سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,479
تعداد مقالات70,032
تعداد مشاهده مقاله122,991,847
تعداد دریافت فایل اصل مقاله96,221,611
دهقان, مجید. (1401). مسئلۀ «استحباب طلب فرزند پسر» در متون فقهی: نمونه‌ای از تساهل در بررسی روایات احکام استحبابی. , 18(2), 385-406. doi: 10.22059/jorr.2021.309345.1008922
مجید دهقان. "مسئلۀ «استحباب طلب فرزند پسر» در متون فقهی: نمونه‌ای از تساهل در بررسی روایات احکام استحبابی". , 18, 2, 1401, 385-406. doi: 10.22059/jorr.2021.309345.1008922
دهقان, مجید. (1401). 'مسئلۀ «استحباب طلب فرزند پسر» در متون فقهی: نمونه‌ای از تساهل در بررسی روایات احکام استحبابی', , 18(2), pp. 385-406. doi: 10.22059/jorr.2021.309345.1008922
دهقان, مجید. مسئلۀ «استحباب طلب فرزند پسر» در متون فقهی: نمونه‌ای از تساهل در بررسی روایات احکام استحبابی. , 1401; 18(2): 385-406. doi: 10.22059/jorr.2021.309345.1008922

مسئلۀ «استحباب طلب فرزند پسر» در متون فقهی: نمونه‌ای از تساهل در بررسی روایات احکام استحبابی

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
دوره 18، شماره 2، تیر 1401، صفحه 385-406    اصل مقاله (673.89 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2021.309345.1008922
نویسنده
مجید دهقان*
استادیار، گروه فقه و حقوق، پژوهشکدۀ زن و خانواده، قم، ایران
چکیده
با وجود گزاره‌های متعددی در روایات معصومان(ع) که تبعیض علیه دختران را به‌شدت رد کرده‌، استحباب طلب فرزند پسر در فقه شیعه مستحب شمرده شده است. بررسی روایی این مسئله در متون فقهی با تسامح همراه بوده ‌است. با اینکه برای پسر بودن این فرزند دلیل روایی قابل ‌اعتنایی وجود ندارد، در بیشتر متون فقهی استحباب طلب فرزند پسر تکرار شده‌ است. این مسئله در مقالة حاضر با پاسخ به دو پرسش بررسی شده است؛ پرسش از چگونگی ورود واژة پسر به این مسئله از کتاب نهایة شیخ طوسی و پرسش از چرایی تساهل در بررسی روایات مسئله. با بررسی روایات و متون فقهی روشن می‌شود که این مسئله از زمان شیخ طوسی بدون وجود دلیل روشنی وارد متون فقهی شده و تا زمان مرحوم یزدی و حتی پس از آن ادامه داشته است. تساهل در این مسئله نیز با طرح سه احتمال بررسی و تأثیر پیش‌فرض‌های ذهنی در بررسی روایات توجیه مناسب‌تری ارزیابی شده است.
کلیدواژه‌ها
احکام استحبابی در فقه؛ جنسیت فرزند؛ روایات احکام استحبابی؛ فقه و فرهنگ
عنوان مقاله [English]
The Issue of "Recommendation of Requesting a Male Child from God" in Jurisprudential Texts: An Example of Leniency in the Study of the Traditions about the Recommended Rulings
نویسندگان [English]
Majid Dehqan
Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Law, Research Institute for Woman and Family, Qom, Iran
چکیده [English]
Despite numerous statements in the narrations of Shi'ite Imams (peace be upon them) which strongly deny socially institutionalized discriminations against girls, making quests for the son by his parents is recommended in Shi'ite jurisprudence. The validity of this rule in jurisprudential texts has not been examined by methodic meticulousness. Although there is no valid traditional reason for the child to be a son, requesting for son has been repeated in most jurisprudential texts. This inconsistency has been critically investigated in the present article by answering two questions: the question of how the word ‘son’ has been entered into these texts from the book Al-Nehayah by Sheikh Tusi, and the question of why this rule has not been examined by methodic meticulousness. Analyzing the narrations and jurisprudential texts, it becomes clear that this rule has penetrated into the jurisprudential texts since the time of Sheikh Tusi without any clear reason and has continued to exist until the time of Yazdi and afterwards. Finally, this issue has been examined by proposing three possible explanations, among which the effect of jurists’ subjective presuppositions during the study of narrations has been evaluated as a more appropriate explanation.
کلیدواژه‌ها [English]
Recommended Rules, Jurisprudence and Culture, Gender of Child, Recommended Rules in Jurisprudence
مراجع
  1. ابن‌حمزه، محمد بن على (1408ق). الوسیلة إلى نیل الفضیلة، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی.
  2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم‏ (1414ق). لسان العرب، بیروت: دار الصادر.
  3. انصاری، مرتضی (1415ق). کتاب النکاح، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  4. بجنوردی، سید حسن (1419ق). القواعد الفقهیة، قم: نشرالهادی.
  5. تمیمی، نعمان بن محمد (1385). دعائم الإسلام‏، قم: مؤسسۀ آل البیت(ع)‏.
  6. حرّ عاملى، محمد بن حسن‏ (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  7. حلّی، علامه، حسن بن یوسف (بی‌تا). تذکرة الفقها، تهران: المکتبة‌ الرضویة لاحیاء الآثار الجعفریة (چاپ سنگی).
  8. --------- (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‏، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  9. حلّی، محقق جعفر بن حسن (1407ق). المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسۀ سید الشهداء(ع)‏.
  10. --------- (1412ق). نکت النهایة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  11. سیستانى، سید على (1417ق). منهاج الصالحین‏، قم: مکتب آیت‌الله العظمی السید السیستانى.
  12. شهید ثانی، زین‌الدین بن على عاملى (1410ق). الروضة‌ البهیة‌ فی شرح اللمعة‌ الدمشقیة، قم: کتابفروشی داوری.
  13. --------- (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  14. --------- (1421ق). رسائل الشهید الثانی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  15. صدوق،‏ ابن بابویه محمد بن على (1406ق). فقه الرضا، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  16. ------- (1413ق). من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  17. طوسى، محمد بن حسن (1400ق). النهایة فی مجرد فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی.
  18. --------- (1407ق). تهذیب الأحکام، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  19. عاملى، محمد بن على (1422ق). نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الاسلام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  20. علی بن الحسین، امام سجاد (1418ق). الصحیفة السجادیة، قم: الهادی.
  21. فاضل هندی، محمد‌بن‌حسن (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  22. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق). العین، قم: هجرت.
  23. فیض کاشانی، محمدحسن (1406ق). الوافی، اصفهان: کتابخانۀ امیرالمؤمنین(ع).
  24. قاسم بن یحیی (1427ق). آداب امیرالمؤمنین(ع) المشهور بحدیث الأربعمئة، تحقیق مهدی خادمیان الآرانی، قم: دار الحدیث.
  25. کرکی، محقق، علی بن حسین (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسۀ آل البیت.
  26. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی‏،‏ دارالکتب الإسلامیة.
  27. مفید، محمد بن نعمان (1413ق). احکام النساء، قم: کنگرۀ جهانی هزارة شیخ مفید رحمة‌الله علیه.
  28. نجفى، محمدحسن (1981م). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  29. نراقی، احمد بن محمد (1415ق). مستند الشیعة‌ فی احکام الشریعة، قم: مؤسسة‌ آل البیت(ع).
  30. نوری، میرزا حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، بیروت: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
References

  1. Ali Ibn Al-Hussein (Imam Sajjad) (1998). Al-Sahifa Al-Sajjadiyya, Qom: Al-Hadi Publishing. (in Arabic)
  2. Al-Hurr al-Amili, Mohammad (1989). Vasael al-Shiah, Qom: Ahl al-Bayt (pbut) Foundation. (in Arabic)
  3. Ameli, Mohammad(2001). Nahayah al-Maram, Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
  4. Ansari, Mortaza (1995). Kitab al-Nikah, Qom: World Congress in honor of Sheikh Azam Ansari. (in Arabic)
  5. Bojnurdi, Seyed Hasan (1999). al-Qavaed al-Feqhiah, Qom: Nashr al-Hadi. (in Arabic)
  6. Coleini, Mohammad (1987). Al-Kafi, Dar al-Kitab al-Islamiya.
  7. Faiz Kashani, Mohammad Hasan (1986). Al-Wafi, Isfahan: Library of Amir al-Momenin (peace be upon him).
  8. Farahidi, Khalil (1990). Al-Ain, Qom: Hijrat Publishing.
  9. Fazil Hindi, Mohammad (1996). Kashf al-Lesam: Islamic Publications Office. (in Arabic)
  • Helli(Allama), Hasan (n.d). Tazkerat al-Fiqh, Tehran: Al-Maktab al-Razaviah le Ehyae al-toras al-Jafariah(lithography). (in Arabic)
  • --------- (1988). Sharae al-Islam fi masael al-Halal va al-Haram, Qom: Ismaeili Foundation. (in Arabic)
  • Helli(mohaqeq), Jafar (1987). Al-Motabar fi sharh al-Mokhtasar, Qom: Sayyid al-Shuhada (pbuh) Foundation. (in Arabic)
  • --------- (1992). Nokat al-Nehayah, Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
  • Ibn Hamza, Mohammad (1988). Al-Wasilah to the Nile of Fazilah, Qom: Library of Ayatollah Al-Marashi Al-Najafi. (in Arabic)
  • Ibn Manzoor, Mohammad (1994). Lesan al- Arab, Beirut: Dar al-Sadr. (in Arabic)
  • Karaki(Mohaqeq), Ali (1994). Jamee al-Maqase, Qom: Ahl al-Bayt (pbut) Foundation. (in Arabic)
  • Mufid, Mohammad (1993). Ahkam al-Nisa ', Qom: World Congress of Millenary of Sheikh Mufid.
  • Najafi, Mohammad Hasan (1981). Javaher al-Kalam, Beirut: Dar Al-Ihyaa Al-Tarath Al-Arabi.
  • Naraqi, Ahmad (1995). Mostana al-Shiah, Qom: Ahl al-Bayt (pbut) Foundation. (in Arabic)
  • Nouri, Hossein (1988). Mustadrak al-Wasa'il wa Mustanbat al-Wasa'il, Beirut: Ahl al-Bayt (pbut) Foundation. (in Arabic)
  • Qasim Ibn Yahya (2007). Adab Amir-Almomenin(pbuh), research by Mahdi Khademian Al-Arani, Qom: Dar al-Hadith.
  • Saduq(Ibn Babevayh), Mohammad (1986). Fiqh al-Reza, Qom: Ahl al-Bayt (pbut) Foundation. (in Arabic)
  • ------- (1993). Man la yahzoroho al-Faqih, Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
  • Shahid sani, Zein Aldin (1990). Al-Rawdah al-Bahiyya, Qom: Davari Bookstore. (in Arabic)
  • --------- (1993). Masalek al-Afham, Qom: Islamic Teachings Foundation. (in Arabic)
  • --------- (2001). Rasa'il al-Shahid al-Sani, Qom: Islamic Propaganda Office Publications. (in Arabic)
  • Sistani, Seyed Ali (1997). Minhaj Al-Saleheen, Qom: the office of Grand Ayatollah Sayyid Al-Sistani. (in Arabic)
  • Tamimi, Noaman. (1966). Da'aim al-Islam, Qom: Ahl al-Bayt (pbut) Foundation. (in Arabic)
  • Tusi, Mohammad (1980). al-Nahayah fi Mojarad al-Feqh va al-Fatwa, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi. (in Arabic)
  • --------- (1987). Tahzib al-Ahkam, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya. (in Arabic)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 638
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 264


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب