور، تهران.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 420 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 505 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب